Κατάθλιψη: Γυναικεία υπόθεση

Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, σε παγκόσμιο επίπεδο από κατάθλιψη πάσχει το 5,5% των γυναικών όλων των ηλικιών και το 3,2% των ανδρών. Όπως αναφέρουν οι επιστήμονες, η διαφορά αυτή είναι της τάξης του 70%, ωστόσο παρουσιάζει διακύμανση με την ηλικία. Έτσι, στις ηλικίες 14-25 ετών τα ποσοστά κατάθλιψης στα κορίτσια είναι υπερδιπλάσια από τα αγόρια. 

Όμως μετά τα 50 έτη η διαφορά προοδευτικά μειώνεται και μετά τα 65 έτη τα περιστατικά είναι περίπου τα ίδια στα δύο φύλα.

Όπως λένε οι ειδικοί, οι διαφορές αυτές υποδηλώνουν εμπλοκή των ορμονών. Όλες οι μελέτες έχουν δείξει ότι οι ορμόνες όπως τα οιστρογόνα και η προγεστερόνη μπορεί να επηρεάσουν τόσο την επικοινωνία των εγκεφαλικών κυττάρων μεταξύ τους, όσο και τους κιρκάδιους ρυθμούς δηλαδή το βιολογικό ρολόι, με συνέπεια να ευνοούνται οι διακυμάνσεις της ψυχικής διάθεσης.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η κυκλοθυμία των γυναικών πριν την έμμηνο ρύση, αλλά και εκείνη που σχετίζεται με τις ορμονικές αλλαγές στην αρχή μιας εγκυμοσύνης, καθώς και μετά τον τοκετό.

Παρότι, δε, η εμμηνόπαυση είναι μία περίοδος της ζωής κατά την οποία μειώνεται ο κίνδυνος κατάθλιψης στις γυναίκες, ωστόσο, η περιεμμηνοπαυσιακή περίοδος αποτελεί εποχή υψηλού κινδύνου για όσες έχουν ιστορικό μείζονος (σοβαρής) κατάθλιψης. Σοβαρό ρόλο, μπορεί επίσης να παίζουν και οι διαταραχές του θυρεοειδούς αδένα, οι οποίες είναι πιο συχνές στις γυναίκες απ’ ό,τι στους άνδρες.

Όπως μας εξηγεί ο νευρολόγος-ψυχίατρος Δρ. Νίκος Ε. Δέγλερης, διδάσκων Ψυχοθεραπείας στο Πανεπιστήμιο Paris V, στη Γαλλία, η έξαρση των καταθλιπτικών επεισοδίων στις γυναίκες συμπίπτει με τα αναπαραγωγικά τους χρόνια, γι’ αυτό και οι επιστήμονες πιστεύουν ότι οι ορμόνες είναι το «κλειδί» για την εμφάνιση της κατάθλιψης.

Τα υπάρχοντα επιστημονικά δεδομένα δείχνουν επίσης ότι, κατά τη διάρκεια της ζωής τους οι γυναίκες βιώνουν περισσότερα στρεσογόνα γεγονότα και έχουν μεγαλύτερη ευαισθησία σε αυτά απ’ ό,τι οι άνδρες. Οι γυναίκες έχουν την τάση να αντιδρούν πιο συναισθηματικά και να «αναμοχλεύουν» στο μυαλό τους κάθε αρνητικό συμβάν προσπαθώντας ίσως να το αντιμετωπίσουν. Αντίθετα οι άνδρες συνηθίζουν να εστιάζουν στα προβλήματα καθαυτά και είτε αντιδρούν με στωικότητα ή θυμό, είτε βρίσκουν κάτι να αποσπάσει την προσοχή τους ώστε να τα ξεχάσουν (ακόμα κι αν αυτό το κάτι είναι, π.χ., η κατάχρηση αλκοόλ).

Επιπλέον, οι γυναίκες συνήθως επενδύουν ψυχικά στις διαπροσωπικές σχέσεις περισσότερο απ’ ό,τι οι άνδρες. Γι’ αυτό τα προβλήματα των σχέσεων είναι πιθανό να τις επηρεάσουν περισσότερο, σύμφωνα με μελέτες που έχουν διεξαχθεί σε πληθυσμό πανομοιότυπων (ομοζυγωτικών) διδύμων.

Οι ίδιες μελέτες έχουν δείξει ωστόσο ότι οι άνδρες επενδύουν περισσότερο στην καριέρα και τους προσωπικούς τους στόχους και αυτό, πιθανώς να εξηγεί γιατί έχει αυξηθεί τόσο πολύ η κατάθλιψη στον ανδρικό πληθυσμό στη χώρα μας στα χρόνια της κρίσης, όπου έχουμε ιδιαίτερα αυξημένη ανεργία.

Σε κάθε περίπτωση όμως, όπως αναφέρει ο γιατρός, οι κοινωνικές διαφορές και η επαγγελματική αστάθεια και τα οικονομικά προβλήματα συμμετέχουν σημαντικά στο πρόβλημα που λέγεται κατάθλιψη και ειδικά στο γυναικείο φύλο. Μία γυναίκα αν αποφασίσει να γίνει μητέρα και νοικοκυρά έχει πολλές φορές να αντιμετωπίσει την υποτίμηση από την κοινωνία, αν πάλι αποφασίσει να ακολουθήσει μια επαγγελματική καριέρα, συχνά βρίσκεται αντιμέτωπη με την εργασιακή ανισότητα και τον σεξισμό. Και αν αποφασίσει να συνδυάσει καριέρα με οικογένεια, συχνά βρίσκεται αντιμέτωπη με αντικρουόμενα συναισθήματα καθώς παλεύει να τα προλάβει όλα και αισθάνεται πως τίποτα δεν κάνει σωστά. Αυτού του είδους οι διαφορετικές προσεγγίσεις στην κοινωνικοποίηση πιστεύεται ότι ευνοούν την κατάθλιψη στις γυναίκες και στα κορίτσια, διότι τους μαθαίνουν να αποζητούν την αυτοαξία τους στους άλλους.