ΔΕΗ

Η Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού είναι ελληνική κρατικά ελεγχόμενη εταιρεία παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος, από τις μεγαλύτερες στην Ελλάδα.

Όταν ιδρύθηκε η ΔΕΗ υπήρχαν 385 εταιρείες από τις οποίες οι 263 ιδιωτικές με απλή άδεια, οι 54 ιδιωτικές με προνομιακή άδεια και 58 δημοτικές ή κοινοτικές. Υπήρχαν και 10 ιδιωτικές χωρίς άδεια.Κατά τη διάρκεια της κατοχής και μετά την απελευθέρωση τόσο η Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος όσο και το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας εκπόνησαν μελέτες για την αξιοποίηση των πλουτοπαραγωγικών πηγών της χώρας. Μελέτες εκπόνησε και η United Nations Relief and Rehabilitation Αdministration (UNRRA).Το 1948, η EBASCO Services υπέβαλε έκθεση για το ενεργειακό πρόγραμμα της Ελλάδος: αυτή προέβλεπε την κατασκευή υδροηλεκτρικών και θερμοηλεκτρικών εργοστασίων, την ενοποίηση του δικτύου και τον καθορισμό ενιαίας τιμής κατανάλωσης. Όλα αυτά προϋπέθεταν ένα μόνο διαχειριστή. Έτσι, με το ΦΕΚ Α 169/1950, Περί ιδρύσεως δημοσίας επιχειρήσεως ηλεκτρισμού, συστήθηκε η Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού.

Η σύσταση της ΔΕΗ τον Αύγουστο του 1950 εθνικοποίησε την παραγωγή και διανομή της ηλεκτρικής ενέργειας. Η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας θεωρήθηκε πλέον υπηρεσία κοινής ωφέλειας. Η ΔΕΗ είχε το αποκλειστικό προνόμιο της κατασκευής, λειτουργίας και εκμετάλλευσης υδροηλεκτρικών και θερμικών εργοστασίων, της χρήσης (κατά προτίμηση) εθνικών καυσίμων και την υποχρέωση κατασκευής εθνικού δικτύου μεταφοράς και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, το μονοπώλιο διάθεσης και πώλησης του παραγόμενου ηλεκτρικού ρεύματος. Έπρεπε να έχει οικονομική αυτάρκεια, να παρέχει στη φθηνότερη δυνατή τιμή το ρεύμα στους αγροτικούς και αστικούς πληθυσμούς και να μην κάνει διακρίσεις μεταξύ αστικών και αγροτικών πληθυσμών τόσο στη διανομή όσο και στην τιμολογιακή πολιτική της.

Με τη λήξη των συμβάσεων ανάμεσα στο Ελληνικό Δημόσιο και στις ιδιωτικές εταιρείες, το προνόμιο της ΔΕΗ επεκτεινόταν και στις περιοχές των εταιρειών αυτών. Το αρχικό κεφάλαιο της ΔΕΗ σχηματίσθηκε από τα κεφάλαια σε συνάλλαγμα, δραχμές, μηχανήματα, υλικά και υπηρεσίες που παρέχονταν από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα ανόρθωσης της αμερικανικής βοήθειας, από τις ιταλικές επανορθώσεις και από κεφάλαια του κρατικού προϋπολογισμού. Όταν ιδρύθηκε η ΔΕΗ το 1950, η κατανάλωση ανά κάτοικο ήταν 88 Kwh το χρόνο, ενώ πέντε χρόνια αργότερα έφτασε τις 150 Kwh. Αντίστοιχα, το 1950 ο ηλεκτροδοτούμενος πληθυσμός της χώρας ήταν 55% του συνόλου, ενώ το 1955 έφτασε το 59,1 %.

Μονοπώλιο

Το μονοπώλιο της ΔΕΗ στην παραγωγή, μεταφορά, διανομή και πώληση ηλεκτρικής ενέργειας έχει αρθεί πλήρως από το 2012, ενώ εξαίρεση αποτελούν τα Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά (ΜΔΝ) στα οποία έχει αρθεί μερικώς. Το εθνικό δίκτυο μεταφοράς και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, συνολικού μήκους 208.000 χλμ. περίπου, έχει περάσει στην διαχείριση διαφορετικών εταιρειών, πλήρως θυγατρικών της ΔΕΗ κατά την σύσταση τους. Συγκεκριμένα, ο Ανεξάρτητος Διαχειριστής Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΔΜΗΕ ΑΕ) είναι υπεύθυνος για το δίκτυο μεταφοράς (δίκτυο υψηλής τάσης 400kV, 150kV και 66kV), ενώ ο Διαχειριστής Ελληνικού Δικτύου Μεταφοράς και Διανομής Ενέργειας (ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ) είναι υπεύθυνος για το δίκτυο διανομής (δίκτυο μέσης τάσης 20kV, 15kV, 6.6kV, δίκτυο χαμηλής τάσης 400V) και διανέμει την ισχύ σε κάθε καταναλωτή της ελληνικής επικράτειας. Η αγορά ηλεκτρικής ενέργειας εποπτεύεται από τη ΡΑΕ (Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας) η οποία συστάθηκε το 1999 με σκοπό τον έλεγχο της τιμολογιακής και των άλλων πολιτικών του κλάδου και τη σταδιακή απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας έτσι ώστε η Ελλάδα να είναι σύμφωνη με τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης περί ελεύθερου ανταγωνισμού και κατάργηση των μονοπωλιακών αγορών.

Διεθνείς Διασυνδέσεις

Η διασύνδεση με τη Βουλγαρία αποτελείται από μία γραμμή των 400 kV και διασυνδέεται με τον υποσταθμό του Σιδηροκάστρου.
Η διασύνδεση με την Αλβανία αποτελείται από μία γραμμή των 150 kV και μία των 400 kV. Η μία γραμμή διασυνδέεται με τον ΑΗΣ Καρδίας του Νομού Κοζάνης και Ζέμπλακ Κορυτσάς και η δεύτερη μεταξύ της Ηγουμενίτσας και του Μπίστριτσε Αυλώνα.
Η διασύνδεση με την Βόρεια Μακεδονία γίνεται με δύο γραμμές των 400 kV. Η συνολική ονομαστική δυναμικότητα αυτών των διασυνδέσεων είναι περίπου 4.400 ΜW. Η μία γραμμή διασυνδέεται με τον ΚΥΤ Θεσσαλονίκης (Ωραιόκαστρο) και το Ντούμπροβο και η δεύτερη μεταξύ της ΚΥΤ Μελίτης και Μπίτολα.
Η διασύνδεση με την Ιταλία αποτελείται από υποβρύχιο καλώδιο και γραμμή μεταφοράς συνεχούς ρεύματος (HVDC) ισχύος 500 MW. Η γραμμή διασυνδέεται με τον υποσταθμό του Πουρναρίου στην Άρτα, το οποίο υπογειώνεται στα ελληνοαλβανικά σύνορα και καταλήγει στο Λέτσε.
Η διασύνδεση με την Τουρκία ολοκληρώθηκε τον Ιούνιο του 2008 με γραμμή 400 kV (2000 ΜVΑ). Η γραμμή διασυνδέεται με τον υποσταθμό τον ΚΥΤ Νέας Σάντας στον Νομό Ροδόπης και το Μπαμπαέτσκι.