Νηνεμία στην Ιταλία πριν την… “καταιγίδα” του δημοψηφίσματος

Του Αλέξανδρου Βέλμαχου

Στις κάλπες, που στήνονται στην Ιταλία την ερχόμενη Κυριακή, έχει στραμμένα τα μάτια όλη η Ευρώπη, η οποία, εν μέσω γενικότερης πολιτικής αστάθειας, “τρέμει” για πιθανό ντόμινο εξελίξεων από το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος. 

Στην Ιταλία, λίγα 24ωρα πριν τη μεγάλη μέρα, επικρατεί ψυχραιμία ή τουλάχιστον αυτή την εικόνα επιδιώκει να παρουσιάσει η κυβέρνηση του Ματέο Ρέντσι, παρόλο που αποτελεί κοινό μυστικό ότι ανεπιθύμητες εξελίξεις θα προκαλέσουν ισχυρούς τριγμούς στο ήδη εύθραυστο τραπεζικό σύστημα της χώρας. Σημειώνεται εδώ ότι ήδη έχει σταλεί αίτημα διάσωσης της κολοσσιαίας Monte di Paschi στην Κομισιόν και μάλιστα οι πληροφορίες λένε ότι η ανεκεφαλαιοποίηση της κορυφαίας ιταλικής τράπεζας ενδέχεται να γίνει στις αρχές της επόμενης εβδομάδας.

Η πολιτική αβεβαιότητα, η νευρικότητα στις δομές της Ευρωπαϊκής Ένωσης και οποιοδήποτε άλλη έκφραση, που συμπυκνώνει πολιτική αναταραχή, δεν αποτελούν πλέον σχήμα λόγου για την ευρύτερη περιοχή της Ευρώπης. Η διεξαγωγή του δημοψηφίσματος στην Ιταλία σε δύο μέρες από σήμερα το αποδεικνύει περίτρανα!

Το μέγεθος της ιταλικής οικονομίας (τρίτη μεγαλύτερη δύναμη της Ευρωζώνης) και το γεγονός πως είναι από τις ιδρυτικές δυνάμεις στις προσπάθειες ενοποίησης των χωρών της Ευρώπης, μετά από το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, καθιστούν ιδιαίτερα νευραλγική τη σημασία, που έχει για την ΕΕ η Ιταλία.

Για την Ελλάδα κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τις εξελίξεις, κυρίως σε ό,τι αφορά τις συζητήσεις για την αξιολόγηση και για το χρέος. Σίγουρα όμως, μια αναταραχή στις ιταλικές τράπεζες θα μεταδιδόταν και στο δικό μας τραπεζικό σύστημα.

Οι “οιωνοί” δεν είναι με το μέρος του Ρέντσι

Σχετικά με τις προβλέψεις για την ψηφοφορία της Κυριακής, ο Ιταλός πρωθυπουργός μπορεί να νιώθει ικανοποιημένος, που οι δημοσκόποι χάνουν ολοένα και περισσότερο την αξιοπιστία τους, καθώς όλες οι μετρήσεις που είχαν γίνει το προηγούμενο διάστημα (μέχρι τα μέσα Νοεμβρίου, δύο εβδομάδες πριν από τις εκλογικές διαδικασίες δεν επιτρέπεται η δημοσιοποίηση ερευνών) έδειχναν ξεκάθαρο προβάδισμα στο “όχι” έναντι του “ναι”.

Italy: Polls are looking pretty bad for the Yes campaign in Sunday’s constitutional referendum. #ReferendumCostituzionale #Italia pic.twitter.com/7VODtLlSq6

— Europe Elects (@EuropeElects) December 1, 2016

Από την πλευρά των εταιρειών στοιχηματισμού, οι μπούκερς δίνουν σημαντικό προβάδισμα στην επικράτηση του “όχι”, όπως προκύπτει από τις αποδόσεις που είναι διαθέσιμες σε Landbrokes και Paddypower. Ωστόσο, όπως και με τις δημοσκοπήσεις, ούτε οι στοιχηματικές εταιρείες φημίζονται για την εγκυρότητά τους τώρα τελευταία, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τις προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ τον περασμένο Νοέμβριο, όπου ο Ντόναλντ Τραμπ “άδειασε” δημοσκόπους και αναλυτές, οι οποίοι έδειχναν ως φαβορί την Χίλαρι Κλίντον.

Βοήθεια από το εξωτερικό;

Στο επιτελείο του Ρέντσι έχουν εναποθέσει υψηλά το πήχη σχετικά με τις ψήφους των Ιταλών που ζουν στο εξωτερικό και έχουν δικαίωμα ψήφου.

Από τα 4 εκατ. Ιταλών που ζουν εκτός της χώρας τους, περίπου 1,1 εκατ. είχαν ψηφίσει στις βουλευτικές εκλογές του 2013.

Όπως εκτίμησε ο Ρέντσι σε σχετικές δηλώσεις που έκανε στην βελγική εφημερίδα Le Soir, αν η συμμετοχή κυμανθεί πάνω από τα 1,5 εκατ. ψήφων τότε είναι πολύ πιθανό να υπάρξει αλλαγή των δεδομένων και η πλάστιγγα να γείρει υπέρ του “ναι”.Σύμφωνα με αναφορά της Guardian, η πλειοψηφία των Ιταλών του εξωτερικού προβλέπεται ότι θα ψηφίσει υπέρ των αλλαγών που προτείνει ο Ρέντσι. Η προθεσμία για ψήφο από τους Ιταλούς που ζουν στο εξωτερικό έληξε αργά το βράδυ της Πέμπτης.

Τί θα γίνει σε περίπτωση που χάσει ο Ρέντσι

Από την πλευρά του τραπεζικού οίκου Μπέρενμπεργκ, η επικράτηση του “όχι” έχει 60% επικράτησης, κρίνοντας από την πορεία των ερευνών κοινής γνώμης. Σε περίπτωση που οι δημοσκοπήσεις επιβεβαιωθούν και ο Ρέντσι ηττηθεί, οι αναλυτές του Μπέρενμπεργκ θεωρού πως τρία είναι τα επικρατέστερα σενάρια:

1 – Ο Ρέντσι να υποβάλει την παραίτηση του (όπως είχε δηλώσει στο παρελθόν) και ο πρόεδρος της Ιταλίας Σέρτζιο Ματαρέλα να τον επαναορίσει στην πρωθυπουργία. Αυτό θα μπορούσε να γίνει σε περίπτωση που η διαφορά στο δημοψήφισμα είναι μικρή και αν ο ίδιος ο 41χρονος πολιτικός ήθελε την παραμονή του στην εξουσία.

2 – Να οριστεί πρωθυπουργός κάποιο από τα υψηλόβαθμα στελέχη του κεντροαριστερού κόμματος του Ρέντσι, με τα ονόματα του υπουργού Οικονομικών Πιερ Κάρλο Παντοάν και του υπουργού Οικονομικής Ανάπτυξης Κάρλο Καλέντα να θεωρούνται ως τα πιο πιθανά για την πρωθυπουργία.

3 – Να ασκηθούν πιέσεις στο κόμμα “Forza Italia” του Σίλβιο Μπερλουσκόνι έτσι ώστε να στηρίξει ένα σχήμα κυβέρνησης συνεργασίας ή ακόμα και κυβέρνηση με τη συμμετοχή τεχνοκρατών. 

Το τρίτο σενάριο φαντάζει ως το πιο δύσκολο καθώς από τη μια ο Ματέο Ρέντσι έχει αναφέρει πως το κόμμα του δε θα υποστήριζε ένα σχήμα τεχνοκρατών. Αφετέρου, και ο Μπερλουσκόνι θα ήταν δύσκολο να υποστηρίξει ένα τέτοιο σχήμα, μιας και κυβέρνηση τεχνοκρατών, αυτή του Μάριο Μόντι, ήταν αυτή που τον έριξε από την εξουσία, το 2011.

Έρχεται… η ανακεφαλαιοποίηση της Monte

Λίγα 24ωρα πριν το ιταλικό δημοψήφισμα, πληροφορίες αναφέρουν ότι ενδεχομένως και στις αρχές της επόμενης εβδομάδας η κολοσσιαία Monte dei Paschi di Siena να προχωρήσει σε ανακεφαλαιοποίηση, αφότου έχει σταλεί ήδη το αίτημά διάσωσής της στην Κομισιόν.

Όπως μεταδίδει το Reuters, η τρίτη μεγαλύτερη τράπεζα της Ιταλίας χρειάζεται να αντλήσει 5 δισ. ευρώ μέχρι το τέλος του έτους, προκειμένου να καλύψει το κεφαλαιακό έλλειμμα που εντοπίστηκε στα stress tests της ΕΚΤ, διαφορετικά κινδυνεύει με εκκαθάριση.

Επικαλούμενη πηγές που γνωρίζουν το θέμα, η Corriere della Sera αναφέρει πως η Ιταλία είχε ήδη υποβάλει αίτημα για δημόσια ανακεφαλαιοποίηση της Monte dei Paschi, ακόμα και στις αρχές της επόμενης εβδομάδας.

Η εφημερίδα σημειώνει πως η Κομισιόν είναι πρόθυμη να περιορίσει το «βάρος» που θα επωμιστούν οι μέτοχοι και οι subordinated ομολογιούχοι και πως αυτό που συζητάται είναι κατά πόσο μπορεί να «γλιτώσουν» οι μικροεπενδυτές που κατέχουν subordinated ομόλογα. 

Εκπρόσωπος της Κομισιόν αρνήθηκε να σχολιάσει, σύμφωνα με το Reuters.

Όπως αναφέρει το Reuters, πηγές είχαν δηλώσει στο πρακτορείο την περασμένη εβδομάδα πως οι αρμόδιες αρχές θα εφαρμόσουν με ευελιξία τους νέους τραπεζικούς κανόνες της ΕΕ στην περίπτωση διάσωσης της Monte dei Paschi, προκειμένου να αποφευχθεί το πλήγμα σε ολόκληρο το ιταλικό τραπεζικό σύστημα. Η μετοχή της τράπεζας υποχωρεί αυτήν την ώρα κατά περίπου 1%.