Το παλαιότερο σπίτι της Αθήνας κρύβει πίσω του μια ιστορία βασανισμού

Στην οδό Αδριανού 96, στην Πλάκα, το αρχοντικό των Μπενιζέλων έχει γυρίσει σελίδα… Πρόκειται για το παλαιότερο σπίτι της Αθήνας, ένα επιβλητικό κτίσμα στην Πλάκα, μοναδικό σωζόμενο δείγμα αρχοντικής κατοικίας των μεταβυζαντινών χρόνων. Η ιστορική κατοικία παραχωρήθηκε στην Αρχιεπισκοπή Αθηνών από το υπουργείο Πολιτισμού το 2000, και μεταμορφώθηκε σε ένα σύγχρονο βιωματικό μουσείο, με την απαραίτητη τεχνολογία.

Πρόκειται για ένα διώροφο ορθογώνιο κτίσμα, διαστάσεων 9,30×23,70 μ, με λιθόκτιστο ισόγειο και κατά βάση ξύλινη ανωδομή, το οποίο υψώνεται στο κέντρο της ιδιοκτησίας και διαθέτει δύο αυλές, τη βόρεια και τη νότια. Από το εσωτερικό του έχει κανείς άμεση πρόσβαση προς τη βόρεια περιμαντρωμένη μέχρι σήμερα αυλή, προς την οποία υφίσταται τοξωτή στοά στο ισόγειο και ξύλινο χαγιάτι στον όροφο. Προς νότο ήταν κάποτε διαμορφωμένος ο κήπος του αρχοντικού. Σε αυτόν το χώρο, όπου βλέπει και κλειστός εξώστης (σαχνισί) που προεξέχει στο μέσον της αντίστοιχης όψης του αρχοντικού, φθάνει κανείς από τη βόρεια αυλή μέσα από ένα διαβατικό. Οι πλάγιες όψεις του αρχοντικού, ανατολικά και δυτικά, ήταν κάποτε ελεύθερες, καθώς εκεί εντοπίζονται παράθυρα που έφραξαν νεώτερες οικοδομές.

Σε αυτό το σπίτι γεννήθηκε η Ρηγούλα ή Ρεβούλα, όπως ήταν το κοσμικό της όνομα. Η κοπέλα αυτή μεγάλωσε για να γίνει μοναχή και εν τέλει, να ανακηρυχτεί Αγία. Η Αγία Φιλοθέη η Αθηναία.

Θεωρείται ότι έζησε στο χώρο αυτό, στα κτίσματα που προϋπήρχαν της ανέγερσης του αρχοντικού. Πρόκειται για δύο λιθόκτιστες διώροφες οικίες με κεραμοσκεπή, ίχνη των οποίων είναι ορατά μέχρι σήμερα στο κατώι του μνημείου.

Γόνος μιας από τις παλαιότερες αρχοντικές οικογένειες των Αθηνών, διέθετε μεγάλη περιουσία οι γονείς της την πάντρεψαν παρά την θέλησή της όταν ήταν ακόμα 14 ετών, με τον κατά πολύ μεγαλύτερό της Ανδρέα Χειλά. Ο γάμος ήταν καθαρά για λόγους συμφέροντος, αφού έτσι θα ενώνονταν δυο αρχοντικές οικογένειες της πόλης.

Η Ρεβούλα έμεινε χήρα μετά από μόλις τρία χρόνια. Σε αντίθεση με την οικογένειά της που ήθελε να την ξαναπαντρέψει, εκείνη προτίμησε να γίνει μοναχή και να πάρει το όνομα Φιλοθέη.

Ίδρυσε τη μονή του Αγίου Ανδρέα, γύρω στο 1571, –εκεί όπου βρίσκεται σήμερα η Αρχιεπισκοπή Αθηνών– και μετόχια, στα Πατήσια, στην Καλογρέζα και στην Κέα. Το μοναστήρι της, με 100 έως 150 μοναχές, και τα μετόχια (σε ιταλικές πηγές της εποχής (h)ospedali-hospitali), παρείχαν στέγη, τροφή και περίθαλψη σε φτωχούς και ασθενείς αλλά και καταφύγιο σε σκλάβους και δυστυχείς μουσουλμάνες, οι οποίες μάλιστα συχνά ασπάζονταν το Χριστιανισμό. 

Το φιλανθρωπικό της έργο ήταν τεράστιο, αλλά αυτό ήταν που εξόργισε τους Τούρκους οι οποίοι την συνέλαβαν κατά την διάρκεια μιας ολονυχτίας. Την βασάνισαν μέχρι θανάτου.

Το σπίτι της παραχωρήθηκε στην Αρχιεπισκοπή Αθηνών το 2000 και έξι χρόνια αργότερα, το σχέδιο αναστήλωσης μπήκε σε εφαρμογή. Σήμερα, το αρχοντικό είναι ανοικτό για το κοινό με ελεύθερη είσοδο, όπου ο καθένας μπορεί να θαυμάσει το παλιότερο σπίτι της Αθήνας και να μάθει την πλούσια ιστορία του.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

The Salonica Murder: Το έγκλημα-μυστήριο στη Θεσσαλονίκη των ’40s