Η έρευνα που αλλάζει όσα ξέραμε για τις ψυχικές παθήσεις

Οι ψυχικές παθήσεις, όπως η σχιζοφρένεια και η διπολική διαταραχή, έχουν σε σημαντικό βαθμό κοινούς γενετικούς παράγοντες κινδύνου, σύμφωνα με νέα διεθνή επιστημονική έρευνα, τη μεγαλύτερη έως σήμερα πάνω στο γενετικό υπόβαθρο των ψυχικών διαταραχών, στην οποία συμμετείχαν και Έλληνες επιστήμονες.

Η μελέτη δείχνει ότι οι ψυχικές διαταραχές έχουν σημαντικές βιολογικές (μοριακές) ομοιότητες, οι οποίες όμως δεν αντανακλώνται στις σημερινές διαγνωστικές κατηγορίες και διακρίσεις που εφαρμόζουν οι ψυχίατροι. Αντίθετα, οι νευρολογικές παθήσεις, όπως οι νόσοι Αλτσχάιμερ και Πάρκινσον, η επιληψία και η πολλαπλή σκλήρυνση, έχουν μεγαλύτερες βιολογικές διαφορές τόσο μεταξύ τους, όσο και με τις ψυχικές παθήσεις.

Οι ερευνητές από 600 πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα πολλών χωρών (και της Ελλάδας), στο πλαίσιο του Προγράμματος Brainstorm, με επικεφαλής τον γενετιστή Μπεν Νιλ του κοινού Ινστιτούτου Broad των πανεπιστημίων ΜΙΤ και Χάρβαρντ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό “Science”, ανέλυσαν στοιχεία για περισσότερα από δύο εκατομμύρια άτομα, προκειμένου να προσδιορίσουν το γενετικό «αποτύπωμα» 25 ψυχικών και νευρολογικών παθήσεων.

Διαπιστώθηκε ότι υπάρχει μεγάλη γενετική επικάλυψη ανάμεσα στις ψυχικές διαταραχές, ιδίως μεταξύ του συνδρόμου ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ), της διπολικής διαταραχής (πρώην μανιοκατάθλιψης), της μείζονος κατάθλιψης και της σχιζοφρένειας. Ισχυρή επικάλυψη γενετικών παραγόντων κινδύνου υπάρχει επίσης ανάμεσα στην ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή (ΙΔΨ), στη νευρική ανορεξία και στο σύνδρομο Τουρέτ.

Από τις νευρολογικές παθήσεις μόνο η ημικρανία έχει γενετικές ομοιότητες με μερικές ψυχικές παθήσεις, συγκεκριμένα με τη ΔΕΠΥ, τη μείζονα καταθλιπτική διαταραχή και το σύνδρομο Τουρέτ.

Είναι αξιοσημείωτο ότι οι γενετικοί παράγοντες που προδιαθέτουν τους ανθρώπους για ορισμένες ψυχικές διαταραχές (ιδίως για νευρική ανορεξία, αυτισμό, διπολική διαταραχή και ΙΔΨ) επικαλύπτονται σε σημαντικό βαθμό με τα γονίδια που σχετίζονται με το υψηλότερο μορφωτικό επίπεδο και με τις καλύτερες σχολικές επιδόσεις.

Το αντίθετο συμβαίνει με τις νευρολογικές παθήσεις όπως το Αλτσχάιμερ, που σχετίζονται αρνητικά με το γενετικό υπόβαθρο για ανώτερο γνωστικό-μορφωτικό επίπεδο. Οι επιστήμονες δήλωσαν ξαφνιασμένοι από αυτό και είπαν ότι το θέμα πρέπει να μελετηθεί περαιτέρω.