“Κλεισθένης Ι”: Tο τελικό κείμενο του νομοσχεδίου

Άρχισε η αντίστροφη μέτρηση για την κατάθεση στη Βουλή του νομοσχεδίου του υπουργείου Εσωτερικών για τη μεταρρύθμιση του θεσμικού πλαισίου της Τοπικής Αυτοδιοίκησης (πρόγραμμα «Κλεισθένης Ι»).

Το υπουργείο έστειλε το τελικό κείμενο και την αιτιολογική έκθεση στην Ένωση Περιφερειών Ελλάδας (ΕΝΠΕ) και την Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ), προκειμένου να διατυπώσουν τις παρατηρήσεις και τις επισημάνσεις τους.

Απλή αναλογική ως εκλογικό σύστημα στις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές

Από τις διατάξεις του 378 σελίδων και 255 άρθρων νομοσχεδίου ξεχωρίζει η πρόβλεψη για καθιέρωση της απλής αναλογικής ως εκλογικού συστήματος στις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές. Το σύνολο των εδρών του δημοτικού και περιφερειακού συμβουλίου κατανέμεται στους συνδυασμούς που έλαβαν μέρος στις εκλογές, ανάλογα με τον αριθμό των έγκυρων ψηφοδελτίων που έλαβαν στον α’ γύρο. Αν κανένας συνδυασμός δεν συγκεντρώσει ποσοστό 50% συν 1, η ψηφοφορία επαναλαμβάνεται την επόμενη Κυριακή (β’ γύρος), ανάμεσα μόνο στους υποψήφιους δημάρχους των δύο συνδυασμών που έλαβαν τις περισσότερες ψήφους.

Οι αυτοδιοικητικές εκλογές αποσυνδέονται από τις ευρωεκλογές και θα διεξάγονται τη δεύτερη Κυριακή του Οκτωβρίου (οι προσεχείς θα διεξαχθούν στις 13 Οκτωβρίου), ενώ η διάρκεια της δημοτικής και περιφερειακής περιόδου επανέρχεται στην τετραετία από πενταετία που ήταν με το πρόγραμμα «Καλλικράτης». Η εγκατάσταση των νέων αρχών γίνεται την 1η Ιανουαρίου του επόμενου έτους από τη διεξαγωγή των εκλογών και η θητεία τους λήγει την 31η Δεκεμβρίου του τέταρτου έτους.

Ο αριθμός των υποψήφιων δημοτικών συμβούλων πρέπει να είναι τουλάχιστον ίσος με τον αριθμό των εδρών κάθε εκλογικής περιφέρειας με δυνατότητα προσαύξησης έως και 30%, αντί του 10% που προέβλεπε το αρχικό κείμενο που είχε δοθεί προς διαβούλευση.

Ρυθμίσεις του νομοσχεδίου

Από το τελικό κείμενο, επίσης, απουσιάζει η πρόβλεψη για ένταξη του Πρασίνου στις ανταποδοτικές υπηρεσίες των δήμων (όπως η καθαριότητα και ο οδοφωτισμός), εξαιτίας ενστάσεων που διατύπωσαν αιρετοί κυρίως δήμοι της περιφέρειας.

Ο «Κλεισθένης» περιλαμβάνει ακόμα ρυθμίσεις για την ενίσχυση των θεσμών συμμετοχής των πολιτών στα κοινά με την προκήρυξη δημοψηφισμάτων ανά δήμο και ανά περιφέρεια για τοπικά ζητήματα.

Ο θεσμός του Δημοτικού και Περιφερειακού Συμπαραστάτη του Πολίτη που προέβλεπε ο «Καλλικράτης» και δεν είχε τα προσδοκώμενα αποτελέσματα, αντικαθίσταται από τον Δημοτικό και Περιφερειακό Διαμεσολαβητή, για τον οποίο αφιερώνονται 23 άρθρα.

Οι δήμοι διακρίνονται σε πέντε κατηγορίες με βάση τον πληθυσμό τους, τα ιδιαίτερα γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά τους, τα βασικά χαρακτηριστικά της οικονομικής δραστηριότητας εντός των ορίων τους, το βαθμό αστικοποίησής τους, την ένταξή τους ή μη σε ευρύτερα πολεοδομικά συγκροτήματα μητροπολιτικού χαρακτήρα και τη θέση τους στη διοικητική διαίρεση της χώρας.

Για την κατανομή της κρατικής χρηματοδότησης των δήμων (Κεντρικοί Αυτοτελείς Πόροι – ΚΑΠ) δεν θα λαμβάνεται υπόψη μόνο η υπαγωγή στην αντίστοιχη κατηγορία, αλλά και άλλα κριτήρια όπως το μήκος των δικτύων ύδρευσης και αποχέτευσης, καθώς και του δημοτικού και αγροτικού οδικού δικτύου, το επίπεδο των παρεχόμενων κοινωνικών υπηρεσιών, η δυνατότητα άντλησης τοπικών πόρων, οι πληθυσμιακές διακυμάνσεις ανά εποχές, η δημογραφική τάση κ.λπ.

Μετά από σχετική γνώμη του Συνηγόρου του Πολίτη, το νομοσχέδιο περιέχει διάταξη, που προβλέπει την διαγραφή οφειλών από τέλη καθαριότητας και φωτισμού για ακίνητα που έχει διακοπεί η ηλεκτροδότηση.

Επίσης, ο δήμος Καλαμπάκας μετονομάζεται σε Μετεώρων και ο δήμος Μώλου – Αγ. Κωνσταντίνου σε Καμένων Βούρλων.

Το νομοσχέδιο συμπληρώνεται με ρυθμίσεις για τον εκσυγχρονισμό του θεσμικού πλαισίου οργάνωσης και λειτουργίας των Φορέων Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦΟΔΣΑ) της χώρας, καθώς και διατάξεις για την ταχύτερη απονομή ιθαγένειας και πολιτογράφησης.