Η “Μαύρη Πέμπτη”

Μαύρη Πέμπτη: Η “Μεγάλη Ύφεση”, όπως χαρακτηρίστηκε στις ΗΠΑ, σύμφωνα με τους αναλυτές προκλήθηκε μετά από το χρηματιστηριακό κραχ, που ξεκίνησε στις 24 Οκτωβρίου του 1929. Το τέρμα της κρίσης στις ΗΠΑ ταυτίστηκε με το έναυσμα της πολεμικής οικονομίας του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου γύρω στο 1939.

Το Κραχ της Γουόλ Στριτ του 1929 επίσης γνωστό ως Μαύρη Τρίτη ή Χρηματιστηριακό κραχ του 1929 ξεκίνησε στις αρχές του Οκτωβρίου του 1929 και ήταν το πιο καταστρεπτικό χρηματιστηριακό κραχ στην ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής λαμβάνοντας υπόψιν την εξάπλωση και την διάρκεια του.Το κραχ σηματοδότησε την αρχή της δεκαετούς Παγκόσμιας οικονομικής ύφεσης που επηρέασε πολλά βιομηχανικά δυτικά κράτη.

Τα επόμενα χρόνια, με βάση την εμπειρία της Γουόλ Στριτ, τα χρηματιστήρια όλου του κόσμου πήραν μέτρα για να αποτρέψουν ένα νέο κραχ. Το κυριότερο ήταν η διακοπή των συνεδριάσεων σε περιόδους ραγδαίων μεταβολών της χρηματιστηριακής αγοράς.

Μαύρη Πέμπτη: Δεκαετία πλούτου

Η δεκαετία που ακολούθησε μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο και οδήγησε στο κραχ ήταν μια δεκαετία πλούτου και υπέρβασης. Οι Αμερικάνοι στις υπαίθριες περιοχές μετανάστευσαν στις αστικές περιοχές των μεγάλων πόλεων με την ελπίδα μιας καλύτερης ζωής ασχολούμενοι με τον συνεχώς αναπτυσσόμενο βιομηχανικό τομέα. Ενώ οι αμερικανικές πόλεις ευημερούσαν η τεράστια μετανάστευση από τις υπαίθριες περιοχές και η αμέλεια του γεωργικού τομέα των ΗΠΑ οδήγησε τους Αμερικάνους αγρότες σε οικονομική απελπισία κατά την διάρκεια της δεκαετίας, παράγοντας που αργότερα θα θεωρούνταν ως ένας από τους παράγοντες κλειδιά της κρίσης.

Παρά τους κινδύνους των εικασιών πολλοί πίστευαν ότι το χρηματιστήριο θα συνέχιζε να αναπτύσσεται επ’ αόριστον. Ωστόσο στις 25 Μαρτίου 1929 ένα μικρό κραχ προέκυψε αφού οι επενδυτές άρχισαν να πωλούν μετοχές σε γρήγορο και απότομο ρυθμό εκθέτοντας έτσι την ασταθή βάση του χρηματιστηρίου.Δύο μέρες αργότερα ο τραπεζίτης Τσαρλς Μίτσελ ανακοίνωσε ότι η τράπεζα του θα πρόσφερε 25 εκατομμύρια για να σταματήσει την πτώση του χρηματιστηρίου. Η κίνηση του Μίτσελ οδήγησε σε μία προσωρινή παύση της οικονομικής κρίσης.Ωστόσο η αμερικανική οικονομία είχε εμφανίσει δυσμενή σημάδια προβλημάτων. Η παραγωγή ατσαλιού παρήκμασε,οι κατασκευές ήταν αργοκίνητες,οι πωλήσεις αυτοκινήτων μειωμένες και οι καταναλωτές απέκτησαν πολλά χρέη λόγω του εύκολου χρήματος.

Μαύρη Πέμπτη: Η παράδοση του Dow Jones

Ο κόσμος δανειζόταν από τις τράπεζες για να παίξει στη Wall Street. Από το 1921 μέχρι το 1929, ο δείκτης Dow Jones έφτασε από τις 60 στις σχεδόν 400 μονάδες. Στις 3 Σεπτεμβρίου βρέθηκε στο υψηλότερο σημείο του, στις 381.17 μονάδες.

Μία πρώτη γεύση αυτού που θα ακολουθούσε τη Μαύρη Τρίτη 29 Οκτωβρίου, είχαν πάρει οι Αμερικανοί τη Μαύρη Πέμπτη 24 Οκτωβρίου 1929. Εκείνη την ημέρα, οικονομικοί κύκλοι, φοβούμενοι την κάμψη των τιμών των μετοχών, άρχισαν να τις ρευστοποιούν και συνολικά 13 εκατομμύρια μετοχές άλλαξαν χέρια. Από τότε, ο Dow Jones παραδόθηκε σε μια σταθερή πτωτική πορεία, παρά το γεγονός ότι οι επικεφαλής των Chase National Bank, J.P. Morgan και National City Bank δέσμευσαν 240 εκατ. δολάρια για τη διάσωση των μετοχών από ελεύθερη πτώση. Στις 24 Οκτωβρίου, ο Dow Jones υποχώρησε 9% και την εβδομάδα που ακολούθησε υπολογίζεται ότι χάθηκαν 30 δισ. δολάρια. Πολλοί δεν έχασαν μόνο τις οικονομίες τους, αλλά χρωστούσαν και στους χρηματιστές τους, και κατ’ επέκταση στις τράπεζες.

Μαύρη Πέμπτη: Πως φτάσαμε στα 14 εκατομμύρια ανέργων

Το 1930, εννέα εκατομμύρια λογαριασμοί αποταμιεύσεων εκμηδενίστηκαν και 85.000 επιχειρήσεις κήρυξαν πτώχευση. Μέχρι το 1932, οι άνεργοι έφθαναν τα 14 εκατομμύρια, ενώ μέσα σε ένα χρόνο σημειώθηκαν 23.000 αυτοκτονίες. Εκτιμάται ότι περίπου 140 δισ. δολ. καταθέσεων εξατμίστηκαν και 10.000 τράπεζες έβαλαν λουκέτο. Το χρηματιστηριακό κραχ συνέβαλε στη Μεγάλη Οικονομική Ύφεση της δεκαετίας του ’30, που έπληξε Ευρώπη και Αμερική, με πτωχεύσεις εταιρειών, μαζική ανεργία και μεγάλη κεφαλαιοκρατική συγκέντρωση.

Από το 1929 μέχρι το 1932, οι μετοχές στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης είχαν απολέσει το 73% της αξίας τους. Η Wall Street ανέκαμψε προσωρινά στις αρχές του 1930, ωστόσο λίγο αργότερα συνεχίστηκε η πτωτική πορεία. Μάλιστα, στις 8 Ιουλίου του 1932 ο Dow Jones έφτασε στο χαμηλότερο σημείο όλων των εποχών, στις 41.22 μονάδες.

Η αγορά επέστρεψε στα προ του 1929 επίπεδα μόλις στα τέλη του 1954.

Οι επιπτώσεις του Κραχ στις ΗΠΑ σε αριθμούς: – 12.000.000 έμειναν άνεργοι. – 12.000 έχαναν τη δουλειά τους κάθε μέρα. – 20.000 επιχειρήσεις κήρυξαν πτώχευση. – 1.616 τράπεζες πτώχευσαν. – 1 στους 20 γεωργούς ξεσπιτώθηκαν. – 23.000 αυτοκτονίες σημειώθηκαν σ’ ένα χρόνο, αριθμός ρεκόρ.