Από πρώτη φορά αριστερά πρώτη φορά νεοφιλελεύθερα

Στην ΔΕΘ ο Κυριάκος Μητσοτάκης ανέπτυξε ως έναν βαθμό -γιατί απέκρυψε κρίσιμα σημεία όπως το ασφαλιστικό ή το outsourcing των δημοσίων υπηρεσιών-, το νεοφιλελεύθερο όραμά του υπό τον τίτλο: “ανάπτυξη παντού, ανάπτυξη για όλους”. Ακούγεται ωραία. Αν το εφαρμόσει, μαζί με όσα απέκρυψε, τότε η Ελλάδα από πρώτη φορά αριστερά θα κινηθεί πρώτη φορά νεοφιλελεύθερα. Περιέγραψε μία δέσμη μέτρων για την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας ξεκινώντας από τη μείωση της φορολογίας των κερδών -κάτι που δεν έκανε για να ανακουφίσει τα φυσικά πρόσωπα- και διακήρυξε ότι “θα σαρώσει τα εμπόδια στην επιχειρηματικότητα”.

Πάντως απέφυγε να επαναλάβει τις προεκλογικές του υποσχέσεις για ανάπτυξη 4% και 120.000 νέες θέσεις εργασίας τον χρόνο. Ανέπτυξε πώς θα δώσει κίνητρα στην οικοδομή -παρέλειψε ότι θα εκχωρήσει τους αιγιαλούς- ήταν κατηγορηματικός ότι θα προσφέρει κάθε είδους διευκόλυνση στο επιχειρείν, ενώ προδιέγραψε ότι θα ελαστικοποιήσει περαιτέρω την αγορά εργασίας.

Ήδη ξεκίνησε με την κατάργηση της αιτιολογημένης απόλυσης με ορίζοντα την πλήρη απελευθέρωση των απολύσεων και θα συνεχίσει με την αλλαγή του συνδικαλιστικού νόμου. Μειώνοντας την φορολογία, περιορίζοντας την γραφειοκρατία και μειώνοντας το εργασιακό κόστος είναι σαφές ότι αυξάνει το περιθώριο επιχειρηματικών κερδών.

Ο πρωθυπουργός κάνει από εκεί και πέρα μία αυτόματη συνεπαγωγή: ότι η αύξηση του ποσοστού κέρδους θα μετατραπεί σε νέες επενδύσεις και ανάπτυξη της οικονομίας. Ακόμη πιο πέρα ότι θα δημιουργηθούν νέες και καλά αμοιβόμενες θέσεις εργασίας. Άρα ανάπτυξη παντού και όλοι θα είναι ικανοποιημένοι. Ωστόσο δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι οι ίδιοι επιχειρηματίες που έχουν βγάλει τα χρήματά τους έξω και αρνούνται πεισματικά να τα επιστρέψουν στα χρόνια της κρίσης, τώρα θα αρχίσουν τις επενδύσεις. Για ελληνική επιχειρηματική τάξη μιλάμε.

Το δεύτερο σημείο, ότι η ανάπτυξη θα φέρει άνοδο του βιοτικού επιπέδου της πλειονότητας του πληθυσμού είναι ακόμη πιο προβληματικό. Αν φορούσε το καπέλο του οικονομολόγου -όπως είναι σε άλλες περιπτώσεις η δική του έκφραση- θα ήξερε έναν από τους βασικούς οικονομικούς νόμους, τον είχε διατυπώσει ο Μαρξ, ότι η αύξηση του ποσοστού κέρδους των επιχειρηματιών συνεπάγεται αντίστοιχα μείωση του εργατικού εισοδήματος. Αλλά αφού δεν του αρέσει ο Μαρξ θα μπορούσε να δει τα στοιχεία του ΟΟΣΑ. Ως τεχνοκράτης νεοφιλελεύθερος του είναι πιο οικεία.

Από το 1981 μέχρι σήμερα το ΑΕΠ τουλάχιστον στις χώρες του δυτικού κόσμου αυξάνεται σταθερά παρά τις πρόσκαιρες κρίσεις του καπιταλισμού. Ωστόσο οι αμοιβές, οι συνθήκες εργασίας και εν τέλει το βιοτικό επίπεδο των δυτικών κοινωνιών μειώνεται. Αν συνυπολογιστεί και η απίσχνανση του κοινωνικού κράτους τότε η μείωση είναι μεγάλη. Το φαινόμενο καταγράφεται σταθερά κάθε χρόνο ως περαιτέρω διεύρυνση των οικονομικών και κοινωνικών ανισοτήτων. Ακόμη πιο παραστατικά το έχει διατυπώσει ο Γουόρεν Μπάφετ, ο οποίος σε μία κρίση κυνισμού είχε αναρωτηθεί πώς είναι δυνατόν η γραμματέας του να πληρώνει περισσότερους φόρους από τον ίδιο.

Εν τέλει ο κ. Μητσοτάκης μπορεί να ενισχύσει την κερδοφορία μεταφέροντας πόρους από τις προσλήψεις καθηγητών και γιατρών στην μείωση της φορολογίας των επιχειρήσεων. Το εάν όμως αυτό μεταφραστεί σε επενδύσεις είναι αμφίβολο. Εκείνο που δεν είναι αμφίβολο αλλά βέβαιο, είναι ότι δίχως προστατευτική εργατική νομοθεσία η πολιτική της ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας θα επιφέρει επιδείνωση του επιπέδου των εργαζομένων και του βιοτικού επιπέδου και αντίστοιχη αύξηση των οικονομικών και κοινωνικών ανισοτήτων.