Ευρωπαϊκός λαϊκισμός

Αν η πολιτική είναι (και) η διαχείριση των συμβόλων όπως έλεγε ο Μιτεράν ή ο επικοινωνιολόγος του Ζακ Σεγκελά, τότε η νέα πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν φαίνεται ότι έχασε την πρώτη της πολιτική μάχη, που συμπαρασύρει και τον πρώτο Έλληνα αντιπρόεδρο, Μαργαρίτη Σχοινά. Η έμπνευση της κ. Λάιεν να δώσει το μεγαλεπήβολο όνομα “Προστασία του ευρωπαϊκού τρόπου ζωής”, στο χαρτοφυλάκιο του κ. Σχοινά προκάλεσε και συνεχίζει να προκαλεί έντονες αντιδράσεις σε βαθμό που εξετάζεται η απόσυρσή του.

Φυσικά για το τι σημαίνει ευρωπαϊκός τρόπος ζωής μπορεί να γίνει πολύ συζήτηση αφού είναι εξαιρετικά ασαφές. Για παράδειγμα συνάδει με τον ευρωπαϊκό τρόπο ζωής, η επέκταση των minijobs (δουλειές με την ώρα έναντι γλισχράς αμοιβής χωρίς ασφαλιστικά και εργασιακά δικαιώματα), στην πιο ισχυρή οικονομία της Ευρώπης, που έχει φέρει το ακροδεξιό Afd να πλησιάζει 20% στην πρώην Ανατολική Γερμανία και σε άλλα κρατίδια; Ή πόσο ευρωπαϊκό είναι ότι η Σουηδία και η Αγγλία (ήταν τότε ακόμη στην ΕΕ) να καταδιώκουν τον Τζούλιαν Ασάνζ ο οποίος έκανε το “έγκλημα” της ελευθεροτυπίας, και αποκάλυψε μία σειρά από εντελώς παράνομες σύμφωνα με κάθε κανόνα διεθνούς δικαίου παρεμβάσεις των ΗΠΑ σε πολλές περιοχές του κόσμου. Ο Ισημερινός είχε δώσει άσυλο στην πρεσβεία του στον Ασάνζ και ο Σνόουντεν βρήκε καταφύγιο στην Ρωσία του Πούτιν. Ποιος λοιπόν υπερασπίζεται περισσότερο τα ανθρώπινα δικαιώματα;

Μπορούμε να συνεχίσουμε: πόσο ευρωπαϊκό είναι να αφήνεται μόνη της Ελλάδα να αντιμετωπίζει το κύμα των προσφύγων και των μεταναστών, το οποίο εκμεταλλεύεται η εκτός ελέγχου Τουρκία του Ερντογάν για οικονομικούς αλλά και γεωστρατηγικούς λόγους. Δεν είναι μόνο οι χώρες του Βίζεγκραντ που έκλεισαν τα σύνορα και θα το επαναλάβουν αν αυξηθούν οι ροές, αλλά ακόμη και χώρες του πυρήνα της Ευρώπης όπως η Ολλανδία, έχουν διαμηνύσει ότι αν επαναληφθεί το 2015 απλώς θα κλείσουν τα σύνορα. Εν ολίγοις θα αφήσουν την Ελλάδα και την Ιταλία να τα βγάλουν πέρα μόνες τους και ενδεχομένως να τις τιμωρήσουν γιατί έχουν θαλάσσια σύνορα και να τις αποβάλουν και από την Σένγκεν. Ίσως το κορυφαίο παράδειγμα είναι το πως αντιμετώπισαν οι Ευρωπαίοι την Ελλάδα το 2010 -πέρα από τις δικές της ευθύνες.

Δεν υπάρχει πλέον αμφιβολία ότι ακολούθησαν μία πολιτική διάσωσης των τραπεζών τους που ήταν εκτεθειμένες στο ελληνικό χρέος, αδιαφορώντας παντελώς για την μοίρα μίας ευρωπαϊκής χώρας και των έντεκα εκατομμυρίων κατοίκων της. Επιπροσθέτως για να νομιμοποιήσουν την πολιτική τους έστρεψαν τους Ευρωπαίους πολίτες εναντίον των Ελλήνων με συκοφαντίες περί τεμπέληδων.

Γενικεύοντας, η συνθήκη του Μάαστριχτ όπως συμπληρώθηκε από το Δημοσιονομικό Σύμφωνο Σταθερότητας λειτουργούν σαν ζουρλομανδύας που πνίγει τις αδύνατες οικονομίες και τους πολίτες προς δόξαν την αναγεννημένης Γερμανίας. Συμφωνούν σε αυτή την εκτίμηση, βαθιά ευρωπαίοι όπως ο Ολλανδός Γκερτ Μακ ή ο δικός μας Λουκάς Τσούκαλης, ενώ ο Γάλλος Τομάς Πικετί δεν παύει να προειδοποιεί ότι η ακραία νεοφιλελεύθερη πολιτική που ακολουθεί η Ευρώπη στο τέλος θα καταστρέψει και τον καπιταλισμό και φυσικά την Ευρώπη.

Για να επιστρέψουμε στην κ. Λάιεν, με το βαρύγδουπο “Προστασία του ευρωπαϊκού τρόπου ζωής”, υπονοεί τον κίνδυνο που ενσαρκώνει το μεταναστευτικό. Προερχόμενη από την σκληρή δεξιά πτέρυγα του γερμανικού συντηρητικού κόμματος η κ. Λάιεν κλείνει το μάτι στους απανταχού ξενοφοβικούς, επιδιώκοντας μία συναίνεση με επίκεντρο την αντιμετώπιση των μεταναστών και της απειλής που δήθεν σηματοδοτούν για τον ευρωπαϊκό τρόπο ζωής. Πρόκειται για φτηνή και λαϊκιστική πολιτική που αποκρύπτει και αντιπαρέρχεται τα βαθιά και δομικά πλέον προβλήματα της ΕΕ. Γιατί ο ευρωπαϊκός τρόπος ζωής δεν κινδυνεύει από τους μετανάστες -αυτοί μπορούν να αντιμετωπιστούν- αλλά από τη νεοφιλελεύθερη οικονομική πολιτική που μειώνει τα λαϊκά εισοδήματα, περιορίζει τα εργασιακά δικαιώματα, εξοντώνει το κοινωνικό κράτος, διευρύνει τις οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες, εν ολίγοις καταστρέφει τους πυλώνες αυτού που κάποτε αποκαλούσαμε ευρωπαϊκό πολιτισμό.

Ήδη πριν από τριάντα χρόνια ένας επίσης βαθιά Ευρωπαίος ο Μίλαν Κούντερα έγραφε στην “Τέχνη του Μυθιστορήματος”, ότι “η ευρωπαϊκή ταυτότητα ως πραγμάτωση των υπέρτατων αξιών μέσω των οποίων οι Ευρωπαίοι αναγνωρίζονταν, απομακρύνεται μέσα στο παρελθόν. Οι αξίες έχουν παραχωρήσει την θέση τους…Εν τέλει Ευρωπαίος είναι εκείνος που έχει τη νοσταλγία της Ευρώπης”.