Η Ελλάδα τα έδωσε όλα και πήρε ελάχιστα

Μόνο μυστικό δεν ήταν ότι με την προηγούμενη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις έφθασαν στο καλύτερο σημείο τους από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά. Υπό αυτήν την έννοια, η κυβέρνηση Μητσοτάκη που έχει πάρει την σκυτάλη έχει δύσκολο έργο, εάν θέλει να πετύχει περαιτέρω βελτίωση των ελληνοαμερικανικών σχέσεων.

Φυσικά κάνει ότι μπορεί, όπως έδειξε πρόσφατα το ταξίδι του Κυριάκου Μητσοτάκη στις ΗΠΑ και η επίσκεψη Πομπέο στην Αθήνα. Το ερώτημα που βάσιμα προκύπτει είναι τι κερδίζει η Ελλάδα από την αναβάθμιση της αμυντικής συνεργασίας με τις ΗΠΑ που υπογράφηκε κατά την παρουσία του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ το διήμερο που μας πέρασε.

Η Ουάσινγκτον πήρε ό,τι ζητούσε από την προηγούμενη και την παρούσα κυβέρνηση, για την επέκταση της Σούδας, για την Αλεξανδρούπολη και για το Στεφανοβίκειο. Η Ελλάδα όμως τι παίρνει; Το ερώτημα ετέθη στις κυβερνητικές πηγές και κατά την επίσκεψη Μητσοτάκη στη Νέα Υόρκη, αλλά η απάντηση ήταν απογοητευτική, κάτι του είδους ότι “η αναβάθμιση των αμυντικών και οικονομικών σχέσεων είναι για καλό”. Το συμπέρασμα είναι ότι η Ελλάδα τα έδωσε όλα -όσα της ζητήθηκαν- και πήρε για αντάλλαγμα λίγα. Ή για την ακρίβεια αγόρασε προοπτική.

Τόσο η προηγούμενη όσο και η παρούσα κυβέρνηση προσπάθησαν ως βασικό αντάλλαγμα να αποσπάσουν αμερικανικές εγγυήσεις για την εθνική μας ασφάλεια, σε περίπτωση τουρκικής επιθετικής ενέργειας.

Η απάντηση που αμφότερες έλαβαν από την Ουάσιγκτον ήταν ξεκάθαρα αρνητική. Οι ΗΠΑ δεν είναι διατεθειμένες να δεσμευθούν ότι θα υποστηρίξουν εμπράκτως την Ελλάδα σε περίπτωση σύγκρουσης με την Τουρκία. Το ίδιο είχε εισπράξει προ μηνών και ο υπουργός Αμύνης, κ. Αποστολάκης, όταν μετά από συζητήσεις που είχε με τον Αμερικανό ομόλογό του είχε δηλώσει ότι σε περίπτωση ελληνοτουρκικής σύγκρουσης η Ελλάδα θα είναι μόνη της.

Ο Πομπέο είπε ότι οι ΗΠΑ δεν θα επιτρέψουν στην Τουρκία να κάνει παράνομες γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ αλλά διευκρίνισε ότι εννοεί ότι θα αναλάβουν διπλωματικές πρωτοβουλίες. Ούτε καν κυρώσεις στο στρατιωτικό ή οικονομικό πεδίο. Η Ουάσινγκτον βρίσκεται αντιμέτωπη με την απειλή της Τουρκίας ότι θα εισβάλει σε Συριακά εδάφη για να συντρίψει τους Κούρδους μαχητές του YPG. Τα όποια διπλωματικά μέσα και ανταλλάγματα θα τα εξαντλήσει σε αυτό το πεδίο που διακυβεύει το παγκόσμιο κύρος της. Εάν δεν αποτρέψουν με παρασκηνιακές ενέργειες την απειλή τα αμερικανικά στρατεύματα είναι υποχρεωμένα να κινηθούν για να δημιουργήσουν ασπίδα προστασίας στους Κούρδους εάν δεν θέλουν το κύρος των ΗΠΑ να καταρρακωθεί.

Καθώς τα διακυβεύματα για την αμερικανική ισχύ, στον πάντα ευαίσθητο χώρο της Μέσης Ανατολής και στη σχέση με την Ρωσία είναι μεγάλα, η Ουάσινγκτον δεν έχει αποφασίσει ακόμη να διαρρήξει τις σχέσεις με την Τουρκία.

Και δεν θα το κάνει για χάρη της Ελλάδας ή της Κύπρου. Ωστόσο, παρά την προσπάθεια της Ουάσινγκτον να επαναφέρει την Άγκυρα στο δυτικό μαντρί, ο Ερντογάν δεν εμπιστεύεται τους Αμερικανούς. Μέσα από αυτό το πλαίσιο διανοίγεται μία προοπτική αναβάθμισης της Ελλάδας στον γεωστρατηγικό σχεδιασμό των ΗΠΑ. Το επόμενο ερώτημα είναι εάν η Ελλάδα το αντιλαμβάνεται και έχει διαμορφώσει μία αντίστοιχη στρατηγική ώστε να αξιοποιήσει την δυνατότητα που της δίνεται να μετατραπεί σε χώρα πρώτης γραμμής αντλώντας τα αντίστοιχα οφέλη. Η απάντηση προς το παρόν τουλάχιστον είναι αρνητική. Τόσο η προηγούμενη κυβέρνηση όσο και η παρούσα για εντελώς διαφορετικούς λόγους αδυνατούν να κάνουν παρόμοιους και σε βάθος γεωστρατηγικούς σχεδιασμούς.

Στα χρόνια της κρίσης όλες οι κυβερνήσεις επικεντρώνουν στις αμερικανικές επενδύσεις -που δεν έρχονται βέβαια- και στην ενεργειακή συνεργασία που θα ενδυναμώσει και την αντίστοιχη θέση της Ελλάδας, δίχως να εγκύψουν στην αναβάθμιση της στρατιωτικής και γεωπολιτικής παρουσίας της χώρας. Εις μάτην. Όσο η Αθήνα θα διολισθαίνει στρατιωτικά και γεωπολιτικά τόσο η Τουρκία θα εντείνει τις απειλές. Και στο τέλος θα της εξουδετερώσει και τα όποια ενεργειακά ή οικονομικά πλεονεκτήματα.

Οι σχέσεις μεταξύ κρατών είναι σχέσεις ισχύος όπως έχει διατυπώσει 2.500 χρόνια πριν ο Θουκιδίδης -ο ισχυρός επιβάλλει και ο αδύναμος υποχωρεί- και είναι παίγνιο μηδενικού αθροίσματος, το κέρδος του ενός είναι η απώλεια του άλλου, και αυτό δεν αλλάζει με τις ευχές των ελληνικών κυβερνήσεων για παγκόσμια ειρήνη…