Μηδένα προ του τέλους μακάριζε

Η επίσκεψη του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών Μάικ Πομπέο συνοδεύθηκε από θετικά έως και διθυραμβικά σχόλια, ιδιαίτερα λόγω συγκεκριμένων τοποθετήσεών του σε σχέση με την Τουρκία. Ειδικά η απάντησή του για τις τουρκικές γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ, τις οποίες χαρακτήρισε «παράνομες» προσθέτοντας ότι οι ΗΠΑ δεν πρόκειται να τις επιτρέψουν, προκάλεσε ευφορία, διότι είναι η πρώτη φορά που δημοσίως και σε κορυφαίο διπλωματικό επίπεδο, από τον ίδιο τον Αμερικανό ΥΠΕΞ, χρησιμοποιείται αυτός ο χαρακτηρισμός. Οπότε δεν είναι αδικαιολόγητες οι θερμές αντιδράσεις. Είναι όμως αδικαιολόγητη η υπεραπλούστευση και η μονοσήμαντη ανάγνωση των δηλώσεών του, διότι ο Μάικ Πομπέο δεν είπε μόνο αυτό. Είπε και κάτι άλλο όταν ρωτήθηκε συνολικά για τις τουρκικές παραβιάσεις στο Αιγαίο και για τις γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ.

«Κοιτάξτε, πάντα ανησυχώ όταν υπάρχει ρίσκο να γίνει κάποιο λάθος ή λάθος υπολογισμός από οποιαδήποτε πλευρά, είτε είναι λάθος υπολογισμός από την Τουρκία είτε από την Κύπρο είτε από την Ελλάδα είτε απ’ οποιαδήποτε χώρα. Κανείς δεν θέλει να επιτρέψει  σε τέτοιου είδους λάθη, σε τέτοιου είδους παρεξηγήσεις να οδηγήσουν σε κλιμάκωση. Γι’ αυτό σε σχέση με τις τουρκικές γεωτρήσεις σε αυτά τα μέρη, έχουμε πει “κοιτάξτε δεν μπορούμε να καταφύγουμε σε στρατιωτικά μέσα για να λυθεί αυτό”. Θέλουμε μία διπλωματική λύση σε αυτό και ένα οικονομικό αποτέλεσμα που θα λειτουργήσει με σωστό τρόπο.  Άρα, ναι, είμαι πάντα ανήσυχος για αυτό. Έχουμε αυτού του είδους τα ρίσκα σε πολλές περιοχές του κόσμου και οι προσπάθειές μας, οι προσπάθειες των ΗΠΑ , είναι πάντα επικεντρωμένες στο να διασφαλιστεί ότι αυτά θα λυθούν με τον σωστό τρόπο».      

Πάντα υπάρχει ένα «αλλά»

Αυτή, λοιπόν, είναι μια πολύ διαφορετική δήλωση και παραπέμπει σε μία τελείως διαφορετική ερμηνεία, απ’ ό,τι αν παραμείνει κάποιος μόνο στην απάντηση ότι οι τουρκικές γεωτρήσεις στις κυπριακές θάλασσες είναι «παράνομες» και βάλει τελεία εκεί. Ο Πομπέο είπε μεν ότι ο γεωτρήσεις είναι παράνομες και ότι η ΗΠΑ δεν θα τις επιτρέψουν (δεν είπε πως), αλλά πρόσθεσε και τα παραπάνω. Υπάρχει ένα «αλλά». Πάντα υπάρχει ένα «αλλά» σε αυτά τα θέματα. 

Αν ερμηνεύσει κάποιος το τι θέλει να πει ο ποιητής με ολοκληρωμένη την απάντησή του, καταλαβαίνει ότι οι ΗΠΑ θέλουν διπλωματική λύση, άρα να διαπραγματευτούν η Ελλάδα και η Κύπρος με την Τουρκία και να τα «βρουν» με μία συμφωνία που θα οδηγεί σε οικονομικό διαμοιρασμό με «σωστό τρόπο».Να μοιράσουμε δηλαδή τους υδρογονάνθρακες. Τους δικούς μας και της Κύπρου, διότι η Τουρκία δεν έχει. Αυτούς που παρανόμως διεκδικεί η Άγκυρα και για τους οποίους εκβιάζει με τις παράνομες γεωτρήσεις.

Το μήνυμα Πομπέο, εν ολίγοις, είναι «η Τουρκία λειτουργεί παράνομα, αλλά βρείτε τα». Ο Αμερικανός ΥΠΕΞ ξεκαθάρισε επίσης ότι η αμυντική συμφωνία με την Ελλάδα, η οποία είναι όντως σημαντική, δεν γίνεται με το βλέμμα στην Τουρκία, αλλά ως αυτόνομη κίνηση προώθησης των αμερικανικών συμφερόντων τα οποία εξυπηρετούνται ποικιλοτρόπως από αυτή. Προφανώς αυτές οι αποφάσεις δεν λειτουργούν σε συνθήκες εργαστηρίου, υπάρχει αλληλοεπηρεασμός. Ό,τι συμφωνούν ή δεν συμφωνούν οι ΗΠΑ με την Τουρκία επηρεάζει την  Ελλάδα κα το αντίστροφο.

Αλλά η Ελλάδα δεν μπορεί μόνο να ετεροπροσδιορίζεται, όσο και αν επηρεάζεται από τις διακυμάνσεις στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις. Η Αμυντική Συμφωνία έχει τη δική της δυναμική, ανοίγει παράθυρα ευκαιρίας και εναπόκειται στη χώρα μας να μεγιστοποιήσει τα οφέλη από αυτήν. Εξάλλου όσο πιο στέρεη, μελετημένη, απαλλαγμένη από φοβικά σύνδρομα είναι η ελληνικά ατζέντα στις σχέσεις με τις ΗΠΑ, όσο πιο πολλά κομίζει στο τραπέζι ως προστιθέμενη αξία, τόσο λιγότερο ευάλωτοι θα είμαστε σε πιέσεις για να τα «βρούμε» με την Τουρκία εις βάρος μας.  

Οι ΗΠΑ όπως και κάθε χώρα, δεν είναι φιλανθρωπικό ίδρυμα. Αν τα συμφέροντά τους εξυπηρετούνται από μία ετεροβαρή για τα ελληνικά συμφέροντα  συμφωνία με την Τουρκία, θα πιέσουν γι’ αυτή. Αν η ελληνική αντίδραση είναι σοβαρή, δομημένη, αποφασιστική και υπονοεί κόστος τέτοιο που θα δημιουργεί  διακύβευση για τα αμερικανικά συμφέροντα, αυξάνονται οι πιθανότητες να αναζητήσουν μία πιο πρόσφορη λύση. 

Άρα, καλοί οι πανηγυρισμοί, αρκεί να πανηγυρίζουμε για τους σωστούς λόγους. Διότι και οι Κούρδοι πανηγύριζαν, μέχρι που ανακοίνωσαν οι σύμμαχοί τους Αμερικανοί ότι αποχωρούν από τη Συρία και τους αφήνουν εκτεθειμένους στην επικείμενη τουρκική εισβολή.