Το ξεκίνημα της ιστορικής δίκης του Πολυτεχνείου

Στις 16 Οκτωβρίου 1975 άρχισε η δίκη των κατηγορουμένων για την αιματηρή καταστολή της εξέγερσης του Πολυτεχνείου τον Νοέμβριο του 1973.

Το ημερολόγιο έδειχνε 16 Οκτωβρίου 1975. Ημέρα Πέμπτη και ώρα 9 το πρωί ξεκίνησε η ιστορική δίκη του πολυτεχνείου σε αίθουσα των Γυναικείων Φυλακών Κορυδαλλού για λόγους ασφαλείας. Πρόεδρος του δικαστηρίου ήταν ο εφέτης Ιωάννης Κουσουλός και εισαγγελέας της έδρας ο Νικόλαος Γανώσης.

Σύμφωνα με το παραπεμπτικό βούλευμα, 33 στρατιωτικοί, αστυνομικοί και πολιτικοί ήταν κατηγορούμενοι για 24 φόνους και για πολλά άλλα αδικήματα. Στις τελευταίες σειρές των εδωλίων κάθονταν ο Γεώργιος Παπαδόπουλος και ο Δημήτριος Ιωαννίδης για ηθική αυτουργία στις δολοφονίες. 82 δικηγόροι παρέστησαν στη δίκη, είτε ως συνήγοροι υπεράσπισης ,είτε ως συνήγοροι πολιτικής αγωγής.

«Ο Παπαδόπουλος και ο Ιωαννίδης που είχαν το κουράγιο τους, κάθισαν στην προτελευταία σειρά των εδωλίων, χαμένοι μέσα στους 32 κατηγορούμενους, από τους οποίους απουσίαζαν δύο, ο τέως εισαγγελέας του Αρείου Πάγου Π. Θεράπος που δήλωσε ασθένεια, και ο φονιάς Τσιαπάρας που φυγοδικούσε», θυμάται ένας από τους δικαστές, ο τότε εφέτης, Γιώργος Μαρκουλάκης, μιλώντας στην Ελευθεροτυπία.

Η ακροαματική διαδικασία κράτησε περίπου δυόμιση μήνες. Από την αίθουσα παρέλασαν 237 μάρτυρες κατηγορίας και 47 υπεράσπισης. «Κατά την 10ην πρωινήν ώραν διήρχοντο άρματα μάχης εκ της οδού Πατησίων και οι υπάλληλοι του ΟΤΕ, οι οποίοι ειργάζοντο εις το νέον κτίριον, έσπευσαν εις τα παράθυρα να ίδουν τα άρματα. Τότε είδον, όπως κατέθεσαν επ’ ακροατηρίου οι μάρτυρες Παν. Ασδεράκης, Εμ. Μαρουφίδης, Ιωάννης Χατζηχριστοφής και Αλ. Βερνάρδος, ότι εις την ταράτσαν του κτιρίου της οδού Πατησίων (του OΤΕ) είχον ακροβολισθή τρεις έως τέσσερις στρατιώται και επί κεφαλής των ήτο ένας νεαρός αξιωματικός με κράνος, υψηλός, και μελαχροινός με στολήν εκστρατείας, ο οποίος με το περίστροφον εις το χέρι και επί του τοιχείου της ταράτσας επυροβόλει προς τα κάτω. Τούτο συνέβη περί την 10ην πρωινήν του Σαββάτου, 17/11/1973. Κατά την ώραν εκείνην ουδεμία διαδήλωσις εγένετο» περιγράφει τα γεγονότα μάρτυρας στη δίκη.

Οι κινήσεις του Παπαδόπουλου και η ιστορική απόφαση

Οι κατηγορούμενοι προσπάθησαν πολλές φορές να καθυστερήσουν την δίκη. Περισσότερο από όλους ο Γιώργος Παπαδόπουλος που ισχυριζόταν ότι το δικαστήριο δεν έχει την αρμοδιότητα να τον κρίνει καθώς τότε ως πρόεδρος της δημοκρατίας ήταν «ανεύθυνος άρχων». Το δικαστήριο, όμως απέρριψε τα αιτήματα αυτά, χαρακτηρίζοντας την κυβέρνηση πραξικοπηματική.

«Το στασιαστικό κίνημα της 21ης Απριλίου, έργον ομάδας αξιωματικών και η εκ τούτου κατάστασις μέχρι της 23ης Ιουλίου απετέλεσε πραξικόπημα, δι’ ου εσκοπείτο ο σφετερισμός της εξουσίας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων του λαού. Αι εξ αυτού απορρεύσασαι κυβερνήσεις ήσαν κυβερνήσεις βίας. Κατά συνέπειαν και ο ιστάμενος κατηγορούμενος Γεώργιος Παπαδόπουλος, ασκήσας καθήκοντα προέδρου της δημοκρατίας κατά τον χρόνο καθ’ ον ετελέσθησαν αι εις αυτόν αποδιδόμεναι διά του παραπεμπτικού βουλεύματος πράξεις, δεν ήτο νόμιμος πρόεδρος της δημοκρατίας και συνεπώς δεν προστατεύεται υπό των διατάξεων περί ανευθύνου» ήταν η ιστορική απόφαση του δικαστηρίου.

Στο τέλος του Δεκεμβρίου, βγήκε η απόφαση κήρυξε ένοχους τους 20 από τους 32 κατηγορούμενους, ενώ αθώωσε άλλους 12. Οι κύριες ποινές που επεβλήθησαν έχουν ως εξής:

• Δημήτριος Ιωαννίδης (αρχηγός της ΕΣΑ την περίοδο της εξέγερσης): 7 φορές ισόβια για ηθική αυτουργία σε 7 ανθρωποκτονίες από πρόθεση και 25 χρόνια κάθειρξη κατά συγχώνευση για ηθική αυτουργία σε 38 απόπειρες ανθρωποκτονιών και πρόκληση διάπραξης κακουργημάτων, καθώς και διαρκής στέρηση των πολιτικών του δικαιωμάτων.
• Γεώργιος Παπαδόπουλος (εν ενεργεία δικτάτορας την περίοδο της εξέγερσης): 25 χρόνια κάθειρξη για απλή συνέργεια σε ανθρωποκτονίες από πρόθεση και απόπειρες ανθρωποκτονιών, καθώς και δεκαετής στέρηση των πολιτικών του δικαιωμάτων.
• Σταύρος Βαρνάβας (αντιστράτηγος Ε.Α.): 3 φορές ισόβια για ηθική αυτουργία σε 3 ανθρωποκτονίες από πρόθεση και 25 χρόνια κάθειρξη κατά συγχώνευση για ηθική αυτουργία σε 17 απόπειρες ανθρωποκτονιών και πρόκληση διάπραξης κακουργημάτων, καθώς και διαρκής στέρηση των πολιτικών του δικαιωμάτων.
• Νικόλαος Ντερτιλής (ταξίαρχος Ε.Α.): Ισόβια κάθειρξη και διαρκής στέρηση των πολιτικών του δικαιωμάτων για ανθρωποκτονία από πρόθεση του φοιτητή Μυρογιάννη.
• Άλλοι τέσσερις ανώτατοι αξιωματικοί σε 25 χρόνια κάθειρξη κατά συγχώνευση για ηθική αυτουργία σε συνολικά 12 ανθρωποκτονίες και 56 απόπειρες ανθρωποκτονιών, καθώς και δεκαετής στέρηση των πολιτικών τους δικαιωμάτων.
• Άλλοι 12 κατηγορούμενοι σε μικρότερες ποινές, από 5 μήνες έως 10 χρόνια κάθειρξη για διάφορες κατηγορίες, κυρίως για ηθική αυτουργία σε επικίνδυνες σωματικές βλάβες. Οι ποινές κάτω του ενός έτους, ήταν εξαγοράσιμες.