Καρκίνος: Ένας στους τέσσερις θανάτους σχετίζεται με το κάπνισμα

Καρκίνος: Ο καπνός προκαλεί περισσότερους θανάτους από καρκίνο που θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί, από κάθε άλλο παράγοντα κινδύνου. Το κάπνισμα ευθύνεται για περίπου 2,3 εκατομμύρια θανάτους το χρόνο ή σχεδόν έναν στους τέσσερις (24%) των συνολικών θανάτων από καρκίνο, σύμφωνα με το νέο παγκόσμιο «Άτλαντα Καρκίνου». Παρά τις αντικαπνιστικές εκστρατείες, περίπου 1,1 δισεκατομμύρια άνθρωποι συνεχίζουν να καπνίζουν παγκοσμίως. Πάντως περίπου 1,5 δισεκατομμύρια άνθρωποι σε 55 χώρες προστατεύονται πλέον από αντικαπνιστικές νομοθεσίες.

Ο «Άτλας», που παρήχθη από την Αμερικανική Εταιρεία Καρκίνου (ACS), την Ένωση για το Διεθνή Έλεγχο του Καρκίνου (UICC) και τη Διεθνή Υπηρεσία Έρευνας για τον Καρκίνο (IARC), παρουσιάσθηκε σε παγκόσμιο συνέδριο για τον καρκίνο στο Καζακστάν. Τα νέα στοιχεία δείχνουν ότι ο καρκίνος αποτελεί τη Νο 1 ή τη Νο 2 αιτία προώρου θανάτου (πριν τα 70) σε 91 χώρες. Ο αριθμός των νέων περιστατικών καρκίνου αναμένεται να αυξηθεί κατά 60% έως το 2040.

Οι λοιμώξεις από μικροοργανισμούς ευθύνονται για περίπου το 15% των νέων περιπτώσεων καρκίνου, όμως το ποσοστό ποικίλλει εντυπωσιακά, από μόνο 4% στις χώρες υψηλού εισοδήματος σε πάνω από 50% σε αρκετές χώρες της υποσαχάριας Αφρικής. Οι τέσσερις κυριότεροι καρκινογόνοι ιοί, που ευθύνονται για πάνω από το 90% των καρκινογόνων λοιμώξεων, είναι του ελικοβακτηριδίου του πυλωρού, των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV), της ηπατίτιδας Β (ΗΒV) και της ηπατίτιδας C (HCV).

Το πάχος αυξάνει τον κίνδυνο για 13 είδη καρκίνου και ευθύνεται σχεδόν για το 4% των συνολικών νέων περιστατικών καρκίνου μεταξύ των ενηλίκων διεθνώς. Περίπου το 40% των ανδρών και γυναικών άνω των 18 ετών στον κόσμο, καθώς επίσης το 27% των αγοριών και το 24% των κοριτσιών πέντε έως 18 ετών, θεωρούνται υπέρβαροι και παχύσαρκοι. Το αλκοόλ ευθύνεται για το 4,2% όλων των καρκίνων, με μεγάλες αποκλίσεις από χώρα σε χώρα. Ο «Άτλας» εκτιμά ότι μέσα στην επόμενη 50ετία θα υπάρξουν περίπου 44 εκατομμύρια νέες περιπτώσεις καρκίνου της μήτρας διεθνώς.

Ο καρκίνος του μαστού είναι ο συχνότερος καρκίνος στις γυναίκες σχεδόν σε όλες τις χώρες του κόσμου και ευθύνεται σχεδόν για το 25% όλων των νέων περιστατικών καρκίνου σε αυτές. Ο κίνδυνος για καρκίνο του μαστού στις χώρες υψηλού εισοδήματος είναι έως τριπλάσιος σε σχέση με τις φτωχές χώρες. Κάθε χρόνο περίπου 270.000 παιδιά διαγιγνώσκονται με καρκίνο. Το προσδόκιμο επιβίωσης για μια τουλάχιστον πενταετία μετά τη διάγνωση ποικίλλει σημαντικά, καθώς είναι πάνω από 80% των παιδιών ασθενών στις ανεπτυγμένες χώρες, αλλά μόνο 20% στις φτωχές.

Ακόμη, το 3% έως 6% όλων των καρκίνων εκτιμάται ότι προκαλούνται από την έκθεση των ανθρώπων σε καρκινογόνες ουσίες κατά την εργασία τους. Η ρύπανση του αέρα προκαλεί πάνω από μισό εκατομμύριο θανάτους από καρκίνο των πνευμόνων κάθε χρόνο, ιδίως στις ταχέως αναπτυσσόμενες μεγαλουπόλεις των χωρών χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος.

Η ακτινοθεραπεία ενδείκνυται για περίπου το 60% των καρκινοπαθών για την ανακούφιση των συμπτωμάτων τους, τη συρρίκνωση των όγκων πριν τη χειρουργική αφαίρεση τους ή την καταστροφή των καρκινικών κυττάρων για την αποφυγή μεταστάσεων. Όμως η παροχή ακτινοθεραπείας είναι ανεπαρκής σε αρκετές χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος. Για παράδειγμα, στην Αιθιοπία, ένας πληθυσμός περίπου 100 εκατομμυρίων εξυπηρετείται από ένα μοναδικό κέντρο ακτινοθεραπείας.