Για την σημασία και την αξία της ήττας

 «Το ποδόσφαιρο είναι η τελευταία ιερή παράσταση των καιρών μας. Κατά βάθος πρόκειται για ιεροτελεστία, αν και είναι μια απόδραση. Ενώ άλλες ιερές παραστάσεις βρίσκονται σε παρακμή, ακόμα και η θεία λειτουργία, το ποδόσφαιρο είναι η μοναδική που μας έχει απομείνει. Είναι το θέαμα που αντικατέστησε το θέατρο». Αυτό έγραψε πριν περίπου 50 χρόνια ο φημισμένος ποιητής, σκηνοθέτης, ζωγράφος Πιέρ Πάολο Παζολίνι στο «Monthly Review», και ίσως σε αυτό συμπυκνώνεται και η στενή σχέση του ποδοσφαίρου με την τέχνη.

Ο Παζολίνι πέθανε (δολοφονήθηκε) στις 2 Νοεμβρίου του 1975 αφήνοντας πίσω του ένα μεγάλο συγγραφικό έργο και συγκλονιστικές ταινίες. Υπήρξε, μεταξύ άλλων, λάτρης του ποδοσφαίρου και ορκισμένος οπαδός της Μπολόνια. Ο ίδιος έπαιξε ποδόσφαιρο για χρόνια σε ερασιτεχνικές ομάδες και συνέχιζε να παίζει με φίλους ακόμα και λίγο πριν το θάνατό του σε ηλικία πενήντα ετών.

 Δεν είμαι σε θέση να συνδέσω το παρακάτω απόσπασμα μιας τοποθέτησής της για την αξία της ήττας με το ποδόσφαιρο. Όλοι όμως, καταλαβαίνουμε πως σχετίζεται και με αυτό όπως συνδέεται με τις αλλεπάλληλες ήττες σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο. Προφανώς και σε πολιτικό αφού ήταν γνωστό πως ο Παζολίνι ήταν δηλωμένος κομμουνιστής έστω κι αν το Κομμουνιστικό Κόμμα της Ιταλίας τον διέγραψε επειδή δήλωνε ανοικτά πως ήταν ομοφυλόφιλος. Ακολουθεί η ωδή του κορυφαίου Ιταλού σκηνοθέτη στην σημασία της ήττας:

«Πιστεύω ότι είναι απαραίτητο να εκπαιδεύσουμε τις νέες γενιές στην αξία της ήττας. Στον ανθρωπισμό που απορρέει από αυτήν. Στην διαχείρισή της. Στην οικοδόμηση μιας ταυτότητας ικανής να αντιμετωπίσει μια κοινή μοίρα όπου μπορεί να αποτύχεις να ξαναξεκινήσεις χωρίς η τιμή και η αξιοπρέπεια σου να υπονομευτούν. Στο να μην πορευόμαστε στην κοινωνία ρίχνοντας αγκωνιές, να μην πατάμε επί πτωμάτων για να φτάσουμε πρώτοι. Σε αυτό τον κόσμο των χυδαίων και άτιμων νικητών, των ψεύτικων και καιροσκόπων απατεώνων, του κόσμου που μετρά που έχει την εξουσία, που αρπάζει το παρόν, πόσο περισσότερο το μέλλον, των νευρωτικών της επιτυχίας , του θεαθήναι, του να γίνω. Από αυτή την ανθρωπολογία του νικητή προτιμώ κατά πολύ αυτόν που χάνει.

Είναι μια άσκηση που τα καταφέρνω καλά. και με συμφιλιώνει με το ιερό λίγο μου. Αλλά εγώ είμαι ένας άντρας που προτιμώ να χάσω από το να κερδίσω με αθέμιτα μέσα, αδίστακτα. Μεγάλο σφάλμα μου και το ξέρω. Και το ωραίο είναι ότι έχω την αυθάδεια να υπερασπίζομαι αυτό το σφάλμα, να το θεωρώ σχεδόν αρετή …»

Από τότε που ο Παζολίνι έγραφε αυτό το κείμενο έχει περάσει σχεδόν μισός αιώνας. Ωστόσο το κείμενο διατηρεί την επικαιρότητά του. Μπορεί κανείς πολύ εύκολα να το αντιστοιχήσει με τις σημερινές καταστάσεις όχι μόνο στο ποδόσφαιρο αλλά σε κάθε κοινωνική δραστηριότητα. Προφητικός ο κορυφαίος Ιταλός διανοητής, περιγράφει την κοινωνική πραγματικότητα και ταυτόχρονα διαπαιδαγωγεί και διδάσκει….