Γερμανία: Δολοφόνος κατάφερε να αφαιρεθεί το όνομά του από τις μηχανές αναζήτησης

Γερμανία: Τελικά όλα μπορούν να συμβούν, ακόμα κι αυτό. Ένας άνδρας που είχε καταδικαστεί σε φόνο πριν 37 χρόνια ζήτησε να διαγραφεί από όλες τις μηχανές αναζήτησης και μάλιστα το πέτυχε, αφού το Συνταγματικό Δικαστήριο της Γερμανίας τάχθηκε υπέρ του αιτήματος του δολοφόνου, ο οποίος είχε σκοτώσει δύο ανθρώπους σε γιοτ το 1982 και είχε καταδικαστεί σε ισόβια κάθειρξη. Ο άνδρας, ο οποίος αφέθηκε ελεύθερος το 2002, προσπάθησε δικαστικά να εξαφανίσει το επίθετό του από αναφορές στην υπόθεση.

Σύμφωνα με το δικαστήριο, τα ΜΜΕ θα πρέπει να απαγορεύσουν την πρόσβαση στις μηχανές αναζήτησης στα διαδικτυακά τους αρχεία για αυτή την υπόθεση. Το πλήρες όνομά του ακόμα εμφανίζεται σε διαδικτυακές αναζητήσεις ως κομμάτι ενός αρχειοθετημένου άρθρου στο γερμανικό εβδομαδιαίο περιοδικό «Der Spiegel». Στην αρχή η υπόθεση είχε διαφορετικά αποτελέσματα, το ομοσπονδιακό δικαστήριο είχε απορρίψει το συγκεκριμένο αίτημα το 2002. Τότε είχε λεχθεί ότι το δικαίωμα στην ιδιωτικότητα δεν υπερτερεί του δημόσιου συμφέροντος και της ελευθερίας του Τύπου.

Όμως το ανώτατο δικαστήριο της Γερμανίας ανέτρεψε την αρχική απόφαση, τονίζοντας όμως πως τα άτομα δεν μπορούν μονομερώς να ισχυρισθούν το δικαίωμα να ξεχαστούν και ότι η συγκεκριμένη απόφαση επηρεάστηκε από το μεγάλο χρονικό διάστημα που έχει μεσολαβήσει από το έγκλημα.

Το χρονικό του φονικού

Η υπόθεση είχε συγκλονίσει τη Γερμανία το 1982. Ο άνδρας, μέλος του πληρώματος του ιστιοφόρου «Apollonia», πυροβόλησε και σκότωσε δύο άτομα ενώ τραυμάτισε σοβαρά άλλο ένα, έπειτα από καβγά ενώ το σκάφος έπλεε στην Καραϊβική. Ο δράστης τότε ήταν λίγο πάνω από τα 40. Το έγκλημα συζητήθηκε τόσο πολύ ώστε έγινε βιβλίο και τηλεοπτικό ντοκιμαντέρ που μεταδόθηκε από το γερμανικό κρατικό κανάλι ARD το 2004. Το «Spiegel» έκανε τρία ρεπορτάζ για το θέμα μεταξύ 1982 και 1983 στα οποία αναγραφόταν το πλήρες όνομα του δράστη – όλα τα δημοσιεύματα είναι προσβάσιμα στα online αρχεία του περιοδικού.

Νομική οδός

Το 2009 που ο δολοφόνος κατάλαβε την ύπαρξη αυτών των αρχείων, ξεκίνησε μια νομική εκστρατεία για να αφαιρεθούν με το επιχείρημα ότι έτσι παραβιάζεται το δικαίωμά του στην ιδιωτικότητα και η «ικανότητά του να εξελίξει την προσωπικότητά του». Δικηγόροι και ακτιβιστές για την ελευθερία του Τύπου χαιρέτισαν την απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου – αν και για διαφορετικούς λόγους. «Ακόμα και σε πασίγνωστες υποθέσεις και σοβαρά εγκλήματα όπως οι φόνοι, οι δράστες έχουν το δικαίωμα να ξεχαστούν και μια καινούργια ευκαιρία να ενταχθούν στην κοινωνία», σχολίασε o δικηγόρος Κρίστιαν Σολμέκ. «Η απόφαση είναι δίκαιη. Μόνο εάν απαλειφθούν τα παλιά αρχεία μπορούν τα άτομα να έχουν μια πραγματική ευκαιρία και να ξεκινήσουν μια καινούργια ελεύθερη ζωή».

Τι σημαίνει η απόφαση του δικαστηρίου

Η απόφαση, σύμφωνα με την Deutsche Welle, σημαίνει πως τα γερμανικά ΜΜΕ μπορούν να δίνουν πρόσβαση σε παλαιά αρχεία τους, όμως θα πρέπει να τα αφαιρούν εάν κάποιοι που αναφέρονται σε αυτά το ζητήσουν. Σύμφωνα με τον Σολμέκ, τα δικαστήρια θα πρέπει να αποφασίσουν για κάθε υπόθεση εάν έχει περάσει αρκετός χρόνος για την απομάκρυνση των αρχείων και ποιο τμήμα τους θα πρέπει να αφαιρεθεί. «Σε κάποιες υποθέσεις μπορεί να πρόκειται για ολόκληρο το ρεπορτάζ αλλά σε άλλες μπορεί να αρκεί η αφαίρεση του ονόματος του αιτούντος». Το γερμανικό παράρτημα των Ρεπόρτερ Χωρίς Σύνορα χαιρέτισε επίσης την απόφαση του Συνταγματικού Δικαστήριου, επειδή οι δικαστές τόνισαν ταυτόχρονα τη σημασία της ελευθερίας του Τύπου.

Το «δικαίωμα στη λήθη» αποτελεί αντικείμενο μιας μακροχρόνιας δικαστικής διαμάχης μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ενωσης και της Google. Το 2014, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο ανάγκασε τις μηχανές αναζήτησης να συμμορφωθούν με αιτήματα να απαλειφθούν αποτελέσματα. Η Google αντεπιτέθηκε τον περασμένο Σεπτέμβριο όταν το ίδιο δικαστήριο αποφάσισε ότι το δικαίωμα στη λήθη αφορά μόνο αποτελέσματα αναζήτησης στην Ευρώπη. Η απόφαση ελήφθη αφότου η γαλλική υπηρεσία προστασίας προσωπικών δεδομένων CNIL επέβαλε πρόστιμο 100.000 ευρώ στην Google το 2016 επειδή είχε αρνηθεί να σβήσει ευαίσθητες πληροφορίες από τη δημοφιλή μηχανή αναζήτησής της.