Εθνική κατάθλιψη

Την ώρα που η Ελλάδα, συνολικά λαός και πολιτικό σύστημα, παρακολουθεί με αμηχανία την κλιμάκωση των προκλήσεων της Τουρκίας και την ευθεία πλέον αμφισβήτηση των κυριαρχικών της δικαιωμάτων, ετοιμάζεται να γιορτάσει περίλαμπρα τα 200 χρόνια από την επανάσταση του 1821.

Δεν είναι κακός ο εορτασμός, όλα τα έθνη έχουν ανάγκη να καλλιεργούν τους μύθους τους και να καταφεύγουν, για να αντλήσουν αυτοπεποίθηση για το μέλλον, στις μεγάλες στιγμές του παρελθόντος τους. Υπό την προϋπόθεση όμως ότι δεν θα εξελιχθεί, σε ένα κορυφαίο γεγονός υπεραναπλήρωσης, όπου η σημερινή εθνική καχεξία και ταπείνωση θα καλυφθεί ψυχολογικά από την επίκληση του αρχαίου ή νεότερου κλέους και των ηρωικών στιγμών του έθνους.

Πώς αντιμετωπίζει η πολιτική ηγεσία την τουρκική πολιτική; Με τα ίδια σαθρά ιδεολογήματα, καταγγελία στους εταίρους στην Ευρώπη και στους συμμάχους στο ΝΑΤΟ. Φυσικά δεν θα έχουν καμία πρακτική σημασία. Οι συμμαχίες δεν έχουν μεγαλύτερη αξία από το ειδικό βάρος που έχει η κάθε πλευρά στο πλαίσιο της συμμαχίας. Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ το είπε απερίφραστα, “μην περιμένετε στήριξη από τον Τραμπ”. Όσο για τους Ευρωπαίους εταίρους έδειξαν τις διαθέσεις τους με την τουρκική συμπεριφορά έναντι της Κύπρου: ούτε καν μέτρα ευθέως κατά της Τουρκίας δεν ανακοίνωσαν, αλλά μόνο για ιδιώτες και εταιρείες που θα ενεργοποιηθούν στην κυπριακή ΑΟΖ. Όπως καμία σημασία δεν έχει και η επίκληση του διεθνούς δικαίου.

Είναι και αυτή η επίκληση τόσο ισχυρή όσο και εκείνος που το επικαλείται. Ο πανάρχαιος νόμος, της φύσης του ανθρώπου, που διατύπωσε επιγραμματικά ο Θουκυδίδης, ότι ο ισχυρός επιβάλλει ότι του επιτρέπει η δύναμή του και ο αδύνατος υποχωρεί όσο των υποχρεώνει η αδυναμία του, δεν θα ανατραπεί τώρα.

Καιρός να ενταφιαστεί οριστικά το εκσυγχρονιστικό ιδεολόγημα ότι η ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας θα είχε αποτέλεσμα “να εξευγενίσει ή έστω να αλυσοδέσει το θηρίο”. Απλά η Τουρκία αύξησε την οικονομική και γεωπολιτική της ισχύ με την προσέγγισή της με την Ευρώπη, στην οποία έπαιξε ρόλο και η συναίνεση της Ελλάδας. Ένα ακόμη ιδεολόγημα ότι οι δύο λαοί δεν έχουν τίποτε να χωρίσουν επίσης είναι καιρός να ενταφιαστεί.

Και επειδή συνήθως το επικαλούνται μαρξιστικής προέλευσης παράγοντες καιρός να διαβάσουν Ένγκελς όταν έγραφε στον Κάουτσκι (ή έστω τον Παναγιώτη Κονδύλη που τον παραθέτει στο επίμετρο της Θεωρίας του Πολέμου): “Με ρωτάτε τι νομίζουν οι Άγγλοι εργάτες για την αποικιακή πολιτική;…το ίδιο ότι και οι αστοί…οι εργάτες τρώνε κι αυτοί πρόσχαροι από από το μονοπώλιο της Αγγλίας στην παγκόσμια αγορά και στις αποικίες”. Το ίδιο ισχύει και για τους Τούρκους εργάτες σε σχέση με το νεο-οθωμανικό μεγαλείο του Σουλτάνου.

Αλλά ας αφήσουμε τους αριστερούς που πάντα είχαν ένα πρόβλημα να διαχειριστούν το εθνικό στοιχείο και, στα καθ ημάς τουλάχιστον, έφθασαν να καταγγέλλουν τον ελληνικό εθνικισμό έναντι της Τουρκίας…Στα πράγματα τώρα είναι το κόμμα της συντηρητικής παράταξης που υπό τη νεοφιλελεύθερη ηγεσία του καταφεύγει στους μύθους της παγκοσμιοποίησης και αδυνατεί να αντιληφθεί το στοιχειώδες, ότι το έθνος σε συνθήκες παγκοσμιοποίησης δεν εξαφανίζεται ούτε αποδυναμώνεται, αντίθετα αποκτά ένα νέο ιστορικό ρόλο. Πάλι όπως το λέει ο Κονδύλης: “το κρατικά οργανωμένο έθνος καλείται να απαντήσει στο αίτημα της εθνικής επιβίωσης σε μία παγκόσμια ανταγωνιστική κοινωνία”. Κάπως έτσι η εξωτερική πολιτική -ένα στοιχείο της οποίας είναι οι οικονομικές σχέσεις- δεν υποκαθίσταται από την οικονομική διπλωματία, όπως νομίζουν ένιοι κυβερνώντες που δεν μπορούν να ξεφύγουν από την νεοφιλελεύθερη ιδεοληψία.

Γιατί η Τουρκία κάνει επίσης οικονομική διπλωματία πχ με την Γερμανία ύψους περίπου 100 δις ευρώ. Όπως επίσης η ανάκτηση της απαραίτητης κρατικής κυριαρχίας δεν επιτυγχάνεται με την εκποίηση του εθνικού πλούτου και των υποδομών, στις τηλεπικοινωνίες, τις μεταφορές, την ενέργεια -που προωθείται τώρα- σε ιδιωτικές ή ακόμη χειρότερα σε ξένες κρατικές εταιρείες. Μόνο τα αποτυχημένα κράτη παρίες εκποιούν τις εθνικές τους υποδομές, χάνοντας τον έλεγχο, και δεν διαθέτουν καν την στοιχειώδη πολεμική βιομηχανία παρότι δέχονται απειλές πολέμου. Και φυσικά είναι πατριδοκαπηλεία να επικαλείται η Δεξιά το έθνος, από το οποίος εξαιρεί και ανοίγει εσωτερικό πόλεμο σε ένα σημαντικό κομμάτι του, με το επιχείρημα ότι είναι αριστερό.

Κάπως έτσι οι εορτασμοί για το 2021 και κυρίως η προετοιμασία τους, θα ήταν ευκαιρία για συλλογικό αναστοχασμό και αυτογνωσία. Αλλά η ιστορία αυτής της ένδοξης χώρας άλλα προοιωνίζεται…