Οι συνθήκες στα hot spots των ελληνικών νησιών προβληματίζουν τους ευρωβουλευτές

Επιστολή 105 Ευρωβουλευτών από 5 Πολιτικές Ομάδες -Ευρωπαϊκή Αριστερά, Σοσιαλιστές, Πράσινοι, Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, RenewEurope-, με την οποία καλούν το Συμβούλιο Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων και τους υπουργούς Εσωτερικών της Ευρωπαικής Ένωσης να δράσουν άμεσα προκειμένου να τερματιστεί η εν εξελίξει ανθρωπιστική κρίση στα ελληνικά νησιά και η ομηρία πάνω από 46.000 ανθρώπων που διαμένουν στα κέντρα φιλοξενίας, συνυπέγραψαν ο Αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και επικεφαλής της ευρωομάδας του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία Δημήτρης Παπαδημούλης, και οι Ευρωβουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ Κώστας Αρβανίτης και Στέλιος Κούλογλου.

Οι Ευρωβουλευτές δηλώνουν την πλήρη αντίθεσή τους στα μέτρα που ανακοίνωσε πρόσφατα η ελληνική κυβέρνηση για την δημιουργία «κλειστών προ-αναχωρησιακών κέντρων», καθώς «η μετατροπή των χώρων φιλοξενίας σε κλειστού τύπου κέντρα παραβιάζει περαιτέρω τα ανθρώπινα δικαιώματα και οδηγεί στη συστηματική κράτηση των αιτούντων άσυλο με επακόλουθες τραυματικές εμπειρίες».

Επιπλέον, προτείνουν, μεταξύ άλλων, μία σειρά από συγκεκριμένα μέτρα, όπως την θέσπιση έκτακτων μέτρων μετεγκατάστασης σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη, την δημιουργία ενός μακροπρόθεσμου μηχανισμού μετεγκατάστασης και την επιτάχυνση της διαδικασίας για την οικογενειακή επανένωση, με την άρση των γεωγραφικών περιορισμών και των διοικητικών εμποδίων που επιβάλλονται από ορισμένα κράτη μέλη.

«Είναι τα ελάχιστα αναγκαία μέτρα που πρέπει να παρθούν και δεν αποτελούν σε καμία περίπτωση μια βιώσιμη μακροπρόθεσμη λύση» επισημαίνουν οι συνυπογράφοντες ευρωβουλευτές, υπογραμμίζοντας την ανάγκη οι μακροπρόθεσμες λύσεις -συμπεριλαμβανομένης της διαδικασίας αναθεώρησης του Δουβλίνου- να είναι βασισμένες στην αλληλεγγύη, την ευθύνη, την εκτίμηση και τον σεβασμό των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ειδική μνεία γίνεται, τέλος, στις προσπάθειες των εθελοντών και των ανθρώπων που δραστηριοποιούνται στις ανθρωπιστικές οργανώσεις βοήθειας, καθώς και στις τοπικές κοινότητες, οι οποίες «αποτελούν την τελευταία γραμμή άμυνας των ευρωπαϊκών μας αξιών».

Συγκεκριμένα η επιστολή αναφέρει: ” Προς το Συμβούλιο Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων, Αγαπητοί υπουργοί Εσωτερικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτή την εποχή βιώνουμε μια ανθρωπιστική κρίση σε ευρωπαϊκό έδαφος. Και ενώ αυτό δεν αποτελεί ούτε έκπληξη ούτε μυστικό, τα ευρωπαϊκά κράτη μέλη έχουν συστηματικά και επανειλημμένα αθετήσει να αναλάβουν πραγματικά την ευθύνη που αναλογεί επιμεριστικά στο καθένα ξεχωριστά αναφορικά με τις συνεχώς επιδεινούμενες συνθήκες στα ελληνικά hotspots -κέντρα φιλοξενίας.

Για την επίλυση αυτής της δυσμενούς κατάστασης, πρέπει να επιταχύνουμε και να αυξήσουμε τη μετεγκατάσταση των αιτούντων άσυλο από την Ελλάδα σε άλλα κράτη μέλη. Με την παρούσα επιστολή σας καλούμε να ενεργήσετε ως μία Ένωση, με αλληλεγγύη και υπευθυνότητα, ώστε να μπει ένα τέλος στην ανώφελη και περιττή ταλαιπωρία των ανθρώπων. Περισσότεροι από 46.000 άνθρωποι βρίσκονται αυτή τη στιγμή σε hotspots στα ελληνικά νησιά, τόσο εντός όσο και εκτός των επισήμων περιοχών που έχουν σχεδιαστεί να φιλοξενήσουν πρόσφυγες με μέγιστη χωρητικότητα περίπου 8.000 ατόμων!

Στα υπερπλήρη αυτά κέντρα, οι άνθρωποι διαβιούν σε άθλιες συνθήκες, με έλλειψη πρόσβασης σε βασικά αγαθά, όπως ασφάλεια, φαγητό, ιατρική περίθαλψη και αποχέτευση. Η ένταξή τους δε, σε συνθήκες ασύλου δυσχεραίνεται από χρονοβόρες διαδικασίες, οι οποίες οφείλονται σε διάφορους παράγοντες, όπως η έλλειψη εργαζόμενων σε θέματα ασύλου και η παροχή νομικής βοήθειας και ειδικών διερμηνέων. Η έλλειψη βασικής υποστήριξης από ανθρώπινο δυναμικό σε συνδυασμό με τις συνεχείς εντάσεις επιδεινώνουν την ήδη προβληματική κατάσταση.

Επιπλέον, όσον αφορά τα ασυνόδευτα ανήλικα παιδιά, η κατάσταση είναι, επίσης, ιδιαίτερα ανησυχητική – αυτή τη στιγμή περίπου 1.200 ανήλικα παιδιά είναι αναγκασμένα να ζουν σε εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες μέσα και γύρω από τον προσφυγικό καταυλισμό στη Μόρια. Με τον χειμώνα προ των πυλών, εκατοντάδες νέες αφίξεις λαμβάνουν χώρα κάθε μέρα και κανένα συγκεκριμένο σχέδιο για τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης όσων φιλοξενούνται εκεί δεν υπάρχει. Η κατάσταση συνεχίζει να επιδεινώνεται σε σημείο ώστε να έχει εξελιχθεί, πλέον, σε μία ευρείας έκτασης ανθρωπιστική κρίση σε εξέλιξη. Κάποιοι από εμάς που επισκεφτήκαμε τα κέντρα φιλοξενίας και διαπιστώσαμε ιδίοις όμμασι τι συμβαίνει νιώθουμε βαθύτατα συντετριμμένοι.

Την ίδια στιγμή, τα προσφυγικά camps στην ενδοχώρα της Ελλάδας εμφανίζουν, επίσης,  πληρότητα. Σε πολλές περιπτώσεις, οι μεταφορές προς αυτούς τους ηπειρωτικούς καταυλισμούς μπορούν να οδηγήσουν σε ακόμη χειρότερες συνθήκες διαβίωσης όσων μεταφέρονται εκεί. Επί του παρόντος, δεν υπάρχουν μέτρα που να αντιμετωπίζουν ορθά ούτε τη σοβαρότητα της κατάστασης, ούτε τον αριθμό των ατόμων που υποφέρουν, ούτε την ηθική ευθύνη που φέρουμε όλοι μας για τις ζωές αυτών των ανθρώπων. Σας καλούμε να συμφωνήσετε επειγόντως στο να εφαρμόσετε μέτρα για την κατάσταση που επικρατεί αυτή τη στιγμή στα ελληνικά νησιά και να διασφαλίσετε ότι όλα τα μέρη θα σέβονται τα πρότυπα της ΕΕ για την υποδοχή και το άσυλο των προσφύγων.

Το Συμβούλιο Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων θα πρέπει να λάβει μία σειρά από συγκεκριμένα μέτρα για:

• Άμεση βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης και υγιεινής με την παροχή στέγης, ιατρικής περίθαλψης και επαρκούς διατροφής μέσω διαδικασιών έκτακτης ανάγκης και αντιμετώπισης της ανθρωπιστικής κρίσης – π.χ. με την παροχή πλήρους επιχειρησιακής υποστήριξης από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR).
•  Θέσπιση έκτακτων μέτρων μετεγκατάστασης σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη και την επείγουσα θέσπιση ενός μακροπρόθεσμου μηχανισμού μετεγκατάστασης και οικογενειακής επανένωσης.
•  Άρση των διοικητικών εμποδίων που επιβάλλονται από ορισμένα κράτη μέλη και επιτάχυνση της διαδικασίας για την οικογενειακή επανένωση χωρισμένων ανηλίκων και άλλων ατόμων που έχουν μέλη της οικογένειάς του που διαμένουν σε άλλα κράτη μέλη.
• Άρση των γεωγραφικών περιορισμών, οι οποίοι οδηγούν σε υπερ-συγκέντρωση πληθυσμού στους καταυλισμούς των νησιών.
• Αντίθεση στα μέτρα που ανακοινώθηκαν πρόσφατα από την ελληνική κυβέρνηση, σύμφωνα με τα οποία οι χώροι φιλοξενίας στη Λέσβο, τη Χίο και τη Σάμο θα αντικατασταθούν από «κλειστά προ-αναχωρησιακά κέντρα». Η μετατροπή των χώρων φιλοξενίας σε κέντρα κλειστού τύπου, παραβιάζει περαιτέρω τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα και οδηγεί στη συστηματική κράτηση των αιτούντων άσυλο, με επακόλουθες τραυματικές εμπειρίες.
• Διασφάλιση ότι τα αιτήματα ασύλου αντιμετωπίζονται με επάρκεια από άρτια εκπαιδευμένους υπαλλήλους και διερμηνείς και ότι οι αποφάσεις λαμβάνονται με βάση αποτελεσματική νομική, ιατρική και ψυχολογική στήριξη και λογοδοσία, δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή στα ασυνόδευτα παιδιά και τις ευάλωτες ομάδες, που βρίσκονται εκτεθειμένες σε κάθε μορφής κίνδυνο.
• Ενθάρρυνση και υποστήριξη των τοπικών και διεθνών ανθρωπιστικών δραστηριοτήτων, το αποτέλεσμα των οποίων λειτουργεί τη δεδομένη στιγμή ως ασπίδα προστασίας της ανθρώπινης ζωής και αξιοπρέπειας.
• Από την μεριά μας, οφείλουμε να εξάρουμε τις προσπάθειες του ανθρωπιστικού προσωπικού και των τοπικών κοινοτήτων, οι οποίες αποτελούν την τελευταία γραμμή άμυνας των ευρωπαϊκών μας αξιών, και οι οποίες προσπαθούν να βρουν κάποιες βραχυπρόθεσμες λύσεις στους χώρους φιλοξενίας. Λαμβάνοντας υπόψη την σοβαρότητα της κατάστασης, τα μέτρα που αναφέρθηκαν παραπάνω είναι τα ελάχιστα αναγκαία που πρέπει να παρθούν και δεν αποτελούν σε καμία περίπτωση μια βιώσιμη μακροπρόθεσμη λύση.

Η κατάσταση στην Ελλάδα και τα παρακείμενα νησιά είναι άμεσο αποτέλεσμα της αδυναμίας της ΕΕ να δράσει. Αποτελεί επιτακτική ανάγκη να εφαρμοστούν μακροπρόθεσμες λύσεις βασισμένες στην αλληλεγγύη, την ευθύνη, την εκτίμηση και τον σεβασμό των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Στις μακροπρόθεσμες λύσεις πρέπει να συμπεριληφθεί και η διαδικασία αναθεώρησης του Δουβλίνου, η οποία πρέπει να ξεκινήσει τώρα: Όχι για εμάς, αλλά για όσους υποφέρουν και πεθαίνουν στο ευρωπαϊκό έδαφος, την ώρα που εσείς διαβάζετε αυτή την επιστολή”.