Τι είναι και τι λέει η «συμφωνία για τις βάσεις» των ΗΠΑ

Η «συμφωνία για τις βάσεις» που ζητά ο ΣΥΡΙΖΑ να παγώσει η διαδικασία ψήφισής της είναι ένα νομικό κείμενο διεθνούς κύρους διακρατικής συμφωνίας που προέκυψε από μία περίπλοκη διαδικασία. Είναι ουσιαστικά το αποτέλεσμα του Διαλόγου για την Στρατηγική Συνεργασία Ελλάδας και Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής. Ο διάλογος αυτός ξεκίνησε στο τέλος του 2018 επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ και η ουσιαστική του ολοκλήρωση σε πρώτη φάση έγινε τον Οκτώβριο του 2019 με την επίσκεψη στην Ελλάδα του Αμερικανού ΥΠΕΞ, Μάικ Πομπέο οπότε και η υπογράφηκε η νέα συμφωνία . Δηλαδή επί κυβέρνησης Νέας Δημοκρατίας.

Η διακρατική αυτή σύμβαση βασίζεται ουσιαστικά στην συμφωνία που επιτεύχθηκε για την παραμονή των αμερικανικών βάσεων στην Ελλάδα στις 8 Ιουλίου του 1990 γι αυτό και τυπικά συνιστά ανανέωση της συμφωνίας αυτής. Επίσης αποτελεί κείμενο προσαρμογής των δεδομένων εκείνης της συμφωνίας στις σημερινές ανάγκες μια και αρκετά πράγματα έχουν αλλάξει στους στρατιωτικούς σχεδιασμούς των δύο χωρών όπως και των προτεραιοτήτων του ΝΑΤΟ.

Παράλληλα το νομικό κείμενο συνιστά και επέκταση της συμφωνίας. Προβλέπεται η δυνατότητα χρήσης από τις ΗΠΑ των στρατιωτικών εγκαταστάσεων στο Στεφανοβίκειο και την Λάρισα. Επίσης με την συμφωνία χορηγείται καθεστώς προτεραιότητας στις ΗΠΑ για την χρήση του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης. Το λιμάνι αποτελεί στρατηγικό σημείο μεγάλης σημασίας λόγω και του υφιστάμενου ανταγωνισμού των ΗΠΑ και της Ρωσίας αλλά και για λόγους που σχετίζονται με την Ανατολική Μεσόγειο. Παράλληλα στην σύμβαση ανανεώνεται η δυνατότητα λειτουργίας με βάση νέα πρότυπα της Βάσης της Σούδας και διατηρούνται τα χαρακτηριστικά της συμφωνίας του 1990 όπως η ετεροδικία και η κατανομή των οικονομικών βαρών ανάμεσα σε Ελλάδα και ΗΠΑ.

Η κοινοβουλευτική διαδικασία

Το σχετικό νομοσχέδιο του υπουργείου Εξωτερικών που περιλαμβάνει την συμφωνία τιτλοφορείται «Κύρωση του Πρωτοκόλλου Τροποποίησης της Συμφωνίας Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας μεταξύ της Κυβέρνησης της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Κυβέρνησης των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής». Κατατέθηκε στην Βουλή την παραμονή των Χριστουγέννων, ως τμήμα της προετοιμασίας της επίσκεψης του Κυριάκου Μητσοτάκη στις ΗΠΑ. Το πότε θα εισαχθεί για συζήτηση και ψήφιση στην Βουλή θα αποφασιστεί πιθανότατα την ερχόμενη Τρίτη στην Διάσκεψη των Προέδρων της Βουλής. Αν και μετά το αίτημα του Αλέξη Τσίπρα για πάγωμα της συμφωνίας είναι πιθανό η απόφαση να παρθεί σε υψηλότερα κυβερνητικά κλιμάκια. Σε κάθε περίπτωση η κυβέρνηση έχει την δυνατότητα να καθυστερήσει αρκετά την ψήφισή του εφόσον το επιλέξει. Ο Ιανουάριος θα έχει για την κυβέρνηση αρκετές νομοθετικές υποχρεώσεις ενώ στα κατατεθέντα νομοσχέδια στην Βουλή παρατηρείται μια σπάνια σώρευση διεθνών συμβάσεων ήσσονος σημασίας κατά βάση που δημιουργούν «ουρά» νομοθετημάτων που πρέπει να ψηφιστούν.

Ερωτηματικό συνεχίζει να αποτελεί η στάση που θα κρατήσει ο ΣΥΡΙΖΑ ο οποίος θεωρεί το συγκεκριμένο νομοσχέδιο διαπραγματευτικό ατού για την στάση των ΗΠΑ απέναντι στην Τουρκία. Σύμφωνα με το flash.gr, η πιο πιθανή εξέλιξη είναι πως θα ψηφίσει παρών αφού η καταψήφιση του θεωρείται από αρμόδια κοινοβουλευτικά στελέχη «υπερβολική» μια και ο ΣΥΡΙΖΑ συμμετείχε στην κατάρτιση της συμφωνίας. Το «παρών» θα καταδείξει την διαφωνία της αξιωματικής αντιπολίτευσης στους χειρισμούς της κυβέρνησης δίχως όμως να δημιουργήσει ρήγμα στην πολιτική της εκτίμηση ότι η στρατηγική συνεργασία με τις ΗΠΑ συμπίπτει στην παρούσα φάση με τα εθνικά συμφέροντα.