Το αποκρουστικό πρόσωπο της Ευρώπης

Η εικόνα της Ευρώπης δεν είναι εκείνη του πολιτισμού, η ενότητά της δεν βασίζεται στις κοινές αξίες, σε αυτό το πλέγμα που αποκαλούσαμε ευρωπαϊκό πολιτισμό της δημοκρατίας, της ελευθερίας, της κοινωνικής δικαιοσύνης, της ανοχής, της αλληλεγγύης.

Η Ευρώπη που προσδιοριζόταν από αυτές τις αξίες έχει εκλείψει προ πολλού. Αυτό είναι μία βεβαιότητα, όσο κι αν οι νοσταλγοί της Ευρώπης που υπήρχε κάποτε δυσκολεύονται να το αποδεχθούν. Εκείνο που δεν είναι βέβαιο, είναι σε τι μεταλλάσσεται, αφού και η μετάλλαξη είναι μία δυναμική και συνεχής διαδικασία. Το αφετηριακό σημείο του εκφυλισμού του ευρωπαϊκού πολιτισμού έχει την σημασία του. Ίσως είναι την στιγμή που ο νεοφιλελευθερισμός κατακτά το ευρωπαϊκό σώμα και οι αξίες της ειρήνης, της συνεργασίας, της κοινωνικής δικαιοσύνης αντικαθίστανται από τους δείκτες οικονομικής αποτελεσματικότητας και η εξατομίκευση και το κυνήγι του κέρδους αντικαθιστούν τις συλλογικές και άυλες αξίες της κοινωνικής ευημερίας.

Η Ελλάδα είχε την ατυχία να γίνει το πειραματόζωο και να βιώσει το πιο σκληρό πρόσωπο της μεταλλαγμένης Ευρώπης. Ως το πιο ευάλωτο θύμα της διεθνούς οικονομικής κρίσης στην αρχή της περασμένη δεκαετίας, όχι μόνο δεν γνώρισε αλληλεγγύη αλλά αρχικά υπέστη ένα πρόγραμμα διάσωσης των τραπεζών τους με κόστος των πολιτών της και στην συνέχεια αντί για βοήθεια, γνώρισε τιμωρία γιατί ο λαός της τόλμησε να διαμαρτυρηθεί για την αδικία.

Με το μεταναστευτικό η Ελλάδα βρίσκεται στην πρώτη γραμμή και μετατρέπεται ξανά σε πειραματόζωο όπου δοκιμάζονται οι πολιτικές της Ευρώπης-φρούριο, αδιάφορης στην ανθρώπινη δυστυχία, κλειστής, μίζερης και ξενοφοβικής. Φυσικά δεν είναι αυτή η Ευρώπη, της δημοκρατίας και της αλληλεγγύης. Οι αξιωματούχοι της που ήλθαν στον Έβρο, επιβραβεύουν την ελληνική κυβέρνηση και της δίνουν χρήματα για να υψώσει φράχτες για τους μετανάστες και να κρατήσει όσους τελικά καταφέρουν να περάσουν στο έδαφός της. Να μην συνεχίσουν τον δρόμο τους, προφανώς για να μην “μολύνουν” τις κοινωνίες τους. Από την στιγμή που με τους πρόθυμους του Βίζενγκραντ έχουν την δυνατότητα να την αποκλείσουν, όπως έκαναν το 2016, η Ελλάδα έχει περιορισμένες δυνατότητες αντίδρασης. Το 2015 με την στάση της έσωσε ότι είχε απομείνει από την τιμή της Ευρώπης.

Τώρα έχει μία άλλη κυβέρνηση που διαμορφώνει διαφορετικό κλίμα στο εσωτερικό της χώρας σε σχέση με το 2015. Τώρα δεν επικαλείται τις ευρωπαικές αξίες, αντίθετα δείχνει πρόθυμη να γίνει η πρώτη γραμμή της Ευρώπης-φρούριο.

Εν τέλει υπάρχουν δύο εικόνες της Ελλάδας: Η πρώτη είναι από το 2015, η φωτογραφία με τις τρεις γριές που ταΐζουν γάλα το προσφυγόπουλο, γνωστή σε όλο τον κόσμο, αποτέλεσε διαφήμιση της χώρας και της προσέδωσε πολιτιστικό κεφάλαιο και ήπια ισχύ. Η δεύτερη είναι των μπούληδων που τραμπουκίζουν και εξυβρίζουν την έγκυο μετανάστρια, εξανεμίζει το κεφάλαιο που είχε συγκεντρώσει και δυσφημεί την χώρα. Ο καθένας επιλέγει ποια εικόνα τον εκφράζει…

ΥΓ. Από την φύλαξη των συνόρων, με την οποία η συντριπτική πλειονότητα των πολιτών συμφωνεί, μέχρι τους τραμπουκισμούς κατά των μεταναστών υπάρχει τεράστια απόσταση.