Παγόβουνο εν όψει

Τώρα που τελείωσε η προσχηματική συζήτηση για το πόσο θα μειωθεί η ανάπτυξη από τις επιπτώσεις της επιδημίας και ξεκίνησαν οι εκτιμήσεις για το βάθος της ύφεσης, η κουβέντα μπαίνει σε μία ρεαλιστική βάση.  Διότι το να συζητάμε αν πρέπει να μετριαστούν οι προβλέψεις για την ανάπτυξη, την ώρα που έχει τραβήξει χειρόφρενο η οικονομία και έχουν κατέβει ρολά στην αγορά, δεν είναι σοβαρό.

Δεν είναι καλό να κοροϊδευόμαστε.

Ένας από τους τομείς που θα πληγεί περισσότερο (ήδη πλήττεται) στην Ελλάδα είναι ο Τουρισμός ο οποίος συνεισφέρει (άμεσα και έμμεσα) μεταξύ 25%-30% στο ΑΕΠ, ήτοι 50 – 60 δις ευρώ. Με καθολικό lockdown, λοιπόν, στη λεγόμενη «βαριά βιομηχανία» της χώρας, από τα ξενοδοχεία μέχρι την κρουαζιέρα και από το airbnb μέχρι την εστίαση, και με τις προοπτικές να δούμε μαζικές αφίξεις τουριστών το καλοκαίρι να είναι όσες και οι πιθανότητες να γίνει γκαλά μόδας στο Μιλάνο, καταλαβαίνει κανείς τι έρχεται.

Η Morgan Stanley προβλέπει ύφεση 5,3% για φέτος, είδηση που υπό άλλες συνθήκες θα προκαλούσε σοκ και δέος, αλλά τώρα και το σοκ και το δέος έχουν ήδη εκδηλωθεί, αφενός λόγω του ιού, αφετέρου διότι κανείς δεν περίμενε τη Morgan Stanley για να καταλάβει ότι πλησιάζει οικονομικό τσουνάμι . Το έχουν όλοι προεξοφλήσει. Εκτιμά ωστόσο η Morgan Stanley ότι εφόσον η επιδημία αντιμετωπιστεί, το 2021 θα υπάρξει ανάπτυξη 6,3% από το θετικό ξέσπασμα της οικονομίας η οποία θα έχει συμπιεστεί. Το τελευταίο μοιάζει περισσότερο με ευχή, παρά με οικονομική πρόβλεψη.

Ο οικονομικός αναλυτής του ινστιτούτου Bruegel, Ζολτ Ντάρβας δεν είναι τόσο αισιόδοξος και δηλώνει ότι «δεν θα εκπλαγεί» αν « το ΑΕΠ της Ελλάδας πέσει φέτος ακόμη και πάνω από 10%» (συνέντευξη liberal).

Όταν η συζήτηση περιστρέφεται για πιθανή ύφεση μεταξύ 5% και 10%, όλοι κατανοούν ότι μαζί με το εμβόλιο για τον κορωνοϊό θα πρέπει επειγόντως να ανακαλυφθεί και το αντίδοτο για την οικονομική κορωνο-κρίση. Οι προβλέψεις δεν αφορούν μόνο στην Ελλάδα, ύφεση και μάλιστα μεγάλη προβλέπεται για όλες τις χώρες στην Ευρώπη, οπότε η συνολική αντίδραση σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης με παρέμβαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας να ενισχύει τα εθνικά οπλοστάσια αλλά και πάλι δεν έχουν όλοι τις ίδιες δυνατότητες.

Δεν έχουν όλα τα κράτη την ίδια παραγωγική διάρθρωση, δεν έχουν τους ίδιους τομείς εκτεθειμένους άρα δεν έχουν πληγεί με τον ίδιο τρόπο και δεν έχουν τους ίδιους προϋπολογισμούς. Κοινός παρονομαστής, ωστόσο, είναι ότι στον βαθμό που όλες οι χώρες αναγκάζονται να προβούν σε lockdown για να περιορίσουν την εξάπλωση της επιδημίας πλήττονται με τρόπο που δεν έχει προηγούμενο και για τον οποίο δεν ήταν προετοιμασμένες.

Αναφέρεται μεταξύ άλλων σε άρθρο στο theatlantic.com για το τι συμβαίνει στις ΗΠΑ:

«Και οι αγορές δεν είναι φυσιολογικές. Η χρηματιστηριακή αγορά έχασε το 20% της αξίας της σε μόλις 21 ημέρες – η ταχύτερη και πιο οξεία καταγεγραμμένη πτωτική αγορά (bear market) που έχει σημειωθεί, η πιο γρήγορη (πτώση) από το 1929, η ταχύτερη (πτώση) από το 1987, 10 φορές ταχύτερη από το 2007. Το χρηματοπιστωτικό σύστημα χρειάστηκε επτά παρεμβάσεις έκτακτης ανάγκης από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα (Federal Reserve) την περασμένη εβδομάδα. Η FED έχει μηδενίσει τα επιτόκια, άρχισε να αγοράζει περισσότερα από μισό τρισεκατομμύριο δολάρια χρηματοοικονομικών assets και δρομολόγησε ειδικές διαδικασίες για τη διοχέτευση ρευστότητας στο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Ωστόσο, στην πραγματική οικονομία, όλα έχουν σταματήσει, έχουν παγώσει. Δεν πρόκειται για ύφεση. Είναι μια εποχή των παγετώνων.»

Επειδή αν στις ΗΠΑ η οικονομία μπαίνει σε Ice Age στην Ευρώπη φέτος το καλοκαίρι δεν θα έρθει ποτέ, καλό είναι στην Ελλάδα, παράλληλα με τα μέτρα για την αντιμετώπιση της επιδημίας, να ετοιμαζόμαστε για πρόσκρουση με το παγόβουνο της ύφεσης.