Η ώρα της Μεσογείου

Προ ημερών και με φόντο την αποτυχία της (τηλε)Συνόδου Κορυφής της ΕΕ για τον κορωνοϊό εννέα αρχηγοί κυβερνήσεων κρατών – μελών έστειλαν κοινή επιστολή προς τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ, με την οποία ζητούν την έκδοση ευρω-ομολόγου για την αντιμετώπιση των οικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας.Ως γνωστόν η στάση της Γερμανίας και δορυφόρων της (Φινλανδία, Ολλανδία κλπ) ήταν και παραμένει αρνητική.

Την επιστολή υπογράφουν οι εξής: EmmanuelMacron, Πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας, Κυριάκος Μητσοτάκης, Πρωθυπουργός της Ελλάδας, PedroSánchez, Πρωθυπουργός της Ισπανίας, GiuseppeConte, Πρωθυπουργός της Ιταλίας, AntónioCosta, Πρωθυπουργός της Πορτογαλίας, LeoVaradkar, Πρωθυπουργός της Ιρλανδίας,JanezJanša, Πρωθυπουργός της Σλοβενίας,SophieWilmès, Πρωθυπουργός του Βελγίου,XavierBettel, Πρωθυπουργός του Λουξεμβούργου.

Στην επιστολή οι εννέα αναφέρουν μεταξύ άλλων: «Έίναι ανάγκη να συμφωνήσουμε σε ένα κοινό χρεόγραφο, που θα μπορούσε να ονομαστεί «Ομόλογο-Corona» και το οποίο θα εκδοθεί από ένα θεσμικό όργανο της Ε.Ε. Αποστολή του θα είναι η συγκέντρωση κεφαλαίων στην ίδια βάση και προς όφελος όλων των εταίρων.

Έτσι, θα εξασφαλισθεί η σταθερή και μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση των πολιτικών που απαιτούνται για την αντιμετώπιση των ζημιών από αυτή την πανδημία.Η ανάγκη ενός τέτοιου κοινού χρηματοδοτικού μέσου είναι φανερή, αφού όλοι αντιμετωπίζουμε ένα συμμετρικό εξωτερικό σοκ, για το οποίο καμία χώρα δεν φέρει ευθύνη, αλλά όλες υφίστανται τις αρνητικές του συνέπειές.

Είμαστε, συνεπώς, συλλογικά υπεύθυνοι για μια αποτελεσματική και ενιαία ευρωπαϊκή απάντηση (…)Με πρωτοβουλίες όπως οι παραπάνω, θα δώσουμε ένα σαφές το μήνυμα ότι αντιμετωπίζουμε όλοι μαζί την υγειονομική κρίση, ενδυναμώνοντας την Οικονομική και Νομισματική Ένωση.»

Η λογική του αιτήματος δεν είναι, όπως προσχηματικά και σκοπίμως διαστρεβλωτικά υποστηρίζει η Γερμανία, η υποβολιμαία αμοιβαιοποίηση του χρέους και το «φόρτωμα» των χρεών κάποιων κρατών στις πλάτες άλλων, αλλά η διασφάλιση της ενότητας και της ίδιας της ύπαρξης της ΕΕ. Είναι ένα ομόλογο ειδικού σκοπού για την αντιμετώπιση μίας κατάστασης δίχως προηγούμενο. Δεν είναι κόλπο των «μπαταχτσήδων» για να δανειστούν με το πορτοφόλι των άλλων.

Η πραγματικότητα είναι ότι αν δεν ληφθούν και τέτοια μέτρα – πέραν των άλλων που ανακοινώθηκαν – τα κράτη θα κλονιστούν τόσο πολύ που η συζήτηση για έξοδο από την ΕΕ θα ανοίξει σε παραπάνω από μία περιπτώσεις. Και αν όχι για ευθεία έξοδο, για αλλαγή της δομής της ΕΕ η οποία έχει αποδείξει σε τρεις διαδοχικές μείζονες κρίσεις ότι αδυνατεί να ανταποκριθεί και να σταθεί στο ύψος των προκλήσεων. Στην οικονομική κρίση του 2008, στο μεταναστευτικό και τώρα στην πανδημία δείχνει ανίκανη αφενός να αντιληφθεί το μέγεθος και τη φύση του προβλήματος, αφετέρου, ως λογική συνέπεια, να δράσει αναλόγως.

Αν παρατηρήσει κάποιος τις υπογραφές στην επιστολή θα διαπιστώσει ότι οι πέντε από τις εννέα είναι αρχηγών κυβερνήσεων μεσογειακών κρατών. Η ιδέα μίας στενότερης μεσογειακής συνεργασίας βρίσκεται στο τραπέζι εδώ και πολύ καιρό και έχει ήδη πάρει θεσμική μορφή με τη συνεργασία των Μεσογειακών Κρατών της Ευρωπαϊκής Ένωσης(MED7), η οποία έχει ήδη πραγματοποιήσει πέντε Συνόδους Κορυφής. Οι συμμετέχουσες χώρες είναι Ελλάδα, Κύπρος,Γαλλία, Ιταλία, Πορτογαλία, Ισπανία και Μάλτα.

Είναι χώρες οι οποίες έχουν αρκετά κοινά στοιχεία και συμφέροντα και μπορούν να συμπήξουν έναν πόλο με ειδικό βάρος εντός της ΕΕ, που θα αντιμετωπίζει από κοινού τη γερμανική επιβολή και θα εξισορροπεί τις ισοπεδωτικές πιέσεις ακραιφνούς οικονομίστικης (αλλά και αυτής προσαρμοσμένης στο γερμανικό συμφέρον) διαχείρισης που έχει αποστεώσει πολιτικά την ΕΕ.

Είναι ενδεικτικό της άκαμπτης εμμονής του Βερολίνου σε πολιτικές του… 2010, λες και δεν έχει ενσκήψει η μεγαλύτερη κρίση των τελευταίων 100 ετών, ότι προκειμένου να συναινέσει στο ευρωομόλογο ζητά από τις ενδιαφερόμενες χώρες να μπουν σε Μνημόνιο, να περικόψουν μισθούς και συντάξεις και να προχωρήσουν σε ιδιωτικοποίηση της δημόσιας περιουσίας με συνοπτικές διαδικασίες!

Είναι προφανές ότι πλέον ανοίγει ο δρόμος για σοβαρό και μη επουλώσιμο ρήγμα στην ΕΕ με όλα τα σενάρια ανοιχτά για το (εγγύς) μέλλον. Αν νομίζει κάποιος ότι οι Ιταλοί μετά από αυτό που περνούν θα μπουν σε… Μνημόνιο μάλλον δεν διαβάζει σωστά τις εξελίξεις.

Θα πρέπει να προστεθεί ότι οι ευρωπαϊκές χώρες της Μεσογείου έχουν «μπαλκόνι» και ΑΟΖ σε αυτό που φαίνεται ότι θα αναδειχθεί το ενεργειακό πεδίο του μέλλοντος και ο ενεργειακός τροφοδότης σε φυσικό αέριο και πετρέλαιο της Ευρώπης και όχι μόνο, δηλαδή στα κοιτάσματα που ανακαλύπτονται κυρίως στη Ανατολική Μεσόγειο.

Υπενθυμίζεται ότι η Γαλλία έχει ήδη αναβαθμίσει τη στρατιωτική, διπλωματική, ενεργειακή και εν γένει γεωπολιτική παρουσία της σε Ελλάδα και Κύπρο με τη σύναψη και εξοπλιστικών συμφωνιών και γενική «επίθεση» φιλίας. Μία Μεσογειακή Ένωση, (εντός ή εκτός της ΕΕ…), έχει πολλές περισσότερες δυνατότητες απ’ ότι έχει η κάθε χώρα μόνη της. Και αν προστεθούν σε αυτές οι συνέργειες με άλλες χώρες της περιοχής – εδώ να υπενθυμίσουμε τα τριμερή σχήματα συνεργασίας της Ελλάδας και της Κύπρου με το Ισραήλ και την Αίγυπτο – καθώς και το ενδιαφέρον και την παρουσία των ΗΠΑ, αναδύονται επιλογές μία πολλά υποσχόμενης μεταβλητής αρχιτεκτονικής η οποία μπορεί να αλλάξει τους όρους στην Ευρώπη και πέραν από αυτή.