Τι μας περιμένει;

Το «μετά» παραμένει το μεγάλο ζητούμενο, σε συνδυασμό βεβαίως με το «πότε». Πότε θα τελειώσουν τα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης και τι θα βρούμε στον έξω κόσμο μόλις βγούμε από τα σπίτια μας; Σε ένδειξη τιμής προς όσους θα έχουμε χάσει, για όσους θα έχουν ταλαιπωρηθεί, για τις θυσίες που κάνουμε όλοι μας η ζωή θα πρέπει γρήγορα να βρει τους ρυθμούς της. Όπως έχει συμβεί πολλές φορές στην ιστορία της ανθρωπότητας μετά από μία μεγάλη καταστροφή, πόλεμο, επιδημία ή φυσικό φαινόμενο. Η ζωή βρίσκει τον δρόμο της.

Προσωπικά δε συμμερίζομαι τους φόβους εκείνων που υποστηρίζουν ότι η ζωή δε θα είναι ποτέ ξανά ίδια.

Θα πάμε ξανά σε σινεμά, θα δούμε ξανά θεατρική παράσταση και όλοι μαζί θα χορέψουμε σε κάποια συναυλία. Αυτή είναι η φύση μας. Αρνούμαι να δεχθώ πως από εδώ και πέρα τα πάντα θα γίνονται μέσω υπολογιστή. Αντίθετα, πιστεύω πως η τεχνολογία θα δώσει τον απαραίτητο χρόνο σε όλους για περισσότερη και πιο ποιοτική ελπίζω ανθρώπινη επαφή.

Όμως, υπάρχουν ερωτήματα. Μετά από έναν πόλεμο χρειάζεσαι υποδομές, μετά από μία πανδημία, όπως αυτή που αντιμετωπίζουμε, τι θα χρειαστεί; Όταν μιλούν τα κανόνια σημαίνει πως κάποιοι τα έχουν φτιάξει. Και τα συντρίμμια που αφήνουν πίσω τους κάποιοι άλλοι τα μαζεύουν. Και μετά άλλοι δουλεύουν στην ανοικοδόμηση. Ανοικοδόμηση και ανάπτυξη έχουμε και μετά από φυσικές καταστροφές, όπως σεισμούς και τυφώνες. Αλλά, με τον COVID-19 και στο 2020 ζήτημα υποδομών δεν έχουμε.

Το μόνο στο οποίο μένει να επενδύσουμε είναι ο άνθρωπος.

Να ανακαλύψουμε νέα επαγγέλματα. Νέες συνέργειες. Οι οποίες θα στηρίξουν τόσο τα άτομα, όσο και τις κοινωνίες, επιτρέποντας στις οικονομίες των χωρών σε όλη τη Γη να καλύψουν το χαμένο έδαφος. Γιατί, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η μείωση του ΑΕΠ θα είναι μεγάλη. Τεράστια. Σκεφτείτε μόνο τα 30 εκατομμύρια των τουριστών που δε θα έρθουν φέτος στη χώρα μας. Τα λεφτά που δε θα μπουν στις τσέπες επιχειρηματιών και εργαζομένων είναι πραγματικά πολλά.

Πριν ξεσπάσει η υγειονομική κρίση το μεγάλο θέμα της επικαιρότητας ήταν ο ενεργειακός ανταγωνισμός στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο. Τώρα; Το πετρέλαιο έχει πέσει σε επίπεδα τιμών που καθιστών ασύμφορη την επένδυση για την εξόρυξη του φυσικού αερίου. Οι μεταφορές κάθε είδους έχουν υποστεί τέτοιο πλήγμα που καθάρισε μέχρι και η ατμόσφαιρα. Ίσως πλέον την επόμενη μέρα να μην είναι τόσο πιεστική η μετάβαση σε πιο καθαρές πηγές ενέργειες. Όχι ότι θα πάψει η ανάγκη, αλλά μπορεί να πάει δύο – τρία χρόνια πίσω. Για την οικονομία ο χρόνος είναι τεράστιος. Και εμείς δεν έχουμε την πολυτέλεια να περιμένουμε.