Τα 50 δις από την Ευρώπη και η ζαριά των εκλογών

Τα χρήματα είναι πολλά. Από το Ταμείο Ανάκαμψης το οποίο συμφωνήθηκε στην ΕΕ 32 δις ευρώ και άλλα 19,2 δις από το ΕΣΠΑ 2021-2027. Περισσότερα από 51 δις μόνο από αυτές τις δύο πηγές για την Ελλάδα τα επόμενα χρόνια.

Είναι ένα τεράστιο ποσό, αγγίζει το 30% του ΑΕΠ, το οποίο μπορεί όχι απλώς να ανατάξει την ελληνική οικονομία, αλλά να αλλάξει την «τύχη» της χώρας. Ό,τι δηλαδή δεν έγινε με πακέτα Ντελόρ και ΕΣΠΑ, υπό την έννοια ότι ναι μεν εκείνα τα ευρωπαϊκά χρήματα μετέβαλαν τη φυσιογνωμία της ελληνικής κοινωνίας κυρίως και χρηματοδότησαν βαριά έργα υποδομής, αλλά δεν διαμόρφωσαν δομικά την οικονομία και το παραγωγικό μοντέλο τουλάχιστον στον βαθμό που αντιστοιχούσε στο ύψος της χρηματοδότησης. Αντιθέτως προωθήθηκε ένα παρασιτικό, αεριτζίδικο μοντέλο ψευτο-νεοπλουτισμού, εξυπνακισμού, ήσσονος προσπάθειας και αρπαχτής. Την κατάληξη τη γνωρίζουμε.

Άλλη τέτοια ευκαιρία όπως αυτή που διανοίγεται με τον νέο ευρωπαϊκό πακτωλό χρημάτων δεν πρόκειται να υπάρξει. Υπό την αίρεση των όρων που θα τεθούν βέβαια, αλλά σε κάθε περίπτωση τα ποσά είναι μεγάλα. Ο πρωθυπουργός, προκειμένου να διασφαλίσει προϋποθέσεις καλύτερης δυνατής διαχείρισης αποφάσισε να ορίσει μία επιτροπή επιστημόνων, κυρίως οικονομολόγων, οι οποίοι θα προτείνουν το ενδεδειγμένο μοντέλο διάρθρωσης της ελληνικής οικονομίας και του παραγωγικού μοντέλου.

Όπως σημειώνουν ορισμένοι εξ αυτών με τους οποίους συνομίλησα, η αποστολή του δεν είναι να υποδείξουν με τη στενή έννοια τους τομείς στους οποίους θα πρέπει να διοχετευθούν τα χρήματα ή τουλάχιστον δεν είναι μόνο αυτή, αλλά να καταθέσουν προτάσεις για ευρύτερες θεσμικές αλλαγές οι οποίες θα επιτρέψουν τη συνολική αλλαγή της χώρας σε διοικητικό, οργανωτικό, νομοθετικό και επιχειρησιακό επίπεδο ώστε να διαμορφωθεί ευνοϊκό περιβάλλον για την ανάπτυξη των διαφόρων τομέων της οικονομίας.

Τα μέλη της επιτροπής

Η επιτροπή που ορίστηκε αποτελείται από τον νομπελίστα στα οικονομικά καθηγητή του LSE και του Πανεπιστημίου Κύπρου Χριστόφορο Πισσαρίδη, που είναι ο Πρόεδρος, Αναπληρωτή Πρόεδρο τον Γενικό Διευθυντή του ΙΟΒΕ, καθηγητή ΟΠΑ, Νίκο Βέττα, μέλη με συντονιστικό ρόλο τους Δημήτρη Βαγιανό καθηγητή στο LSE και Κωσταντίνο Μεγήρ καθηγητής στο Yale και λοιπά μέλη τους: Κυριάκο Ανδρέου (Advisory leader – PwC), Κωσταντίνο Αρκολάκη (Yale), Μανόλη Γαλενιανό (London Holloway), Χρήστο Γκενάκο (Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και Cambridge), Svetoslav Danchev (IOBE), Αρίστο Δοξιάδη (Big Pi Ventures), Νίκο Καραμούζη (Πρόεδρο – Grant Thornton), Φοίβη Κουντούρη (Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών), Αλέξανδρο Κρητικό (DIW), Δάφνη Νικολίτσα (Πανεπιστήμιο Κρήτης), Διομήδη Σπινέλλη (Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών), Πάνο Τσακλόγλου (Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών).

Με συνταγή όπως στην πανδημία

Είναι προφανές ότι ο πρωθυπουργός ακολουθεί, τηρουμένων των αναλογιών, το μοντέλο διαχείρισης της πανδημίας, υπό την έννοια ότι απευθύνεται σε ειδικούς, αντί να βασιστεί στο brainstorming των υπουργών του. Τα χρήματα είναι πολλά και αν διατεθούν σωστά θα αναπληρώσουν τις βαριές οικονομικές επιπτώσεις που αφήνουν πίσω τους η πανδημία και η δεκαετής μνημονιακή καταστροφή. Πολιτικά όμως υπάρχει ένα θέμα. Οι θετικές συνέπειες θα φανούν σε δεύτερο ή και τρίτο χρόνο, τα λεφτά δεν πρόκειται να έρθουν φέτος και δεν πρόκειται να αποδώσουν του χρόνου. Θα προηγηθεί η «βαριά προσγείωση» της οικονομίας, η οποία θα ροκανίσει το πολιτικό κεφάλαιο που έχει σωρεύσει η κυβέρνηση από την υγειονομική διαχείριση της πανδημίας. Ενδεχομένως όχι σε βαθμό που θα κινδυνεύσει από τον ΣΥΡΙΖΑ, η σύγκριση είναι καταλυτική και οι μνήμες πρόσφατες, αλλά με την πορεία ναρκοθετημένη από την απλή αναλογική η πίστα θα δυσκολέψει και ενδεχομένως να αποδειχθεί αχαρτογράφητη.

Για να καρπωθεί τα οφέλη από τη απόδοση των δις που θα έρθουν από την ΕΕ η κυβέρνηση θα χρειαστεί καθαρό πολιτικό χρόνο. Και καθαρό πολιτικό χρόνο μπορεί να εξασφαλίσει με πρόωρες εκλογές, όσο ο ΣΥΡΙΖΑ είναι στο καναβάτσο, και επαναληπτικές για να «καεί» η απλή αναλογική. Μπορεί βέβαια να μην πάει και να ποντάρει στο ότι η ανυποληψία του ΣΥΡΙΖΑ θα είναι μεγαλύτερη από τον κλονισμό που θα επιφέρει η οικονομική κρίση. Αλλά όταν έχει τόσα λεφτά στην «τσέπη» καλό είναι να μην ρισκάρεις.