Το νερό δεν είναι δεδομένο για όλους

Η μόλυνση του νερού, ενός αδιαπραγμάτευτου κοινωνικού αγαθού, που δυστυχώς δεν είναι δεδομένο για όλους τους ανθρώπους, έχει σοβαρές επιπτώσεις στην παγκόσμια δημόσια υγεία. Το νερό είναι πηγή ζωής και βασικός παράγοντας για την υγεία κάθε ανθρώπου και τη δημόσια υγεία συνολικότερα. Ωστόσο, σύμφωνα με έρευνες των τελευταίων ετών, το νερό, το ζωτικής σημασίας αυτό αγαθό έχει αρχίσει να “στερεύει” και σε κάποια χρόνια δεν θα μπορεί να ξεδιψάσει ολόκληρο τον πλανήτη. Ο μοναδικός παράγοντας εξαιτίας του οποίου οδεύουμε σε αυτή την καταστροφή είναι ο άνθρωπος. Από τη μια με την ασύδοτη κατανάλωση και τα κατεστραμμένα δίκτυα ύδρευσης και από την άλλη με την μόλυνση που πραγματοποιεί στο περιβάλλον.

Και παρά το γεγονός ότι όλο και περισσότεροι άνθρωποι αδυνατούν να έχουν πρόσβαση στο νερό, παγκοσμίως, η Ευρωπαϊκή Ένωση θεωρεί ότι θα πρέπει να προχωρήσουμε σε ιδιωτικοποίηση του δημόσιου αυτού αγαθού, ξεχνώντας ότι το νερό δεν είναι εμπόρευμα. Για να καταλάβουμε και με στοιχεία τι σημαίνει εμπορευματοποίηση του νερού, μόνο το 2012 ο παγκόσμιος τζίρος στην αγορά των υδάτινων πόρων ξεπερνούσε τα 120 δισεκατομμύρια δολάρια, ενώ το 2015 ξεπέρασε τα 1,5 τρισεκατομμύρια δολάρια, όπου το 92% το εκπροσωπούν 10 μονοπωλιακοί όμιλοι. Βέβαια το σημαντικό είναι ότι σε όποιες χώρες ιδιωτικοποιήθηκε το νερό η τιμή του προς τους καταναλωτές ακρίβυνε, ενώ και η ποιότητά του έπεσε κατακόρυφα.

Για τις πιέσεις των Βρυξελλών στις χώρες μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ώστε να ιδιωτικοποιήσουν τις υπηρεσίες ύδρευσης υπήρξε αναλυτικό ρεπορτάζ της δημόσιας γερμανικής τηλεόρασης η οποία έκανε έρευνα για το σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που μετατρέπει το νερό από ένα συλλογικό αγαθό  σε αντικείμενο κερδοσκοπίας για πολλά δισεκατομμύρια. Είναι μια νίκη μεγάλων πολυεθνικών που πολέμησαν αρκετά χρόνια για αυτή την ιδιωτικοποίηση και οι συνέπειες για τους καταναλωτές θα είναι τεράστιες σύμφωνα με το ρεπορτάζ. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ της γερμανικής δημόσιας τηλεόρασης η αύξηση που υπέστησαν οι καταναλωτές ήταν 400% πάνω στην τιμή του νερού, ενώ όπως είπαν πλέον δεν πίνουν από τη βρύση νερό γιατί πολύ απλά δεν πίνεται λόγο μόλυνσης.

Στο συγκεκριμένο ρεπορτάζ γίνεται αναφορά και στην Ελλάδα όπου η χώρα μας όπως και η Πορτογαλία εν μέσω οικονομικής κρίσης είχαν μεγάλη ανάγκη από ρευστό γι αυτό η τρόικα πίεζε τις Βρυξέλλες να πουλήσουν τους παροχείς ύδρευσής τους. Σημαντική είναι και μιια μελέτη του πανεπιστημίου της Βαρκελώνης που έγινε το 2010 όπου έδειξε ότι η ιδιωτικοποίηση του νερού σπάνια έχει τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Σε αυτήν εμπεριέχονται ενδείξεις ότι μετά την ιδιωτικοποίηση σε αρκετές περιοχές η ποιότητα του νερού έπεσε, κυρίως όμως δεν γίνετε φθηνότερο.

Η μόλυνση του νερού

Σύμφωνα με στοιχεία του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών περίπου 1,8 δισεκατομμύρια άνθρωποι είναι αναγκασμένοι να πίνουν νερό που έχει μολυνθεί με περιττώματα, ενώ 2,4 δισεκατομμύρια άνθρωποι δεν διαθέτουν βασικές εγκαταστάσεις αποχέτευσης. 1 στους 9 ανθρώπους (περίπου 2,6 δισ.) δεν έχουν πρόσβαση σε ασφαλές, καθαρό νερό ενώ 1 στους 3 δεν έχουν πρόσβαση σε τουαλέτα. Στο infographic του pagenews.gr φαίνονται όλα τα τελευταία στοιχεία για το γεγονός ότι μέχρι το 2025 τα 2/3 του παγκόσμιου πληθυσμού θα υποφέρουν από την έλλειψη νερού.

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως τα στοιχεία του ΟΗΕ δείχνουν ότι, το 80% των ασθενειών στις αναπτυσσόμενες χώρες συνδέονται με το βρόμικο νερό και τις συνθήκες υγιεινής ενώ, το 1/3 των ανθρώπων παγκοσμίως είναι μόνιμα άρρωστο εξαιτίας του βρώμικου νερού. Τουλάχιστον 10 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως πεθαίνουν από το νερό που πίνουν. Συγκεκριμένα, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, υπολογίζει ότι 1,6 εκατομμύρια θάνατοι το χρόνο σε όλο τον πλανήτη οφείλονται στην κατανάλωση βρώμικου νερού. Ενώ, ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών έχει καταγράψει ένα τραγικό στοιχείο που αφορά στην απώλεια παιδιών ζωών. Κάθε 20 δευτερόλεπτα ένα παιδί χάνει τη ζωή του εξαιτίας του μολυσμένου νερού.

Σοβαρά προβλήματα όμως αντιμετωπίζουν και τα προηγμένα κράτη καθώς σύμφωνα με τα στοιχεία, στο 70% των ευρωπαϊκών πόλεων με πληθυσμό άνω των 100.000 κατοίκων, τα υπόγεια ύδατα καταναλώνονται και μολύνονται με ρυθμούς ταχύτερους από ότι αναπληρώνονται. Εκτιμάται ότι μέχρι το 2025 εκτιμάται τα 2/3 του παγκόσμιου πληθυσμού θα υποφέρουν από την έλλειψη νερού. Και ο λόγος είναι, ότι 2.500.000.000 τόνοι ανθρωπίνων και βιομηχανικών αποβλήτων, διατίθενται σε υδατικούς φορείς κάθε μέρα.

Οι μισοί υγροβιότοποι του πλανήτη έχουν εξαφανισθεί από το 1900 ενώ από το 1991 μέχρι το 2010 πάνω από 870.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους από φυσικές καταστροφές, εκ των οποίων το 90% συνδεόταν με το νερό. Έρευνα των Ηνωμένων Εθνών έδειξε ότι κάθε μέρα είναι απαραίτητα 20-50lt καθαρού νερού για τις βασικές ανάγκες ενός ανθρώπου ενώ την ίδια στιγμή, πάνω από 894 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον πλανήτη, δηλαδή ποσοστό μεγαλύτερο του 16% δεν έχει πρόσβαση σε αυτές τις ποσότητες καθαρού νερού.

Νερό και Ελλάδα

Σύμφωνα με στοιχεία που αφορούν τη χώρα μας, η  Ελλάδα είναι 2η χώρα παγκοσμίως στην κατανάλωση πόσιμου νερού πίσω μόνο από τις Ηνωμένες Πολιτείες και 2η στο σύνολο των μεσογειακών χωρών πίσω από την Πορτογαλία, με 5.886 κμ ανά κάτοικο διαθεσίμων υδάτων, ενώ η συνολική κατανάλωση δεν ξεπερνά το 12,5% των εσωτερικών υδάτων. Το 86% του νερού που καταναλώνεται σήμερα στην Ελλάδα αφορά την άρδευση, το 11% την ύδρευση, και το 3% καλύπτει ανάγκες της βιομηχανίας. Το 60% του νερού που αντλείται στην Ελλάδα από λίμνες, και ποτάμια χάνεται λόγω απωλειών από το δίκτυο μεταφοράς του. Η κατάσταση των ποταμιών της χώρας είναι σε ποσοστό 64% από μέτρια ως κακή. Σχεδόν 2.400 κυβικά μέτρα νερού τον χρόνο αναλογούν στην κατανάλωση κάθε κατοίκου της Ελλάδας, όταν ο αντίστοιχος παγκόσµιος µέσος όρος είναι 1.240 κυβικά μέτρα.

Εκτός από τα επικίνδυνα συστατικά που φτάνουν στον υδροφόρο ορίζοντα εξαιτίας βιομηχανικών και αγροτικών χρήσεων, στην Ελλάδα υπάρχει εντονότατο πρόβλημα και με το, σε μεγάλο βαθμό, κατεστραμμένο και πεπαλαιωμένο δίκτυο.  Οι σωλήνες σε ποσοστό περίπου το 50%,  είναι κατασκευασμένες από αμίαντο, ενός υλικού απαγορευμένου πια και κατηγορούμενο για καρκινογενέσεις. Το δίκτυο αυτό φτάνει τα 7000 χλμ και χρήζει άμεσης αντικατάστασης. Πέρα από τη χημική ρύπανση υπάρχει και η μικροβιακή μόλυνση. Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΥΔΑΠ, οι μικροβιακές αναλύσεις είναι περίπου 10.000 το χρόνο, που είναι πολύ λίγες για το συνολικά διανεμόμενο νερό που είναι 360 εκατομμύρια κυβικά μέτρα περίπου.