Άλλο να «σπας τον πάγο» και άλλο να σπας τα μούτρα σου

Η τηλεφωνική επικοινωνία του Έλληνα πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Τούρκο πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν, χαιρετίστηκε από την πλειονότητα των ΜΜΕ και των πολιτικών σχολιαστών ως θετική. Το ερώτημα είναι γιατί μία τέτοια κίνηση θεωρείται a priori θετική; Ποιος είναι ο λόγος που μία επικοινωνία μεταξύ ηγετών δύο χωρών που βρίσκονται σε αντιπαράθεση και σε πορεία σύγκρουσης με ευθύνη της μίας, θεωρείται καλή κίνηση για την άλλη που είναι ο αποδέκτης της επιθετικής πολιτικής; Και με πρωτοβουλία της οποίας μάλιστα γίνεται το τηλεφώνημα;

Για να απαντηθεί το αν είναι ωφέλιμη ή όχι για την Ελλάδα η συγκεκριμένη επικοινωνία, θα πρέπει πρώτα να απαντηθεί το ερώτημα αν εντάσσεται σε κάποια στρατηγική μέρος της οποίας αποτελεί και η εν λόγω επαφή. Η απάντηση δεν προκύπτει από πουθενά ότι είναι καταφατική, ότι εντάσσεται δηλαδή σε έναν ευρύτερο σχεδιασμό τον οποίον εξυπηρετεί. Αντιθέτως η εξήγηση που δίνεται είναι ότι έγινε για να αποκατασταθούν δίαυλοι επικοινωνίας οι οποίοι δεν υπήρχαν μετά την απόπειρα εισβολής στον Έβρο και έπρεπε να ανακτηθεί αυτή η δυνατότητα, να μιλάει κάποιος με κάποιον σε υψηλό επίπεδο ώστε, μεταξύ άλλων, αν χρειαστεί να αποσοβηθεί κάποια θερμή κρίση. Να μπορεί η μία πλευρά, η δική μας, να σηκώσει τα τηλέφωνο και να βρει κάποιον απέναντι.

Η εξειδίκευση του εν λόγω επιχειρήματος είναι ότι επειδή ο Ερντογάν σχεδιάζει, αποφασίζει και κυβερνά με έναν στενό κύκλο συνεργατών παρακάμπτοντας τα υπουργεία, θεσμικά όργανα κλπ, έπρεπε αναγκαστικά η επικοινωνία να γίνε μαζί του διότι οι άλλοι, ακόμα και ο υπουργός Εξωτερικών, είναι αναρμόδιοι.Αυτή η επιχειρηματολογία είναι πρωτοφανής στις διεθνείς σχέσεις και στη στρατηγική, όχι υπό την έννοια ότι δεν πρέπει να υπάρχουν δίαυλοι, αλλά επειδή όταν αυτός που επιδιώκει την αποκατάστασή τους είναι ο λόγω και έργω απειλούμενος, υποβαθμίζει το μέγεθος της απειλής και «ξεπλένει» τον επιτιθέμενο.

Για να γίνει πιο κατανοητό ας προσπαθήσουμε να το δούμε με τα μάτια ενός τρίτου. Η Τουρκία παραβιάζει καθημερινά τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας όχι με λόγια, αλλά με πράξεις, επικίνδυνες πράξεις που ενέχουν τον κίνδυνο θερμού επεισοδίου ή και σύρραξης. Εισβάλλοντας στον εθνικό εναέριο χώρο με οπλισμένα μαχητικά, πραγματοποιώντας υπερπτήσεις σε ελληνικά νησιά, δηλώνοντας ότι κατοικημένα ελληνικά νησιά είναι τουρκικά και ότι είναι θέμα χρόνου να τα διεκδικήσει εμπράκτως, οριοθετώντας παράνομη ΑΟΖ με τρίτη χώρα εξαφανίζοντας έτσι τις αντίστοιχες Ελλάδας και Κύπρου, έχοντας μόλις προ τριών μηνών αποπειραθεί εισβολή μέσω λαθρομεταναστών κλπ. Παράλληλα γίνονται καθημερινά άκρως επιθετικές δηλώσεις με τις οποίες, μεταξύ άλλων, προαναγγέλλονται γεωτρήσεις στην ελληνική υφαλοκρηπίδα και απειλείται η Αθήνα με στρατιωτική δράση στην περίπτωση που αντιδράσει.  Και ενώ γίνονται αυτά και η Ελλάδα καταγγέλλει υποτίθεται την τουρκική επιθετικότητα στον διεθνή παράγοντα και αναζητά διπλωματική ή και αμυντική στήριξή από εταίρους και συμμάχους, αναλαμβάνει πρωτοβουλία να επικοινωνήσει στο ανώτατο επίπεδο «για να σπάει ο πάγος», όπως μεταφέρεται αρμοδίως, λες και πρόκειται για παρεξήγηση μεταξύ γνωστών.

Οι τρίτοι που παρακολουθούν προφανώς καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η Ελλάδα επιδιώκει σκοπίμως να υποβαθμίσει την απειλή που υφίσταται διότι δεν εννοεί την αποτροπή την οποία εκπέμπει και ότι αυτό που στην ουσία υιοθετεί, για ακόμη μία φορά, είναι η κατευναστική πολιτική η οποία μας οδήγησε εδώ που είμαστε σήμερα. Εκτιμούν, δικαιολογημένα, ότι παρόλη τη διόγκωση της τουρκικής αναθεωρητικής ατζέντας η οποία έχει ως στόχο τη μετατροπή της Ελλάδας σε δορυφόρο αφού πρώτα την ακρωτηριάσει, η Ελλάδα κάνει ότι βρέχει και ο Έλληνας πρωθυπουργός συζητά με τον Τούρκο πρόεδρο για τον τουρισμό και τον κορωνοϊό.

Ας φανταστεί ο καθένας πως βλέπουν αυτή την κίνηση χώρες με τις οποίες επιδιώκουμε, θεωρητικά…, τη σύμπηξη συμμαχιών που θα έχουν προέκταση αποτρεπτικού χαρακτήρα, ας πούμε το Ισραήλ, η Γαλλία και η Αίγυπτος. Είναι δυνατόν κάποια από αυτές να πάρουν στα σοβαρά την Ελλάδα ως δυνάμει στρατιωτικό- επιχειρησιακό εταίρο, όταν η ίδια εμφανίζεται να συζητά με τον επίβουλο περί ανέμων εν μέσω κορύφωσης της επιθετικότητάς του; Διότι, άλλο να «σπας τον πάγο», και άλλο να σπας τα μούτρα σου.

Σε ό,τι αφορά άλλους τρίτους, πχ ΗΠΑ και Γερμανία, και αυτοί βγάζουν τα συμπεράσματά τους για συναρτώμενο θέμα. Για την αποτελεσματικότητα των «προτροπών» τους, διότι αν νομίζει κανείς ότι απλά ξημέρωσε μια ημέρα που στην Αθήνα ξύπνησαν και είπαν «δεν παίρνουμε τηλέφωνο τον Ερντογάν να μιλήσουμε για τον τουρισμό;», τότε δεν αντιλαμβάνεται τη δύναμη της συνήθειας, εν προκειμένω έξωθεν κέντρων να υποδεικνύουν και έσωθεν αποδεκτών να υλοποιούν.