Η Συμφωνία που φέρνει εξελίξεις – Ελλάδα και Τουρκία θα τα πούνε στη Μεσόγειο και όχι στη Χάγη

Η συμφωνία Ελλάδας– Αιγύπτου για μερική οριοθέτηση ΑΟΖ αποτελεί σημείο καμπής. Η κριτική που ασκείται επειδή αφενός είναι τμηματική, αφήνοντας εκτός την περιοχή ανατολικά της Ρόδου άρα και το σύμπλεγμα της Μεγίστης, αφετέρου η Αθήνα αποδέχθηκε μειωμένη επήρεια σε θαλάσσιες ζώνες ακόμα και στην Κρήτη, θα μπορούσε να έχει βάση υπό άλλες συνθήκες, σε άλλη συγκυρία.

Οι συμφωνίες όμως πρέπει να αξιολογούνται στην περίοδο στην οποία γίνονται, λαμβάνοντας υπόψιν τα συγκεκριμένα δεδομένα και το πλαίσιο εντός του οποίου διεξάγονται οι διαπραγματεύσεις και λαμβάνονται οι αποφάσεις.

Η συμφωνία με την Αίγυπτο είχε ως κεντρικό, επείγοντα και άμεσο στόχο – πέραν της σταθερής γενικής γεωπολιτικής επιδίωξης για την οριοθέτηση ΑΟΖ με τα όμορα κράτη – να διεμβολίσει το πειρατικό Μνημόνιο Άγκυρας – Τρίπολης και την ψευδο-ΑΟΖ που «οριοθέτησαν» επιχειρώντας να υφαρπάξουν τις θαλάσσιες ζώνες Ελλάδας, Κύπρου και Αιγύπτου.

Ο στόχος αυτός επετεύχθη. Το τμήμα της ΑΟΖ που οριοθέτησαν Αθήνα και Κάιρο «κάθεται» ακριβώς επάνω στην λοξή (!) δήθεν ΑΟΖ των Ερντογάν – Σαράζ, δημιουργώντας πλέον νομικό και γεωπολιτικό γεγονός, το οποίο όμως θα πρέπει να υποστηριχθεί περαιτέρω διεθνοδικαιϊκά, καθότι δεν ακυρώνει αυτόματα το παράνομο Μνημόνιο, αλλά και επιχειρησιακά διότι οι Τούρκοι θα προσπαθήσουν να το παραβιάσουν.

Η Τουρκία, όπως ήταν αναμενόμενο, εξοργίστηκε και δεν αποδέχεται την ισχύ της ελληνο-αιγυπτιακής οριοθέτησης, γνωρίζει ωστόσο ότι εν αντιθέσει με την παράνομη και άκυρη δική της οριοθέτηση με το καθεστώς της Τρίπολης, η (μερική) ΑΟΖ που συμφωνήθηκε μεταξύ Αθήνας-Καΐρου είναι κανονική οριοθέτηση, μεταξύ κανονικών κρατών, αποτέλεσμα κανονικών διαπραγματεύσεων και εδράζεται απολύτως στο Διεθνές Δίκαιο και στο Δίκαιο της Θάλασσας ειδικότερα.

Επειδή παρόλα αυτά η Άγκυρα έχει καταθέσει τη δική της Συμφωνία στον ΟΗΕ και πλέον θα υπάρχουν δύο αντικρουόμενες Συμφωνίες που αλληλοεπικαλύπτουν την ίδια περιοχή, (ο ΟΗΕ δεν αποφαίνεται για τη νομιμότητα, απλά καταχωρίζει τις Συμφωνίες), αν εκτιμά ότι η οριοθέτηση με την Τρίπολη είναι νομικά ισχυρή δεν θα έπρεπε να έχει πρόβλημα να παραπεμφθεί η διαφορά στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Δηλαδή τα τέσσερα μέρη που έχουν υπογράψει, ανά δύο, δύο διαφορετικές Συμφωνίες (Ελλάδα – Αίγυπτος, Τουρκία – καθεστώς Τρίπολης) να προσφύγουν από κοινού στη Χάγη. Η Τουρκία προφανώς και δεν θα το δεχθεί διότι ξέρει ότι το έκτρωμα που υπέγραψε με τον Σαράζ και μάλιστα εκβιάζοντάς τον, είναι νομικά ανυπόστατο.

Είναι σημαντικοί για την περαιτέρω εξέλιξη οι χειρισμοί που θα ακολουθήσουν κυρίως σε δύο μέτωπα: Πρώτον στη συνέχιση των διαπραγματεύσεων με την Αίγυπτο για την ολοκλήρωση της οριοθέτησης ανατολικά του 28ου μεσημβρινού, άρα συμπερίληψη του Καστελόριζου, οι οποίες θα εμπλέξουν παράλληλα και την Κύπρο προκειμένου να οριοθετήσει η Ελλάδα και με τη Μεγαλόνησο και να συμφωνηθεί και το τριεθνές σημείο συνάντησης των ΑΟΖ.

Δεύτερον στην αντιμετώπιση της Τουρκίας η αντίδραση της οποίας είναι προδιαγεγραμμένη. Θα κλιμακώσει την επιθετικότητά της, θα επιχειρήσει έρευνες ή και γεωτρήσεις εντός της ελληνικής ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας και ενδεχομένως θα επιδιώξει μία θερμή εξέλιξη για να ανακατέψει την τράπουλα και να εξαναγκάσει, με παρέμβαση τρίτων, σε διαπραγματεύσεις από μηδενική βάση στο πλαίσιο όμως των διεκδικήσεών της.

Προφανώς η Ελλάδα δεν πρέπει να αφήσει να περάσει καιρός πριν επιδείξει κινητικότητα για την οριοθέτηση στο ανατολικό τμήμα που έμεινε εκτός σε αυτή την πρώτη φάση, ενώ στόχος πρέπει να είναι συμφωνία κα με το Λιβυκό Κοινοβούλιο το οποίο είναι διεθνώς αναγνωρισμένο, εχθρικό προς τον Σαράζ και τους Τούρκους και ο Πρόεδρός του, Ακίλα Σάλεχ, στη συνάντηση με τον Έλληνα ΥΠΕΞ Νίκο Δένδια δήλωσε ότι η Βουλή της Λιβύης είναι πρόθυμη να προχωρήσει σε οριοθέτηση ΑΟΖ με την Ελλάδα.

Η αμηχανία και ο εκνευρισμός της Άγκυρας αποτυπώνεται στις επίσημες δηλώσεις του Ερντογάν και αξιωματούχων, στις αναλύσεις και τα δημοσιεύματα, στις αλλοπρόσαλλες συνωμοσιολογικές ερμηνείες ότι όλοι έχουν συνωμοτήσει με όλους και κυρίως με την Ελλάδα για να υπονομεύσουν την Τουρκία.

Η Άγκυρα παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει στην υλοποίηση του σχεδιασμού της λόγω των μαξιμαλιστικών επιδιώξεων της, έχει μία μακρόπνοη στρατηγική την οποία υπηρετεί με αποφασιστικότητα, αποδεχόμενη κόστος και ρίσκα. Ανεξαρτήτως αν στο τέλος θα της βγει ή όχι, δεν πρόκειται να την εγκαταλείψει. Και δεν θα επιδιώξει την υλοποίησή της μέσω νόμιμων πρακτικών. Ποτέ δεν το έκανε. Θα συνεχίσει στην μόνη οδό που γνωρίζει και στη οποία πορεύεται, των απειλών , της στρατιωτικής βίας, των εισβολών, της παραβίασης του Διεθνούς Δικαίου. Το πιθανότερο είναι ότι Ελλάδα και Τουρκία δεν θα συναντηθούν για να λύσουν τα θέματά τους στην αίθουσα του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης με δικηγόρους, αλλά σε κάποιο μέρος της Ανατολικής Μεσογείου με φρεγάτες και αεροσκάφη.