Μπεσλάν: 16 χρόνια μετά τη σφαγή

Μπεσλάν: Η αιματοχυσία στην μικρή αυτή πόλη σφράγισε για πάντα την καθημερινότητα των κατοίκων της. Οι τραγικές μνήμες είναι ολοζώντανες. Το σχολείο, όπου έχασαν τη ζωή τους εκατοντάδες, έχει μετατραπεί σε μουσείο.

Ο δρόμος των ηρώων στη ρωσική κωμόπολη Μπεσλάν είναι σχεδόν αθέατος. Από τη μια πλευρά εκτείνονται μικρά σπίτια από τούβλα, άλλα ακατοίκητα, άλλα ετοιμόρροπα. Τίποτα δεν θυμίζει ότι αυτός ο δρόμος οδηγεί στο θέατρο ενός από τα πιο φρικτά γεγονότα της σύγχρονης ρωσικής ιστορίας. Σε μιαν αίθουσα για σπορ του σχολείου με τον αριθμό ένα. Η τρομοκρατική επίθεση διάρκειας τριών ημερών που ξεκίνησε τέτοιες ημέρες στην Δημοκρατία της Βόρειας Οσσετίας, ξυπνά μνήμες ακόμη και σήμερα μετά από 16 ολόκληρα χρόνια.

Ήταν 1η Σεπτεμβρίου του 2004 όταν μια ομάδα τρομοκρατών κατέλαβε ένα δημοτικό σχολείο στο Μπεσλάν, στη Βόρεια Οσετία, και πήρε ομήρους περισσότερους από 1.100 ανθρώπους. Την ομάδα αυτή αποτελούσαν κυρίως άτομα από την Ινγκουσετία και την Τσετσενία και είχαν σταλεί από τον Τσετσένο οπλαρχηγό Σαμήλ Μπασάγεφ, που απαιτούσε το τέλος του πολέμου στην Τσετσενία.

Εκείνη τη μέρα στο σχολείο βρισκόταν μεγάλος αριθμός ανθρώπων, μεγαλύτερος από τις υπόλοιπες μέρες, καθώς την ημέρα αυτή, που είναι γνωστή στη Ρωσία ως «Ημέρα της Γνώσης», τα παιδιά συνοδευόμενα από τους γονείς και άλλους συγγενείς παρακολουθούν εκδηλώσεις που γίνονται στα σχολεία τους για την έναρξη της σχολικής χρονιάς.

Αν και η ρωσική κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι δε θα χρησιμοποιούσε βία για να σώσει τους ομήρους και ξεκίνησε διαπραγματεύσεις με τους ενόπλους προκειμένου να επιλυθεί ειρηνικά η κρίση, σύμφωνα με την αναφορά του Σαβέλγιεφ, την ώρα που οι επικεφαλής προσπαθούσαν να διαπραγματευτούν με τους ενόπλους, πράκτορες της FSB προετοιμάζονταν για επίθεση.

Δύο ημέρες μετά, και ενώ συνεχιζόταν η ομηρία, δυνάμεις ασφαλείας της Ρωσίας εισέβαλαν στο σχολείο χρησιμοποιώντας βαρύ οπλισμό. Το σχολείο συγκλονίστηκε από σειρά εκρήξεων και τυλίχθηκε στις φλόγες και ακολούθησε μάχη μεταξύ των απαγωγέων και των ρωσικών δυνάμεων με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους εκατοντάδες όμηροι και πολλοί άλλοι να τραυματιστούν.

Η δολοφονία τουλάχιστον 385 ανθρώπων στο σχολείο, έχει μείνει στην ιστορία ως η «Σφαγή στο Μπεσλάν». Η τραγωδία είχε ποικίλες επιπτώσεις στη Ρωσία και οδήγησε σε σειρά αλλαγών σε ομοσπονδιακό επίπεδο με τις οποίες ενισχύθηκαν οι εξουσίες του Κρεμλίνου και του Ρώσου προέδρου και οι οποίες σύμφωνα με την αμερικανική μη κυβερνητική οργάνωση Freedom House, μετέτρεψαν τη Ρωσία σε ένα ανελεύθερο αυταρχικό κράτος. Ακόμα και σήμερα δεν είναι σαφές πόσοι ήταν οι τρομοκράτες και αν κάποιοι κατάφεραν να ξεφύγουν, ούτε πως σχεδιάστηκε η επίθεση, ενώ υπάρχουν και ερωτηματικά αναφορικά με τη διαχείριση της κρίσης από την κυβέρνηση και το περιεχόμενο των διαπραγματεύσεων με τους τρομοκράτες.

Έντονη ήταν επίσης η κριτική που ασκήθηκε στη ρωσική κυβέρνηση για παραπληροφόρηση και λογοκρισία των μέσων ενημέρωσης καθώς και για πιέσεις που ασκήθηκαν στους δημοσιογράφους που έφτασαν στην πόλη για να καλύψουν το γεγονός και για τη χρήση από την πλευρά των κυβερνητικών δυνάμεων υπερβολικής βίας.