Συναγερμός στις αρχές για τα περιστατικά βίας μεταξύ ανηλίκων

Ο ξυλοδαρμός ενός 17χρονου μαθητή από 20 άτομα και η επίθεση μου δέχθηκε μια 13χρονη στη Λαμία είναι δυο ακόμη περιστατικά βίας μεταξύ ανηλίκων που έρχονται να προστεθούν στον κατάλογο ανάλογων περιστατικών και περιπτώσεων bullying που δυστυχώς ολοένα και αυξάνονται. Και αν η περίπτωση του 17χρονου στο Γαλάτσι κατατάσσεται στη βια μεταξύ ανηλίκων, η περίπτωση της 13χρονης μπαίνει και στη λίστα για το bullying.

Όλα ξεκίνησαν για την 13χρονη, όταν το θύμα του άγριου ξυλοδαρμού πήγε να ζητήσει τον λόγο για σχόλια τα οποία έκανε μία εκ των 17χρονων στο Διαδίκτυο. Τότε η… απάντηση του μεγαλύτερου κοριτσιού ήταν ένα χαστούκι ενώ κατέφθασαν στο σημείο και τα άλλα δύο κορίτσια για… ενισχύσεις.

Το συγκεκριμένο περιστατικό βίας μεταξύ ανηλίκων, δυστυχώς, δεν είναι το πρώτο αλλά, σύμφωνα με τους ειδικούς, ούτε το τελευταίο αν δεν ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα καταπολέμησης του φαινομένου.

Εφηβική παραβατικότητα

Όπως εξηγεί στην εφημερίδα «ΝΕΑ» ο κοινωνιολόγος Χαράλαμπος Στέρτσος, η εφηβική παραβατική συμπεριφορά οφείλεται είτε σε παθολογικές – ψυχολογικές καταστάσεις είτε στο γεγονός ότι τα παιδιά αντιγράφουν συμπεριφορές με τις οποίες έρχονται συχνά αντιμέτωπα, κυρίως εντός της οικογένειας.

«Ένα μεγάλο μέρος της εφηβικής παραβατικότητας δεν φτάνει στην επιφάνεια παρά μένει σαν επτασφράγιστο μυστικό εντός της οικογένειας, της παρέας, του στενού κοινωνικού κύκλου». Το bullying υποκρύπτει προβλήματα ένταξης και κοινωνικοποίησης των ανηλίκων που γίνονται θύτες, «τα οποία πυροδοτούνται συνήθως μέσα από την ίδια την οικογένεια, όπου υπάρχουν τέτοιες συμπεριφορές, οι οποίες τις περισσότερες φορές δεν τιμωρούνται. Έτσι, στη συνείδηση των παιδιών μια αντίστοιχη βίαιη συμπεριφορά αποκτά βάση. Αυτά τα παιδιά στερούνται αισθημάτων συμπάθειας και ενστίκτων αγαθότητας και δικαιοσύνης».

Σύμφωνα με τον Στέρτσο, όταν το 2009 ξεκινούσε στη χώρα μας η οικονομική κρίση, οι εκτιμήσεις των ειδικών έκαναν λόγο για αύξηση των παραβατικών συμπεριφορών, του σχολικού εκφοβισμού και της βίας γενικότερα, «γεγονός που επαληθεύτηκε με τα φαινόμενα bullying, τα οποία συναντάμε ως επί το πλείστον εντός του σχολικού πλαισίου». Όπως φαίνεται και στο infographic του Pagenews  ένας στους πέντε εφήβους ανέφερε ότι είχε υποστεί bullying στο σχολείο τουλάχιστον 1-2 φορές.

Αρνητικά ποσοστά

Είναι ενδεικτικό πως μελέτες κατατάσσουν την Ελλάδα στην 4η θέση ανάμεσα σε 41 ευρωπαϊκές χώρες στην εκδήλωση περιστατικών σχολικού εκφοβισμού. Σε έρευνα («Πανελλήνια έρευνα για τις συμπεριφορές που συνδέονται με την υγεία των εφήβων – μαθητών») που πραγματοποίησε το 2018 το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας, Νευροεπιστημών και Ιατρικής Ακριβείας Κώστας Στεφανής (ΕΠΙΨΥ), ένας στους πέντε εφήβους ανέφερε ότι είχε υποστεί bullying στο σχολείο τουλάχιστον 1-2 φορές τους τελευταίους δύο μήνες πριν από τη διεξαγωγή της έρευνας. Μάλιστα, το 2,6% των εφήβων ανέφερε πως αυτό συνέβαινε αρκετές φορές μέσα στην εβδομάδα.

Αξίζει να σημειωθεί πως 14,2% των ερωτηθέντων ανέφεραν πως έκαναν οι ίδιοι εκφοβισμό σε άλλους μαθητές τουλάχιστον 1-2 φορές το ίδιο χρονικό διάστημα. Στην έρευνα του 2018 συμμετείχε πανελλήνιο αντιπροσωπευτικό δείγμα 3.863 μαθητών της ΣΤ’Δημοτικού, της Β’ Γυμνασίου και της Α’ Λυκείου από 238 σχολικές μονάδες ενώ η έρευνα διενεργήθηκε με την έγκριση του υπουργείου Παιδείας.

Στο Διαδίκτυο

Σε ό,τι αφορά τις μορφές που εκδηλώνεται το bullying, βάσει της έρευνας πιο συχνά είναι τα λεκτικά πειράγματα ενώ ακολουθούν η διάδοση ψεμάτων και φημών, τα αστεία, σχόλια ή χειρονομίες σεξουαλικού περιεχομένου καθώς και ο αποκλεισμός από κοινές παρέες και δραστηριότητες. Όπως απάντησαν οι έφηβοι στην έρευνα του ΕΠΙΨΥ, η χρήση σωματικής βίας ή οι άσχημοι χαρακτηρισμοί για τη θρησκεία ή την εθνικότητα είναι μορφές βίας που δεν συναντιούνται τόσο συχνά.

Στις περιπτώσεις βίας μεταξύ ανηλίκων, όπως υπογραμμίζουν οι ειδικοί, σημαντικό αρνητικό ρόλο έχει παίξει η απρόσκοπτη είσοδος των παιδιών στο Διαδίκτυο. «Τα παιδιά σήμερα σερφάρουν στο Ιντερνετ χωρίς τον απαιτούμενο έλεγχο, τις περισσότερες φορές. Εκεί έρχονται σε επαφή με τη βία, σκηνές παραβατικότητας και εύκολα μπαίνουν στη διαδικασία να τις μιμηθούν. Η ασφάλεια των παιδιών στο Διαδίκτυο είναι μια συζήτηση που δεν έχει γίνει σοβαρά στη χώρα μας. Ακούμε εκκλήσεις φορέων αλλά δεν υπάρχει μια τόσο οργανωμένη εκπαιδευτική πολιτική» επισημαίνει ο κοινωνιολόγος Χαράλαμπος Στέρτσος.

Κι ενώ, σύμφωνα με έρευνα του ΟΟΣΑ τον Μάρτιο του 2019, τα κορίτσια υποφέρουν περισσότερο από το διαδικτυακό bullying απ’ ό,τι τα αγόρια – περίπου το 12% των κοριτσιών ηλικίας 15 ετών δήλωσαν πως έχουν πέσει θύματα ιντερνετικού εκφοβισμού σε αντίθεση με το 8% των αγοριών στις περισσότερες χώρες του ΟΟΣΑ – σε Ελλάδα, Δανία, Ισραήλ και Ισπανία το ποσοστό είναι ίδιο και για τα δύο φύλα.