Τι πραγματικά πήραμε στη Σύνοδο Κορυφής

Όπως ήταν αναμενόμενο, μετά την απόφαση της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ για την Τουρκία και εφόσον μεσολάβησε ένα προαναγγελθέν διπλωματικό θρίλερ, στο εσωτερικό της χώρας ξέσπασε πολιτική αντιπαράθεση με την αντιπολίτευση να κατηγορεί την κυβέρνηση ότι απέτυχε να επιβάλλει τις εθνικές θέσεις.

Βέβαια, είναι αστείο η συγκεκριμένη αξιωματική αντιπολίτευση, ο ΣΥΡΙΖΑ, να κατηγορεί τη ΝΔ για διαπραγματευτικό έλλειμμα. Ο ΣΥΡΙΖΑ που υπέγραψε τη Συμφωνία των Πρεσπών παραδίδοντας στους Σκοπιανούς περισσότερα απ’ όσα μπορούσαν ποτέ να φανταστούν και που ετοίμαζε Συμφωνία ‘α λα Πρέσπες» στο Αιγαίο. Ενίσταται ο κ. Τσίπρας που μετά την τρίωρη συνάντηση με τον Ερντογάν στην Άγκυρα δήλωνε ότι «πρέπει να υπερβούμε λογικές του παρελθόντος» και ότι «η ενέργεια πρέπει να γίνει γέφυρα που θα ενώνει»… Τι εννοούσε άραγε ο ποιητής;

Εν πάση περιπτώσει, στη Σύνοδο ο πρόεδρος του ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, με γερμανική καθοδήγηση, ακολούθησε ένα χιλιοπαιγμένο διπλωματικό τρικ, παρουσιάζοντας ένα άθλιο κείμενο χωρίς καμία αναφορά στην Τουρκία το οποίο ήξερε ότι θα απορριφθεί από Ελλάδα και Κύπρο, για να επέλθει στη συνέχεια συμβιβασμός.

Τελικά Αθήνα και Λευκωσία κατάφεραν να συμπεριληφθεί έμμεση πλην ουσιαστική αναφορά σε κυρώσεις δίχως να χρησιμοποιείται η λέξη, με παραπομπή στα σχετικά άρθρα της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση και της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Είναι για γέλια και για κλάματα ότι οι κορυφαίοι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι απέφυγαν ακόμα και προφορικά, στις δηλώσεις τους, να αναφερθούν σε «κυρώσεις» επιλέγοντας τη λέξη «εργαλεία», αλλά αυτό δεν μειώνει την ουσία της δέσμευσης που αναλαμβάνει η ΕΕ. Το άρθρο 215 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση, προβλέπει μεταξύ άλλων: «(…)τη διακοπή ή τη μείωση, εν όλω ή εν μέρει, των οικονομικών και χρηματοοικονομικών σχέσεων με μία ή περισσότερες τρίτες χώρες, το Συμβούλιο, αποφασίζοντας με ειδική πλειοψηφία μετά από κοινή πρόταση του ύπατου εκπροσώπου της Ένωσης για θέματα εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφαλείας, και της Επιτροπής, να θεσπίσει τα αναγκαία μέτρα(…) Εφόσον προβλέπεται από απόφαση που εκδίδεται σύμφωνα με το κεφάλαιο 2 του τίτλου V της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση, το Συμβούλιο μπορεί να λαμβάνει(…), περιοριστικά μέτρα έναντι φυσικών ή νομικών προσώπων, ομάδων ή μη κρατικών οντοτήτων».

Το ότι δεν υπάρχει η λέξη «κυρώσεις» στο κείμενο, λοιπόν, δεν σημαίνει ότι δεν δεσμεύεται η ΕΕ να επιβάλλει κυρώσεις εφόσον η Τουρκία δεν σταματήσει τις επιθετικές ενέργειες κατά της Ελλάδας και της Κύπρου, διότι το συγκεκριμένο άρθρο σε κυρώσεις αναφέρεται.

Δεν θα επιβάλλονται αυτόματα, δεν υπάρχει στην ΕΕ τέτοιος μηχανισμός για ανάλογες περιπτώσεις, θα χρειαστεί και πάλι διπλωματικός αγώνας για να εφαρμοστεί η απόφαση εφόσον η Τουρκία δεν συμμορφωθεί ή υποτροπιάσει, αλλά πλέον υφίσταται το νομικό και πολιτικό πλαίσιο το οποίο παρότι η Τουρκία και η Γερμανία θα επιθυμούν να το αγνοήσουν, αυτό θα καθίσταται δύσκολο.

Αν η Τουρκία συνεχίσει τις παράνομες γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ ή αν επιχειρήσει εκ νέου εισβολή στην ελληνική υφαλοκρηπίδα δεν θα είναι εύκολο για τη Γερμανία να αρνηθεί την ενεργοποίηση της απόφασης.

Και επίσης δεν θα είναι εύκολο για την Τουρκία να συνεχίσει με την ίδια άνεση τις πειρατικές δραστηριότητες διότι γνωρίζει ότι η βίδα έστριψε ακόμα μια στροφή και θα γίνεται όλο και πιο περίπλοκο για τη Μέρκελ να την προστατεύει και να αποτρέπει τις κυρώσεις.

Εξ ου και ο εκνευρισμός του Τσαβούσογλου και των λοιπών στην Άγκυρα. Εξάλλου οι δηλώσεις της Φον Ντερ Λάιεν και των άλλων Ευρωπαίων ότι Ελλάδα και Κύπρος έχουν την πλήρη υποστήριξη της ΕΕ και ότι η κυριαρχία τους και τα κυριαρχικά τους δικαιώματα είναι αδιαπραγμάτευτα, δίνουν πολιτικό στίγμα έστω και αν αναγκάστηκαν να το δηλώσουν για να «μαλακώσουν» Αθήνα και Λευκωσία και να αποφύγουν το βέτο.

Άρα, μπορεί όντως να μην κατέστη δυνατό να επιβληθούν κυρώσεις στην Τουρκία άμεσα, ενώ θα έπρεπε, αλλά Αθήνα και Λευκωσία πέτυχαν να γίνει ένα βήμα προς αυτή την κατεύθυνση. Όσοι γνωρίζουν πως λειτουργεί η ΕΕ, όπου πρέπει να συγκεραστούν τα συμφέροντα 27 κρατών, αντιλαμβάνεται ότι αυτό που επετεύχθη, δεδομένων των συνθηκών, δεν ήταν απλό. Πλέον υπάρχει ένα χαρτί στο τραπέζι. Εναπόκειται στην Ελλάδα και την Κύπρο, που το κέρδισαν, να το παίξουν καλά και αποφασιστικά.