Δίκη Χρυσής Αυγής: Το χρονικό της ιστορικής απόφασης

7 Οκτωβρίου 2020: Μια ιστορική μέρα για την Ελλάδα και για όλον τον κόσμο. Η Χρυσή Αυγή είναι ναζιστική εγκληματική οργάνωση που έχει φορέσει τον μανδύα του πολιτικού κόμματος. Η ηγεσία της καταδικάζεται για διεύθυνση εγκληματικής οργάνωσης και ο σκληρός πυρήνας του μορφώματος για ένταξη σε εγκληματική οργάνωση και μια σειρά άλλα αδικήματα. Η απόφαση του δικαστηρίου επικυρώνει την λαϊκή απαίτηση. Έξω από το Εφετείο δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι έχουν μαζευτεί από το πρωί περιμένοντας μια απόφαση που να σφραγίζει αυτό που όλη η κοινωνία γνωρίζει εδώ και χρόνια.

Πώς φτάσαμε όμως σε αυτήν την απόφαση; Πώς από τα βουλευτικά έδρανα το 2012 η ηγεσία του μορφώματος θα βρεθεί στη φυλακή; Η διαδρομή αυτή σημάδεψε την νεότερη πολιτική ιστορία της Ελλάδας και η κατάληξη κάθε άλλο παρά δεδομένη ήταν. Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.

18 Σεπτεμβρίου 2013. Ο Παύλος Φύσσας δολοφονείται στο Κερατσίνι από το επίλεκτο τάγμα εφόδου της Χρυσής Αυγής της Νίκαιας. Το πρωί εκείνης της ημέρας η είδηση ότι οι φασίστες δολοφόνησαν έναν αντιφασίστα μουσικό κάνει τον γύρο της χώρας, αν και οι πρώτες πληροφορίες που έρχονται από τα ΜΜΕ κάνουν λόγο για γηπεδικές διαφορές. Στις 12 το μεσημέρι είναι προγραμματισμένες στις μεγάλες πόλεις απεργιακές συγκεντρώσεις της ΑΔΕΔΥ ενάντια στην μνημονιακή πολιτική της τότε κυβέρνησης Σαμαρά. Δεκάδες χιλιάδες κόσμου συμμετέχει στις εργατικές διαδηλώσεις, οι οποίες λαμβάνουν αντιφασιστικά χαρακτηριστικά. Το σύνθημα που ακούγεται είναι «Ο Παύλος ζει τσακίστε τους ναζί».

Το ίδιο βράδυ γίνονται μεγάλες αντιφασιστικές διαδηλώσεις σε όλη την Ελλάδα και φυσικά στο Κερατσίνι. Για μια βδομάδα κάθε απόγευμα οι πόλεις της χώρες γεμίζουν με διαδηλωτές που ζητάνε την τιμωρία των φασιστών. Προκηρύσσεται πανεργατική αντιφασιστική απεργία από ΓΣΕΕ και ΑΔΕΔΥ, στο τέλος εκείνης της βδομάδας. Η συγκέντρωση στην Αθήνα έχει πάνω από 50.000 κόσμο και παρά τις αντιρρήσεις των οργανωτών, κατευθύνεται στα κεντρικά γραφεία της Χρυσής Αυγής, απαιτώντας να κλείσουν.

Στις 28 Σεπτεμβρίου 2013 ο Μιχαλολιάκος και τα υπόλοιπα μέλη της ηγεσίας της Χρυσής Αυγής συλλαμβάνονται και προφυλακίζονται για σύσταση εγκληματικής οργάνωσης. Μέχρι τότε τα πρωτοπαλίκαρα της Χρυσής Αυγής απολάμβαναν την «ασυλία» των διωκτικών αρχών, ενώ τα ΜΜΕ πολλές φορές τους προέβαλαν ως «αγανακτισμένους πολίτες», ως ακραίους μεν αλλά ενδιαφέροντες δε, και ως πρόσωπα των «lifestyle» εκπομπών.

Δύο χρόνια μετά ξεκινάει η ιστορική δίκη της Χρυσής Αυγής με 68 κατηγορούμενους και τέσσερις συνεκδικαζόμενες υποθέσεις. Την δολοφονία του Παύλου Φύσα, την δολοφονική επίθεση, μια βδομάδα πριν, σε συνδικαλιστές του ΠΑΜΕ στο Πέραμα, την επίθεση στους Αιγύπτιους αλιεργάτες στο Πέραμα τον Ιούνιο του 2012 και την διεύθυνση και ένταξη σε εγκληματική οργάνωση. Όλοι οι βουλευτές της Χρυσής Αυγής είναι κατηγορούμενοι.

Το χρονικό της δίκης

Η δίκη διαρκεί 5,5 χρόνια και τα στοιχεία που έρχονται στο φως για την εγκληματική δράση της ναζιστικής οργάνωσης που έχει φορέσει τον μανδύα του πολιτικού κόμματος δεν αφήνουν περιθώρια αμφιβολιών. Από τον τεράστιο όγκο της δικογραφίας, τους πάνω από 130 μάρτυρες κατηγορίας θα σταθούμε μόνο σε κάποιες από τις στιγμές που έπαιξαν ρόλο στο να αποκαλυφθεί η κακουργηματική δράση της οργάνωσης.

Αυτόπτες μάρτυρες

Συγκλονιστικές ήταν οι μαρτυρίες των δύο φοιτητριών που βρισκόταν μπροστά στη δολοφονία του Παύλου Φύσσα. Τα δύο κορίτσια, που βρέθηκαν τυχαία στο σημείο περιέγραψαν με κάθε λεπτομέρεια την οργανωμένη δράση του τάγματος, τα παραγγέλματα, την στιγμή που ο Ρουπακιάς μαχαιρώνει τον Φύσσα καθώς και την προσπάθειά των δολοφόνων να διαφύγουν. Η Δήμητρα Ζώρζου και η Παρασκευή Καραγιαννίδου μπορεί να δεχόταν απειλητικά τηλεφωνήματα για αρκετά χρόνια, να προσπάθησαν οι αστυνομικοί να τις αποτρέψουν από το να καταθέσουν, να άκουσαν πολλές φορές το «τι θέλεις και μπλέκεις», αλλά δεν έκαναν πίσω. Είδαν με τα μάτια τους τη φρίκη του φασισμού και το μετέφεραν με θάρρος στο δικαστήριο. Παρά την συνεχή προσπάθεια της υπεράσπισης, όταν κατέθεταν, να τις εκφοβίσει, οι δύο νεαρές κοπέλες περιέγραψαν όσα είδαν, δίνοντας πλήρη εικόνα της μοιραίας επίθεσης στο δικαστήριο.

Τα θύματα

Το θάρρος το βρήκαν και τα θύματα της φασιστικής βίας, και άντεξαν τα τόσα χρόνια της δίκης προκειμένου να αποδοθεί δικαιοσύνη. Η στιγμή που στο δικαστήριο κατέθεσαν οι Αιγύπτιοι ψαράδες, είναι για πολλούς μια αναφορά που πρέπει να εμπεριέχεται στα σχολικά εγχειρίδια. Κι αυτό γιατί κάποιοι «ξένοι» που έχουν δεχτεί την πιο βάρβαρη επίθεση, κατάφεραν να ορθώσουν το ανάστημά τους και να υποδείξουν τους δράστες που τους επιτέθηκαν. Με το ίδιο κουράγιο και με τη στήριξη της γειτονιάς τους στο  Πέραμα, κράτησαν ανοιχτό το ψαράδικό τους μέχρι σήμερα, ενώ τα γραφεία – ορμητήρια της περιοχής έχουν κλείσει εδώ και χρόνια.

«Δυο – τρία άτομα με χτυπούσαν με ξύλα και άλλα άτομα με κλωτσούσαν και ένας με χτύπησε στο πρόσωπο με σίδερο και μου έσπασε τα δόντια και το κεφάλι. Με χτύπησαν και στα πόδια … Ήταν σαν να ήρθαν να με σφάξουν. Έφυγαν όταν νόμιζαν ότι με σκότωσαν . Αν ήξεραν πως είμαι ζωντανός δεν θα με άφηναν…” είπε ο Αμπουζίντ Εμπάρακ που δέχτηκε την δολοφονική επίθεση, τονίζοντας πως αποχώρησαν από την ταράτσα του σπιτιού όταν κάποιο μέλος της ομάδας φώναξε ” πάμε“».

Οι πολλοί μάρτυρες για την εγκληματική δράση

Η δράση της Χρυσής Αυγής δεν ξεκινάει το 2010, με το πρώτο μνημόνιο. Οι επιθέσεις της οργάνωσης χρονολογούνται ήδη από τις αρχές του 1990. Ο φύρερ Μιχαλολιάκος και τα πρωτοπαλίκαρά του επιτίθενται σε μετανάστες, αγωνιστές της αριστεράς, μαθητές που κάνουν καταλήψεις κλπ. Οι επιθέσεις αυτές ακόμα κι όταν καταγγέλλονται σπάνια καταλήγουν σε δίκη. Η Χρυσή Αυγή ακόμα κι όταν δεν γνωρίζει καμία επιτυχία στις κάλπες συνεχίζει να έχει τις προσβάσεις της στον κρατικό μηχανισμό, και ιδίως στην αστυνομία.

Ωστόσο από ένα σημείο και μετά υπάρχουν καταδικαστικές αποφάσεις που τελεσιδικούν κατά τη διάρκεια της μεγάλης δίκης και έρχονται να προσθέσουν στοιχεία για τη δράση των κατηγορουμένων. Θύματα αυτών των επιθέσεων, δημοσιογράφοι, πανεπιστημιακοί, μετανάστες και οι κοινότητές τους, άτομα με αναπηρία, και πολλοί πολλοί ακόμα, καταθέτουν όσα ξέρουν για τον ναζιστικό χαρακτήρα, και τα εγκλήματα του μορφώματος. Και συνθέτουν έτσι το ιστορικό μιας εγκληματικής οργάνωσης που άργησε να διωχθεί και όταν βρήκε πρόσφορο έδαφος έκανε το μεγάλο άλμα στην πολιτική σκηνή, βάζοντας μπροστά το επιχειρησιακό της σχέδιο.

Τα βίντεο και τα έγγραφα

Ο ναζιστικός χαρακτήρας της Χρυσής Αυγής δεν ήταν ο λόγος που οδηγήθηκε στη δικαιοσύνη. Αλλά ήταν το κίνητρο για τις δράσεις των μελών της υπό τις εντολές του ισόβιου αρχηγού. Αυτόν τον ναζιστικό χαρακτήρα οι κατηγορούμενοι τον αρνούνταν με την ίδια ευκολία που λίγο καιρό πριν χαιρετούσαν ναζιστικά και έλεγαν ότι είναι η σπορά των ηττημένων του Β Παγκοσμίου Πολέμου. Τα μέλη της Χρυσής Αυγής συνηθίζουν εξάλλου όταν στριμώχνονται, από «μπουλντόγκ να μετατρέπονται σε κανίς».

Οι εκατοντάδες φωτογραφίες, τα βίντεο, τα ηχητικά ντοκουμέντα δεν άφησαν καμία αμφιβολία ότι η Χρυσή Αυγή όχι μόνο ήταν ναζιστική αλλά δρούσε με την «Αρχή του αρχηγού». Τα μέλη της «εκπαιδεύονταν» με όπλα και μαχαίρια σε τελετές μύησης με τις σημαίες της Βέρμαχτ, και οι επιθέσεις προαναγγέλλονταν και γινόταν πάντα μετά από τήρηση εντολών από τον αρχηγό και προς τα κάτω. Χαρακτηριστικό της ιεραρχικής δομής είναι το βίντεο «ό, τι κινείται σφάζεται».

Η Χρυσή Αυγή εκτός Βουλής

Η διαδικασία της δίκης εξέθεσε το ναζιστικό μόρφωμα, το αποδυνάμωσε και το απονομιμοποίησε. Ήδη από τη σύλληψή τους που ακολούθησε το αντιφασιστικό ξέσπασμα του 2013, είχε δυσκολία να εμφανιστεί στους δρόμους και να τρομοκρατεί όπως έκανε κατά κόρον την διετία 2010 – 2012. Στις εκλογές του 2019 ήρθε η ώρα να τεθεί εκτός Βουλής και να αρχίσει να φαίνεται προς τα έξω η αποσύνθεση. Από ένα κόμμα έγιναν τρία, προσπαθώντας να γλυτώσουν από τη διαφαινόμενη σκληρή καταδίκη, αλλά το καράβι είχε αρχίσει εδώ και καιρό να μπάζει νερά.

Οι απολογίες των κατηγορουμένων

Όσο προχωρούσε η δίκη η αρχική τοποθέτηση των Χρυσαυγιτών ότι η σκευωρία θα καταρρεύσει έδωσε τη θέση της στα αλληλοκαρφώματα και στις αποστασιοποιήσεις. Η ηγεσία της Χρυσής Αυγής έλεγε ότι δεν ήξερε τίποτα, δεν ήξερε κανέναν, δεν ήταν ναζιστές αλλά ντύνονταν έτσι γιατί ήταν απόκριες. Χαρακτηριστική ήταν η στιγμή της  απολογίας του Μιχαλολιάκου. Ο άλλοτε ισχυρός φύρερ αρνιόνταν τα πάντα χωρίς να μπορεί να δώσει καμία πειστική απάντηση, λέγοντας μέχρι ότι δεν ξέρει που είναι το Πέραμα.

Η πρόταση της «Εισαγγελέα Υπεράσπισης»

Η απαλλακτική πρόταση της Εισαγγελέα της δίκης, Αδαμαντία Οικονόμου ήταν ένας κουβάς με παγωμένο νερό στην πλάτη όλου του αντιφασιστικού κινήματος και του δημοκρατικού κόσμου. Βρήκε ένοχο μόνο τον Ρουπακιά και κανέναν άλλον προκαλώντας αντιδράσεις και σε καταξιωμένους νομικούς. Για τους ανθρώπους που παρακολουθούσαν τη δίκη από κοντά η πρόταση αυτή δεν αποτέλεσε έκπληξη. Ήταν κάτι που περίμεναν και ήλπιζαν ότι το δικαστήριο θα αποφασίσει διαφορετικά όπως και έγινε. Για τα θύματα και τους δικηγόρους της Πολιτικής Αγωγής, η εισαγγελέας φερόταν ως «Εισαγγελέας Υπεράσπισης». Ακολούθησαν οι αγορεύσεις των συνηγόρων της Πολιτικής Αγωγής που ήταν πραγματικός καταπέλτης καταδεικνύοντας όσα δεν έδειξε η εισαγγελέας για την ενοχή των κατηγορουμένων.

Ο ρόλος του αντιφασιστικού κινήματος

Αναμένοντας την απόφαση του δικαστηρίου για τις ποινές, μπορούμε με βεβαιότητα να πούμε ότι σε αυτήν τη δίκη διάδικος ήταν και το αντιφασιστικό κίνημα. Όλοι εκείνοι που από την πρώτη στιγμή πάλεψαν ενάντια στον ναζισμό, έφεραν τη δίκη στις γειτονιές, έκοψαν τον αέρα σε όλους όσοι δήλωναν χρυσαυγίτες στην παρέα τους, μαζεύτηκαν ξανά και ξανά μέσα και έξω από το δικαστήριο, στηρίζοντας τα θύματα και τους δικηγόρους της Πολιτικής Αγωγής που επέμειναν επί εφτά χρόνια για το δίκαιο και κατάφεραν να το αποδείξουν.

Εξάλλου η μάχη ενάντια στον φασισμό έχει βαθιές ρίζες. Εδώ και 30 χρόνια η ναζιστική οργάνωση είχε βρει απέναντί της πολλά εμπόδια. Τα τελευταία δέκα χρόνια υπήρξαν στιγμές που η Χρυσή Αυγή έμοιαζε να έχει ανοιχτό τον δρόμο μπροστά της. Δεν ήταν λίγοι εκείνοι στον δημόσιο λόγο που είχαν «υποκύψει στη γοητεία της». Ωστόσο βρήκε ανάχωμα μέσα στην κοινωνία. Χιλιάδες εργατικά σωματεία έβγαζαν αποφάσεις καταδίκης και δεν δέχτηκαν ποτέ να υπάρξουν παρατάξεις ακροδεξιών στους κόλπους τους. Η αλληλεγγύη στους πρόσφυγες έφτανε να κερδίζει κάθε φορά που υπήρχαν επιθέσεις, με αποκορύφωμα το 2015 με το προσφυγικό κύμα.

Σε όλη αυτήν την πορεία, η δίκη έπαιξε τεράστιο ρόλο. Τροφοδότησε και τροφοδοτήθηκε από το κίνημα, έμαθε σε πολλούς την διγλωσσία του ναζισμού, τους αφαίρεσε την δυνατότητα να εμφανίζονται σαν πολιτικό κόμμα. Εφτά χρόνια μετά τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα, τα δεκάδες θύματα της ναζιστικής βίας στην Ελλάδα αλλά και τα θύματα του ναζισμού παγκόσμια μπορούν να χαμογελάσουν και να πουν με αισιοδοξία «Ποτέ Ξανά Φασισμός».