Έλλη Παππά: Το “γαρύφαλλο” της ζωής του Νίκου Μπελογιάννη

Έλλη Παππά: Η γυναίκα που έμεινε στο πλευρό του Νίκου Μπελογιάννη μέχρι τη μέρα που εκτελέστηκε.

Ο Νίκος Μπελογιάννης ο νεότερος έφυγε από τη ζωή στις 25 Οκτωβρίου σε ηλικία 69 ετών. Ο θάνατος του γιού του Νίκου Μπελογιάννη ήταν αρκετός για να επανέλθει στην επικαιρότητα η ιστορία του γνωστού επαναστάτη. Ο Νίκος Μπελογιάννης είναι μια εξέχουσα προσωπικότητα της αριστεράς στη χώρα μας. Ένας ήρωας για τους ανθρώπους του προοδευτικού χώρου. Ο Μπελογιάννης εκτός από τους συντρόφους του είχε πάντα στο πλευρό του την αγαπημένη του Έλλη Παππά. Το “γαρύφαλλο” της ζωής του που έμεινε μαζί του μέχρι το τέλος.

Η Έλλη Παππά γεννήθηκε στη Σμύρνη το 1920. Ένα από τα αδέρφια της ήταν η Διδώ Σωτηρίου. Μάλιστα η σπουδαία συγγραφέας ήταν αυτή μου μεγάλωσε τον γιό του Νίκου Μπελογιάννη και της Έλλης Παππά μέχρι μια ηλικία. Φοίτησε αρχικά στη Φιλοσοφική και στη συνέχεια στη Νομική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, χωρίς όμως να ολοκληρώσει τις σπουδές της, λόγω της κατοχής, ενώ παράλληλα εργαζόταν ως δημοσιογράφος. Κατά τη διάρκεια της Κατοχής έλαβε μέρος στην Εθνική Αντίσταση ως μέλος του ΕΑΜ. Κατά την ίδια περίοδο έγινε και μέλος του ΚΚΕ. Εργάστηκε στην παράνομη έκδοση του Ριζοσπάστη μέχρι το 1949, οπότε άρχισε η συνεργασία της με τον Νίκο Πλουμπίδη και από τον Ιούνιο του 1950 με τον Νίκο Μπελογιάννη που έγινε σύντροφός της.

Η φυλάκιση και η γέννηση του γιού της

Η Έλλη Παππά και ο Νίκος Μπελογιάννης συνελήφθησαν τον Δεκέμβριο του 1950 και παρέμειναν σε απομόνωση έως την πρώτη δίκη τους τον Νοέμβριο του 1951. Στη φυλακή γεννήθηκε ο γιος τους Νίκος. Ακολούθησε δεύτερη δίκη (Φεβρουάριος 1952). Καταδικάστηκαν σε θάνατο, ο Μπελογιάννης εκτελέστηκε, αλλά η Έλλη όχι, λόγω του βρέφους, και τελικά αποφυλακίστηκε την πρωτοχρονιά του 1964.  Εργάστηκε στην ΕΔΑ και από το 1965 ήταν αρθρογράφος και μέλος της συντακτικής επιτροπής της εφημερίδας Δημοκρατική Αλλαγή. Με το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου 1967 συνελήφθη και εξορίστηκε στη Γυάρο (αποφυλακίστηκε τον Ιούλιο του 1968, λόγω σοβαρής ασθένειας).

Ως δημοσιογράφος εργάστηκε στην Εγκυκλοπαίδεια Χάρη Πάτση, στην εφημερίδα Μακεδονία, στο περιοδικό Γυναίκα, στην εφημερίδα Εξπρές και στην εφημερίδα Έθνος. Δραστηριοποιήθηκε στη μεταπολιτευτική ΕΔΑ και στο ΚΚΕ. Λόγω των πολιτικών διώξεων της Έλλης Παππά κατά την περίοδο της κατοχής και του Εμφυλίου, μεγάλο μέρος του αρχείου της έχει χαθεί. Από την περίοδο της φυλάκισής της σώζεται αλληλογραφία, κείμενα και ενθυμήματα, πολλά από τα οποία φυλάχθηκαν από τον γιο της και την αδελφή της, Διδώ Σωτηρίου. Σε δεκατρία χρόνια φυλακής δεν έπαψε να δημιουργεί –κατάλληλα για την εκάστοτε ηλικία του– βιβλία για το παιδί που μεγάλωνε με τη φροντίδα της αδελφής της, Διδώς. Γραμμένα ή διασκευασμένα από την ίδια, ζωγραφισμένα και βιβλιοδετημένα στο χέρι με λεπτομέρεια, τα βιβλία που φιλοτέχνησε για τον γιο της η Έλλη Παππά. Πέθανε στις 27 Οκτωβρίου του 2009 αφήνοντας πίσω της σπουδαίο έργο.

Ενδεικτικά κάποιες από τις δουλειές της

Μελέτες

• Ο Πλάτωνας στην Εποχή μας (1981, 1998)
• Οι αρχαίοι Έλληνες συγγραφείς στο Κεφάλαιο του Μαρξ (1983, 1984)
• Σπουδή στο θέμα της Ελευθερίας – Η έννοια της ελευθερίας στον προσωκρατικό υλισμό (1985)
• Μύθος και ιδεολογία στη Ρωσική Επανάσταση – Οδοιπορικό από τον ρωσικό αγροτικό λαϊκισμό στον λαϊκισμό του Στάλιν (1990)
• Ο Λένιν χωρίς λογοκρισία και εκτός μαυσωλείου (1991)
• Κομμούνα του 1871: Επανάσταση του 21ου αιώνα; (1992)

Λογοτεχνικά έργα

• Το ημερολόγιο ενός φυλακισμένου (Μυθιστόρημα, Βουκουρέστι 1961)
• Δουλειά της φυλακής (Διηγήματα και ποιήματα, 1979)

Άλλα έργα

• Βίος και έργα της γάτας της Σοφής (1984)
• Σελίδες από τον τύπο της Αντίστασης (1985)
• Νίκος Κιτσίκης – Ο επιστήμονας, ο άνθρωπος, ο πολιτικός (1986)
• Μικρογραφίες – Βιβλία από τη Φυλακή (2006)
• Μαρτυρίες μιας διαδρομής