Ευρώπη: Αυξάνεται ο αριθμός γυναικών δικαστών και εισαγγελέων

Τα ευρωπαϊκά κράτη δαπανούν κατά μέσο όρο 72 ευρώ ανά κάτοικο ετησίως στο νομικό τους σύστημα, τουτέστιν 8 ευρώ περισσότερο από ό, τι το 2016. Από αυτά το 65% των κονδυλίων του προϋπολογισμού τους διατίθεται στα δικαστήρια τα οποία και σημείωσαν την υψηλότερη αύξηση χρηματοδότησης με 13% μεταξύ 2016 και 2018, ενώ το 24% δαπανώνται στις εισαγγελικές αρχές και 11% σε νομική συνδρομή.

Τα στοιχεία αυτά προκύπτουν από την όγδοη έκθεση αξιολόγησης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής του Συμβουλίου της Ευρώπης σχετικά με την αποτελεσματικότητα της δικαιοσύνης και τις κύριες τάσεις των δικαστικών συστημάτων σε 45 ευρωπαϊκές χώρες που διεξάγεται σε ετήσια βάση από το 2012. Σύμφωνα με την έκθεση παρατηρείται επίσης μια αυξανόμενη τάση για εξωτερική ανάθεση ορισμένων υπηρεσιών, ενώ οι λιγότερο εύπορες χώρες ξοδεύουν αναλογικά περισσότερα κονδύλια στις εισαγγελικές τους αρχές, ενώ οι πλουσιότερες χώρες επενδύουν περισσότερο στη νομική συνδρομή.

Σχεδόν όλες οι χώρες έχουν δημιουργήσει έναν μηχανισμό νομικής συνδρομής για ποινικές και μη ποινικές υποθέσεις για να εξασφαλίσουν την πρόσβαση στη δικαιοσύνη για όλους, σύμφωνα με τις απαιτήσεις της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και τη νομολογία του Δικαστηρίου. Όσον αφορά τους επαγγελματίες της δικαιοσύνης και τα δικαστήρια διαπιστώνεται σταθερότητα στον αριθμό των επαγγελματιών δικαστών, καθώς ο μέσος όρος ανέρχεται σε 21 δικαστές ανά 100.000 κατοίκους, με σημαντικές αντιθέσεις μεταξύ κρατών, κάτι που μπορεί να εξηγηθεί από διαφορές στον τρόπο οργάνωσης των νομικών τους συστημάτων ή με προσφυγή σε μη επαγγελματίες δικαστές ή σε επαγγελματίες δικαστές που προεδρεύουν μόνο περιστασιακά.

Η αύξηση των γυναικών δικαστών

Η αύξηση του αριθμού των γυναικών δικαστών και εισαγγελέων συνεχίζεται, τα κράτη δίνουν έμφαση στη διασφάλιση ισορροπίας μεταξύ των φύλων στις διαδικασίες πρόσληψης και προαγωγής δικαστών. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι ο αριθμός των εισαγγελέων τείνει να αυξάνεται, με κατά μέσο όρο με 12 εισαγγελείς ανά 100.000 κατοίκους (το 2018, ο αριθμός κυμαινόταν από 2,2 στην Ιρλανδία έως 25,1 στην Ουκρανία). Ενώ ο αριθμός των εισαγγελέων αυξήθηκε, ο φόρτος εργασίας τους μειώθηκε από το 2010 από 4,2 σε 3,1 υποθέσεις ανά 100 κατοίκους.

Ωστόσο, το επάγγελμα του δικηγόρου παραμένει κατά κύριο λόγο αρσενικό. Ενώ αυξάνεται ο αριθμός των δικηγόρων, με σημαντικές διαφορές μεταξύ των κρατών και κατά μέσο όρο 164 δικηγόρους ανά 100.000 κατοίκους, παρατηρείται από την άλλη στο διάστημα μεταξύ 2010 και 2018 μείωση κατά 10% του αριθμού των δικαστηρίων καθώς αυτά αρχίζουν να εξειδικεύονται όλο και περισσότερο.

Επένδυση στην τεχνολογία

Όσον αφορά την τεχνολογία πληροφοριών και επικοινωνιών η έκθεση σημειώνει ότι η ψηφιακή τεχνολογία έχει καταστεί αναπόσπαστο κομμάτι της παροχής υπηρεσιών δικαιοσύνης. Τα νομικά συστήματα με τους περισσότερους πόρους επενδύουν περισσότερο στις τεχνολογίες πληροφοριών, ενώ στους τομείς της υποστήριξης λήψης αποφάσεων, της ηλεκτρονικής επικοινωνίας και των εξ αποστάσεως διαδικασιών, ο αντίκτυπος αυτών των νέων εργαλείων θα πρέπει να παρακολουθείται, ώστε να μην επηρεάζονται οι αρχές της δικαιοσύνης, της αμεροληψίας και της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης

Οι τεχνολογίες αυτές έχουν αποδειχθεί πολύτιμο και ακόμη απαραίτητο εργαλείο για τη συνέχιση του έργου των νομικών συστημάτων στο πλαίσιο της πανδημίας. Τέλος όσον αφορά την απόδοση των νομικών συστημάτων τα δευτεροβάθμια δικαστήρια φαίνεται να είναι τα πιο αποτελεσματικά, το σύστημα ποινικής δικαιοσύνης είναι το πιο αποτελεσματικό στα τρία επίπεδα, τα δικαστήρια είναι λιγότερο αποτελεσματικά πρωτοδίκως και στον τομέα του διοικητικού δικαίου.

Παράλληλα οι αιτήσεις ασύλου είχαν σημαντικό αντίκτυπο όσον αφορά τον αριθμό των εισερχόμενων υποθέσεων το 2018 σε επτά χώρες μεταξύ των οποίων η Αυστρία, το Βέλγιο, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ιταλία, η Ισπανία και Σουηδία.