Ολοκαύτωμα: Όταν ο Χίτλερ εξόντωσε ένα έθνος

Το Ολοκαύτωμα (Shoah στα Εβραϊκά) είναι το όνομα που δόθηκε στη δωδεκάχρονη περίοδο κατά την οποία οι Ναζί εφάρμοσαν τα σχέδιά τους για εξόντωση του Ιουδαϊσμού στην Ευρώπη. Με απαρχή το 1933, όταν ο Αδόλφος Χίτλερ έγινε Καγκελάριος της Γερμανίας, εκατομμύρια Εβραίων υποβλήθηκαν σε εξευτελισμό, διάκριση, καταναγκαστικά έργα, βασανιστήρια και θάνατο. Οι Ναζί και οι συνεργάτες τους σε άλλες χώρες κατεδίωξαν κάθε Εβραίο – από τον πιο εξέχοντα επαγγελματία μέχρι τον πιο ταπεινό εργάτη – στην ανηλεή τους αναζήτηση για την ύστατη «λύση» στο «εβραϊκό ζήτημα».

Ο αριθμός των θυμάτων του εβραϊκού πληθυσμού συνήθως προσδιορίζεται στα έξι εκατομμύρια, αν και οι τυπικές εκτιμήσεις από τους ιστορικούς για το εύρος των θυμάτων κυμαίνονται από πέντε εκατομμύρια ως και πάνω από έξι εκατομμύρια.

Εκτός από τους Εβραίους, περίπου 220.000 Ρομά και Σίντι θανατώθηκαν στο Ολοκαύτωμα (μερικές εκτιμήσεις φτάνουν ως και τις 800.000), δηλαδή το 25-50% του ευρωπαϊκού τους πληθυσμού. Άλλες ομάδες που κρίθηκαν «φυλετικά κατώτερες» ή «ανεπιθύμητες» ήταν οι εξής: Σοβιετικοί στρατιώτες και πολίτες αιχμάλωτοι σε κατεχόμενες περιοχές (περιλαμβανομένων των Ρώσων και άλλων Σλάβων), Πολωνοί μη Εβραίοι (2,8 έως 3 εκατομμύρια Πολωνοί Εβραίοι και πάνω από 3 εκατομμύρια Πολωνοί μη Εβραίοι[3]), διανοητικά ασθενείς ή σωματικά ανάπηροι, ομοφυλόφιλοι, Μάρτυρες του Ιεχωβά, Ελευθεροτέκτονες, Κομμουνιστές και άλλοι πολιτικοί αντιφρονούντες, συνδικαλιστές, καλλιτέχνες και κάποιοι Καθολικοί και Προτεστάντες κληρικοί που διώχτηκαν ή θανατώθηκαν. Αν συνυπολογιστούν και αυτές οι πληθυσμιακές ομάδες, ο αριθμός των θυμάτων ανεβαίνει σημαντικά. Κάποιες εκτιμήσεις τοποθετούν το συνολικό αριθμό θυμάτων του Ολοκαυτώματος στα 26 εκατομμύρια ανθρώπους, όμως τα 9 έως 11 εκατομμύρια θύματα συνήθως θεωρείται η πιο αξιόπιστη εκτίμηση.

Η διάπραξη του Ολοκαυτώματος:

Ξεκινώντας στα 1933, οι Ναζί δημιούργησαν στρατόπεδα συγκέντρωσης μέσα στη Γερμανία, πολλά από τα οποία ιδρύθηκαν από τις τοπικές αρχές, για την κράτηση πολιτικών κρατουμένων και «ανεπιθύμητων». Αυτά τα πρώιμα στρατόπεδα συγκέντρωσης υπάχθηκαν τελικά σε μια κεντρική διοίκηση και, μέχρι το 1939, είχαν δημιουργηθεί έξι μεγάλα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Μετά το 1939 και το ξέσπασμα του πολέμου, τα στρατόπεδα συγκέντρωσης μετατράπηκαν σε μέρη όπου τα θύματα των Ναζί, μεταξύ άλλων Εβραίοι και αιχμάλωτοι πολέμου, είτε δολοφονούνταν είτε αναγκάζονταν να εργαστούν σαν σκλάβοι, και κρατούνταν σε καθεστώς υποσιτισμού και βασανισμών.

Κατά τη διάρκεια του πολέμου, τα στρατόπεδα συγκέντρωσης για τους Εβραίους και τους άλλους «ανεπιθύμητους» εξαπλώθηκαν σε όλη την Ευρώπη, καθώς ιδρύθηκαν νέα στρατόπεδα «ανεπιθύμητων» πληθυσμών κοντά στα αστικά κέντρα, συχνά σε μέρη όπου υπήρχαν μεγάλοι Εβραϊκοί, Πολωνικοί, κομμουνιστικοί ή Ρομά πληθυσμοί. Τα περισσότερα βρίσκονταν στην περιοχή της Κεντρικής Κυβέρνησης της Πολωνίας, αλλά υπήρχαν στρατόπεδα σε όλες τις χώρες που κατέκτησαν οι Ναζί. Η μεταφορά των κρατουμένων συχνά γινόταν κάτω από απάνθρωπες συνθήκες, με φορτηγά τραίνα μέσα στα οποία πολλοί πέθαιναν πριν φτάσουν στον προορισμό τους. Στρατόπεδα συγκέντρωσης υπήρχαν και στην ίδια τη Γερμανία, και παρότι δεν ήταν σχεδιασμένα ως στρατόπεδα συστηματικής εξόντωσης, πολλοί κρατούμενοι πέθαναν λόγω των άθλιων συνθηκών ή εκτελέστηκαν.

Οι επιπτώσεις στους επιζώντες αυτών των αποτρόπαιων πράξεων καταδίωξης είναι ασύλληπτες.

Όμως, ακόμη και ενόψει ενός βέβαιου θανάτου, πραγματοποιήθηκαν απίστευτες πράξεις ηρωισμού. Στα γκέτο και στα στρατόπεδα, οργανώθηκαν ομάδες αντίστασης, και Εβραίοι ενώθηκαν επίσης με παρτιζάνους στα δάση. Πάλεψαν γενναία, αλλά μόνο μερικοί επέζησαν. Μεμονωμένοι μη-Εβραίοι έθεσαν σε κίνδυνο τις ζωές τους κρύβοντας Εβραιόπουλα ή ακόμα και ολόκληρες οικογένειες, ή βοηθώντας τους να εξασφαλίσουν «έγγραφα» για να μπορέσουν να διαφύγουν. Εβραίοι αλεξιπτωτιστές από την Παλαιστίνη ρίφθησαν στην κρατούμενη από τους Ναζί Ευρώπη για να βοηθήσουν στην οργάνωση διαδρομών διαφυγής, αλλά πολλοί απ’ αυτούς πιάστηκαν και εκτελέσθηκαν.

Οι οδυνηρές μαρτυρίες των επιζώντων του ολοκαυτώ ματος εκφράζονται με κάθε μορφή – λεκτική, γραπτή και καλλιτεχνική. Λεπτομέρειες που αφορούν συγγενείς και φίλους που χάθηκαν, εκπαιδευτικά προγράμματα στα σχολεία και τα πανεπιστήμια, μουσεία και εθνικές ημέρες μνήμης του ολοκαυτώματος συνεχίζουν να ενημερώνουν και να απαντούν σε ερωτήματα σχετικά με την φοβερή αυτή περίοδο της σύγχρονης ιστορίας. Τώρα, πάνω από 80 χρόνια μετά τα γεγονότα, είναι επιβεβλημένο σε μας να θυμόμαστε και ποτέ να μην ξεχάσουμε.​