Τυχερά παιχνίδια στην Αρχαία Ελλάδα: Ποια προτιμούσαν οι Αρχαίοι

Τα τυχερά παιχνίδια στην Αρχαία Ελλάδα δεν ήταν κάτι ασυνήθιστο, ίσα ίσα ήταν κάτι που απολάμβαναν οι Αρχαίοι. Όπως και σήμερα, πολλοί άνθρωποι ιντριγκάρονται από τον τζόγο, ιδιαίτερα τις μέρες των γιορτών. Σε περίπτωση που αναρωτιέστε, να σημειώσουμε ότι αυτές τις ημέρες υπάρχουν αλλαγές στη λειτουργία των πρακτορείων ΟΠΑΠ λόγω του Πάσχα, αλλά και σχετικά με τις κληρώσεις παιχνιδιών, όπως για το Τζόκερ.

Τυχερά παιχνίδια στην Αρχαία Ελλάδα: Ποια ήταν τα αγαπημένα τους

Τυχερά παιχνίδια έπαιζαν οι Μινωίτες στην Κρήτη, σύμφωνα με τους αρχαιολόγους. Οι ανασκαφές στο ανάκτορο της Ζάκρου, στην ανατολική ακτή του νησιού, αποκάλυψαν, ανάμεσα σε άλλα ευρήματα, δώδεκα πλακίδια, που είναι κατασκευασμένα από φαγεντιανή. Ιδιαίτερα ενδιαφέρον είναι ότι πάνω τους, μόνο από τη μία όψη, έχουν χαραγμένους επαναλαμβανόμενους γραπτούς χαρακτήρες. Στην ουσία μοιάζουν με αρχαία τραπουλόχαρτα. Οι ερευνητές της μινωικής εποχής θεωρούν ότι την εποχή εκείνη με τα πλακίδια αυτά παιζόταν ένα παιχνίδι παρόμοιο με τη γνωστή σε όλους μας πόκα.

Ποιος εφηύρε τα ζάρια

Ήδη, κατά το 1200 π.Χ. περίπου, όπου τοποθετείται η πολιορκία της Τροίας από τους Αχαιούς, υπήρχε η έννοια του στοιχήματος και των τυχερών παιχνιδιών. Η μυθολογία αναφέρει ότι ένας από τους ήρωες των Ελλήνων, ο Παλαμήδης, εφηύρε τα ζάρια, ενώ βρισκόταν έξω από τα τείχη της Τροίας κατά τη δεκαετή πολιορκία της.

Ο Παλαμήδης, γιος του Ναυπλίου και της Κλυμένης, από τον οποίο πήρε το όνομά του και το γνωστό κάστρο της πόλης του Ναυπλίου, θεωρούνταν σοφός και με μεγάλη επινοητικότητα. Ανάμεσα σε άλλα, σε αυτόν αποδίδεται η επινόηση κάποιων από τα γράμματα του ελληνικού αλφαβήτου, η εφεύρεση των φάρων, αλλά και η κατανομή του χρόνου σε ώρες, ημέρες και μήνες. Ο Παλαμήδης θεωρείται και ο εφευρέτης τυχερών και στρατηγικών παιχνιδιών, όπως είναι τα ζάρια και η ντάμα.

Δίας, ο καλύτερος στο… μπαρμπούτι

Στον τραγωδό Σοφοκλή αποδίδεται μία φράση που δείχνει ότι τα τυχερά παιχνίδια ήταν πλήρως ενταγμένα στην κοινωνική ζωή. Πρόκειται για τη φράση «αεί γαρ ευπίπτουσιν οι Διός κύβοι», που αποδίδεται ως εξής: «Ο Δίας πάντοτε φέρνει την καλύτερη ζαριά».

Τυχερά παιχνίδια στην Αρχαία Ελλάδα: Κυβεία, οστρακίνδα, ορτυγοκοπίες και το γνωστό μας τάβλι

Στην κλασσική Αθήνα, τα κυβεία, δηλαδή τα ζάρια, ήταν αγαπημένο παιχνίδι, που είχε πιστούς λάτρεις και παιζόταν καθημερινά. Μάλιστα, σύμφωνα με τους μελετητές, παιζόταν πολύ συχνά στο Ιερό της θεάς Αθηνάς της Σκιράδος, που βρισκόταν στην Ιερά Οδό και αποτελούσε γνωστό σημείο συνάντησης για όσους ήθελαν να δοκιμάσουν την τύχη τους και να ανταγωνιστούν τους αντιπάλους τους.

Το γεγονός ότι τα κυβεία ήταν τόσο διαδεδομένα εκείνη την εποχή, βοήθησε ώστε να φτάσουν ως τις μέρες μας πολλά χαρακτηριστικά του παιχνιδιού. Ακόμα και το λεξιλόγιο που χρησιμοποιούσαν οι παίκτες για τις τυχερές και τις άτυχες ζαριές τους.

Το κυβείο της αρχαίας Ελλάδας έμοιαζε πολύ με το σημερινό, κλασικό ζάρι. Είχε δηλαδή έξι πλευρές, σε κάθε μία από τις οποίες ήταν χαραγμένα σύμβολα, «τελίτσες», με τον αντίστοιχο αριθμό, από το ένα έως το έξι. Αυτό που διέφερε σημαντικά με τη σύγχρονη εποχή ήταν πως οι παίκτες δεν έριχναν τα ζάρια απευθείας, με το χέρι, αλλά μέσα από ένα ειδικό, μικρό αγγείο που ονομαζόταν κήθιον.

Η καλύτερη ζαριά ήταν τα τρία εξάρια και λεγόταν «ριξιά της Αφροδίτης», αν και ο θεός Ερμής και ο θεός Πάνας ήταν εκείνοι που οι παίκτες θεωρούσαν προστάτες τους. Στον αντίποδα, ο χειρότερος συνδυασμός για τον κυβευτή, ήταν η «ριξιά του σκύλου», όταν έχανε όλα όσα είχε ποντάρει στο στοίχημα.

«Ευκυβείν» και «δυσκυβείν» ήταν οι λέξεις που χρησιμοποιούνταν για να αποδώσουν την καλή ή την κακή ζαριά αντίστοιχα, ενώ τα τρία εξάρια ονομάζονταν επίσης «μίδας» ή σκέτο «Αφροδίτη».

Η λατρεία των αρχαίων για τα ζάρια επιβίωσε και κατά την πολύ σκληρή, ειδικά ως προς την αρχαιότητα, βυζαντινή εποχή. Σύμφωνα με τις ιστορικές μαρτυρίες, ο Λέων Φωκάς, αδερφός του Νικηφόρου Φωκά, ο Ρωμανός Β’, γιος του Κωνσταντίνου του Πορφυρογέννητου και ο Κωνσταντίνος Η’, ήταν μερικοί μόνο από τους πολύ διάσημους παίκτες, που έριχναν τα ζάρια ασταμάτητα.

Το «κορόνα ή γράμματα» έχει τις ρίζες του στην αρχαιότητα

Το γνωστό παιχνίδι «κορόνα – γράμματα» έχει τις ρίζες του στην ελληνική αρχαιότητα. Τότε παιζόταν με ένα όστρακο και ονομαζόταν οστρακίνδα. Ήταν απλό, αλλά πολύ εύκολο και δημοφιλές κι έτσι επιβίωσε μέχρι την αρχαία Ρώμη, όπου το όστρακο αντικαταστάθηκε από νόμισμα και με αυτή τη μορφή έχει φτάσει μέχρι και τις μέρες μας.

Ως γνωστόν, οι αρχαίοι Έλληνες διοργάνωναν συχνά αγώνες μεταξύ ζώων, όπου οι παίκτες στοιχημάτιζαν στον νικητή. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν και οι ορτυγοκοπίες, οι αγώνες μεταξύ ορτυκιών. Αυτοί ήταν ήταν πολύ δημοφιλείς. Δεν είναι μυστικό, ότι κατά τους αγώνες αυτούς επικρατούσαν αγριότητες, που αν και επιβιώνουν σε διάφορες περιοχές στον κόσμο, σήμερα θεωρείται ένδειξη απολίτιστης και εγκληματικής συμπεριφοράς.

Τυχερά παιχνίδια στην Αρχαία Ελλάδα: Στοιχημάτιζαν σε αγώνες με ζώα

Επίσης, ένα από τα παιχνίδια που έπαιζαν οι αρχαίοι Έλληνες και το οποίο έφτασε ως τη σημερινή εποχή, είναι η αρχαιοελληνική τηλία, το γνωστό μας τάβλι. Μέχρι σήμερα, δεν έχουν βρεθεί πληροφορίες για το πώς παιζόταν ακριβώς το τάβλι, είναι όμως σίγουρο πως κατά τη ρωμαϊκή εποχή ονομαζόταν το παιχνίδι των 12 γραμμών, ενώ στο Βυζάντιο λεγόταν τάμπουλα.