Το καράβι στρίβει, προσοχή στα απόνερα

Η συνάντηση του Αμερικανού Προέδρου Τζο Μπάιντεν με τον Τούρκο ομόλογό του Ταγίπ Ερντογάν στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ, επιβεβαίωσε το κλίμα που έχει ήδη διαμορφωθεί μεταξύ των δύο πλευρών. Βαρύ με προοπτική επιδείνωσης.

Η συνάντηση συνολικά, των δύο Προέδρων, στη συνέχεια με τη συμμετοχή των αντιπροσωπειών και συμπεριλαμβανομένης της…μετάφρασης διήρκεσε 45 λεπτά. Το λες κα ξεπέτα. Το ενδιαφέρον είναι ότι ο Ερντογάν φέρεται να επέμεινε πως δεν υπάρχει περιθώριο υπαναχώρησης από πλευράς Τουρκίας στο θέμα των S-400. Οι Τούρκοι, μέχρι στιγμής τουλάχιστον, δεν έχουν καταθέσει κάποια εναλλακτική που να διευκολύνει τους Αμερικανούς έστω να τη δεχθούν προσχηματικά αλλά αξιοπρεπώς, πολύ περισσότερο που η Ουάσινγκτον δεν φαίνεται να ψάχνει για προσχήματα, αλλά την απασχολεί η ουσία – και επιχειρησιακά το ίδιο το οπλικό σύστημα και πολιτικά η σχέση με τη Μόσχα.

Το να πιστεύει ο Ερντογάν ότι θα υποχωρήσουν οι ΗΠΑ στο συγκεκριμένο είναι δύσκολο ακόμα και για τα δεδομένα της υπερφίαλης αντίληψής του ότι η Τουρκία έγινε «υπερδύναμη» που μπορεί να μιλά επί ίσοις όροις με τις ΗΠΑ. Ίσως υπερεκτίμησε τα (υπαρκτά) περιθώρια που είχε η Τουρκία να εκβιάζει τους Αμερικανούς με μοχλό τη γεωπολιτική και γεωγραφική αξία της και δεν αξιολόγησε τις ποιοτικές αλλαγές που συντελούνται εδώ και καιρό, παρασυρμένος από τη σχέση με τον προηγούμενο ένοικο του Λευκού Οίκου. Ακόμα και από τότε όμως, ήδη, η βαριά μηχανή της αμερικανικής γραφειοκρατίας είχε μπει σε διαδικασία σταδιακής αλλαγής πλεύσης.

Σταδιακής αφενός για να στέλνουν στο ενδιάμεσο μηνύματα διόρθωσης πορείας στον Ερντογάν, ο οποίος ευτυχώς για εμάς δεν διόρθωσε, αφετέρου διότι τα μεγάλα καράβια στρίβουν αργά. Υπενθυμίζεται ότι η αποπομπή της Τουρκίας από το πρόγραμμα των F-35 ξεκίνησε επί «φίλου» Τραμπ, δια χειρός Πομπέο.

Όπως και η ενίσχυση του σχήματος Ελλάδας-Κύπρου- Ισραήλ εντάθηκε επί προηγούμενης κυβέρνησης στις ΗΠΑ και εξελίχθηκε σε 3+1 με την συμμετοχή και των Αμερικανών. Παρά τις διαφορές και τη σφοδρή αντιπαράθεση μεταξύ Ρεπουμπλικάνων και Δημοκρατικών και τις ακόμα και στρατηγικού χαρακτήρα τροπές που υπήρξαν (βλέπε Κούρδους) εντός μικρού χρονικού διαστήματος, που υπό κανονικές συνθήκες γίνονται τακτικές κινήσεις, η κλιμακωτή μεταφορά ή καλύτερα «διασπορά» δραστηριοτήτων και μέρους του κέντρου βάρους της αμερικανική παρουσίας προς τη μεριά της Ελλάδας και της Κύπρου είναι ορατή.

Αυτό δεν σημαίνει ότι οι Αμερικανοί έχουν αποφασίσει ότι θα χάσουν ολοκληρωτικά την Τουρκία, αν και ενσωματώνουν το σενάριο στον σχεδιασμό έστω ως μη επιθυμητό. Σαφώς όμως έχουν αντιληφθεί ότι ακόμα και αν εκλείψει ο Ερντογάν και αναλάβουν κάποιοι πιο συμβατοί με τη Δύση, η Τουρκία δεν είναι πλέον αυτή που ήταν, ούτε η σχέση με τις ΗΠΑ θα ξαναγίνει όπως ήταν.

Σε κάθε περίπτωση δεν πρόκειται να ξαναμπούν όλα τα αμερικανικά αυγά σε τουρκικό καλάθι. Το πρόσφατο νομοσχέδιο Μενέντεζ- Ρούμπιο για την αναβάθμιση της στρατιωτικής συνεργασίας ΗΠΑ-Ελλάδας με έμφαση στην ενίσχυση των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων, ήρθε να προστεθεί στα σημάδια από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού για τη νέα τροχιά.

Αυτό δεν προσφέρεται για επανάπαυση. Σε αυτή τη ζωή και πολύ περισσότερο στις διεθνείς σχέσεις τίποτα δεν δίνεται δωρεάν. Επίσης κανείς δεν εκτιμά τους παθητικούς και φοβικούς εταίρους και συμμάχους. Για την ακρίβεια δεν εκλαμβάνονται καν ως τέτοιοι, αλλά ως κάτι άλλο που ονομάζεται αλλιώς. Πεδίο υπάρχει, αλλά ακόμα και όταν ανοίγονται προοπτικές έχει σημασία το τι κάνεις εσύ με αυτές. Και πάντα πρέπει να θυμόμαστε ότι στις σχέσεις μεταξύ κρατών υπάρχουν σταθμίσεις και διαβαθμίσεις. Κανείς δεν είναι 100% με κανέναν. Κανείς δεν θα πολεμήσει για εσένα, κανείς δεν θα ασκήσει τα κυριαρχικά σου δικαιώματα για εσένα, κανείς δεν θα σχεδιάσει το μέλλον σου για εσένα με τον τρόπο που θέλεις και φαντάζεσαι.

Αν εσύ εμφανίζεσαι διατεθειμένο να συζητάς με κάποιον που σε απειλεί, παραβιάζει τα κυριαρχικά σου δικαιώματα και αμφισβητεί την κυριαρχία σου, κανείς δεν πρόκειται να σε εμποδίσει. Αν μπορεί να κάνει τη δουλειά του με περισσότερη ησυχία, διότι εσύ θα είσαι το αντίτιμο, θα σου χτυπήσει και φιλικά την πλάτη. Πιθανόν, δε, να ξανασκεφτεί αν τελικά κάνεις για τον ρόλο που έχει στο μυαλό του.