Χρίστος Δήμας στο pagenews.gr: Στόχος μας είναι ένα ακόμη πιο φιλικό περιβάλλον για την επιχειρηματικότητα

Κύριε Δήμα, η χώρα μας θα αποκτήσει την πρώτη πολιτεία καινοτομίας. Σε ποιο σημείο βρισκόμαστε; Κατά την άποψή σας η εξέλιξη αυτή θα βοηθήσει στην περαιτέρω ανάπτυξή της έρευνας και καινοτομίας στην Ελλάδα;

Η Ελλάδα πράγματι αποκτά την πρώτη «Πολιτεία Καινοτομίας». Ένα φυσικό χώρο έρευνας και καινοτομίας, δημιουργικότητας και παραγωγικότητας, εντός του οποίου συνυπάρχουν τμήματα έρευνας και ανάπτυξης επιχειρήσεων, νεοφυείς επιχειρήσεις, τεχνοβλαστοί, ερευνητές ακόμα και ακαδημαϊκά ιδρύματα. Ο σκοπός της δημιουργίας είναι να επιτευχθούν, μέσω της διαδικασίας της «σμίλευσης», συνέργειες που θα παράγουν καινοτόμα προϊόντα και υπηρεσίες προς όφελος της εθνικής οικονομίας και της κοινωνίας. Πρόκειται γενικότερα για μια «κυψέλη» θα έλεγα, ικανή να θρέψει μερικές από τις καλύτερες ιδέες του αύριο.

Πριν από 2 περίπου χρόνια, το έργο δεν υπήρχε ούτε ως σκέψη και μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα, κάναμε σημαντικά άλματα προόδου παρά την κρίση της πανδημίας. Ουσιαστικά, αφού εντοπίσαμε την κατάλληλη έκταση, προχωρήσαμε στην δια νόμου παραχώρηση της χρήσης της στο Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων, καταρτίσαμε το επιχειρηματικό σχέδιο και το έργο έλαβε την έγκριση από την Διυπουργική Επιτροπή Σύμπραξης Δημοσίου-Ιδιωτικού Τομέα. Τέλος, λάβαμε και την έγκριση από το Κεντρικό Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής του Υπουργείου Περιβάλλοντος και επομένως ολοκληρώσαμε όλες τις διαδικασίες και τεχνό-οικονομικές μελέτες που απαιτούνται.

Τον Απρίλιο ολοκληρώθηκε η διαδικασία εκδήλωσης ενδιαφέροντος του διεθνούς δημόσιου διαγωνισμού και από την αποσφράγιση των φακέλων προέκυψαν τέσσερα επενδυτικά σχήματα που συμπεριλαμβάνουν σημαντικές εταιρείες και φορείς που εξειδικεύονται στον κατασκευαστικό κλάδο και την καινοτομία. Προφανώς σημαντικό ρόλο θα διαδραματίσει η ταύτιση του δυνητικού αναδόχου με το όραμα μας για την Πολιτεία Καινοτομίας, την γρήγορη κατασκευή του και την λειτουργία του ως ενός εμβληματικού κέντρου για την ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων. Ας μην ξεχνάμε πως δεν είναι ένα εγχείρημα «real estate», μεσιτικό αλλά ένα εγχείρημα καινοτομίας άρα πρέπει να διασφαλίζεται ο χαρακτήρας του κυρίως με την στέγαση σημαντικού αριθμού νεοφυών επιχειρήσεων, τεχνοβλαστών, θερμοκοιτίδων, επιταχυντών και φυσικά εταιρειών που επενδύουν στην έρευνα και την ανάπτυξη. Τέλος, ο ανάδοχος θα πρέπει να έχει την ικανότητα και την διάθεση να διοργανώνει σημαντικές εκδηλώσεις δικτύωσης με την επιστημονική και επιχειρηματική κοινότητα, ανά τακτά χρονικά διαστήματα προς όφελος όλων των ενδιαφερόμενων πλευρών.

Στην παρούσα φάση γίνεται η αξιολόγηση των φακέλων που έχουν υποβληθεί. Στην συνέχεια, θα ξεκινήσει η διαδικασία του ανταγωνιστικού διαλόγου και μετά η υποβολή των δεσμευτικών προσφορών από την πλευρά των ενδιαφερόμενων. Πιστεύω πως ο ανάδοχος θα έχει προκύψει μέχρι τις αρχές του νέου έτους.

Λόγω της υγειονομικής κρίσης, αναμένετε άλλες στρατηγικές επενδύσεις μεγάλων κολοσσών στο χώρο της καινοτομίας. Ποια είναι η εικόνα που έχετε; Αποτελεί η Ελλάδα «πόλο έλξης» ξένων επενδυτών;

Ο στόχος της κυβέρνησης είναι να δημιουργηθεί ένα ακόμα πιο φιλικό περιβάλλον για την επιχειρηματικότητα. Η Ελλάδα διαθέτει σπουδαίο ανθρώπινο δυναμικό με άρτια επιστημονική κατάρτιση και επιχειρηματικό ταλέντο που είναι ικανό να παράγει υπεραξίες. Συνεπώς δεν είναι τυχαίο το γεγονός πως το τελευταίο χρόνο, παρά την κρίση της πανδημίας, έχουν δηλώσει πως θα πραγματοποιήσουν σημαντικές επενδύσεις εταιρείες όπως είναι η Microsoft, η EY, η Applied Materials, η Pfizer, η Cisco η Amazon, η Volkswagen κ.α. Αυτή είναι μία έμπρακτη εμπιστοσύνη στην Ελληνική οικονομία αλλά και το ανθρώπινο δυναμικό που διαθέτουμε. Μη ξεχνάμε άλλωστε πως οι επενδύσεις στον χώρο της έρευνας και καινοτομίας συμβάλουν στο να παραχθούν νέες, ποιοτικές και καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας. Παράλληλα δημιουργείται μια δυναμική για τον επαναπατρισμό κάποιων από των νέων μας που έφυγαν από την πατρίδα στα χρόνια της κρίσης και διαπρέπουν στο εξωτερικό. Ναι μεν βαδίζουμε στη σωστή κατεύθυνση και αυτό το μαρτυρούν οι παραπάνω επενδύσεις, όμως έχουμε ακόμα δρόμο να διανύσουμε ώστε να φτάσουμε στο επιθυμητό σημείο.

Μια από τις δράσεις που δημιουργήθηκαν είναι και το «Elevate Greece» για τις νεοφυείς επιχειρήσεις. Ποιοι είναι οι στόχοι;

Το Elevate Greece δημιουργήθηκε για να καλύψει ένα μεγάλο χρόνιο κενό. Η Πολιτεία μέχρι και πριν από λίγους μήνες, δεν γνώριζε πόσες νεοφυείς επιχειρήσεις υπάρχουν, σε ποιους τομείς δραστηριοποιούνται, πόσους εργαζόμενους απασχολούν και τι κύκλο εργασιών κάνουν. Τώρα πια, για τα παραπάνω ερωτήματα υπάρχουν απαντήσεις.

Μέχρι σήμερα έχουν ολοκληρώσει την διαδικασία εγγραφής τους στο Μητρώο σχεδόν 400 νεοφυείς επιχειρήσεις οι οποίες απασχολούν περίπου 3500 εργαζόμενους. Η αξιολόγηση προχώρα με εντατικούς ρυθμούς, άρα ο αριθμός αυξάνεται συνεχώς. Το οικοσύστημα δείχνει να έχει «αγκαλιάσει» από την αρχή την προσπάθεια και αυτό είναι το πιο θετικό από τα συμπεράσματα που έχουμε βγάλει.

Πριν από λίγους μήνες εκδόθηκε πρόσκληση ΕΣΠΑ, ύψους 60 εκ. ευρώ, αφορά τις εγγεγραμμένες επιχειρήσεις οι οποίες δύναται να λάβουν μη επιστρεπτέα χρηματοδότηση ύψους από 5.000 ευρώ έως και 100.000 ευρώ για κεφάλαιο κίνησης με στόχο την κάλυψη εξόδων τους σε αγορές εμπορευμάτων χρήσης, πρώτων υλών και υλικών χρήσης, του συνόλου των παροχών σε εργαζομένους και λειτουργικά έξοδα. Το ποσό ενίσχυσης προσδιορίζεται ως ποσοστό του κεφαλαίου κίνησης που αναλώθηκε το 2019, της τάξεως του 80% και πρέπει να αναλωθεί από τον δικαιούχο εντός του 2021. Η αίτηση υποβολής θα είναι ανοιχτή μέχρι και τις 30/6/2021. Με την παρούσα χρηματοδότηση δίνεται μια σημαντική «ανάσα» στις πληττόμενες από την πανδημία νεοφυείς επιχειρήσεις, προκειμένου να πραγματοποιήσουν τα πρώτα κρίσιμα βήματά . Από εκεί και πέρα ήδη είναι σε ισχύ τα φορολογικά κίνητρα για επενδυτικούς αγγέλους και για τα δικαιώματα προαίρεσης μετοχών (stock-options).

Τέλος, σχεδιάζονται και άλλες δράσεις που θα έχουν στόχο να τονώσουν τις νεοφυείς επιχειρήσεις, όπως για παράδειγμα τα Εθνικά βραβεία του Elevate Greece, που θα παρουσιαστούν στην Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης.

Αρκετοί νέοι φεύγουν στο εξωτερικό προκειμένου να σπουδάσουν ή να εργαστούν. Ποιες πρωτοβουλίες πρέπει να παρθούν προκειμένου να μειωθεί το brain drain;

Η επένδυση στην έρευνα και την καινοτομία είναι στρατηγική προτεραιότητα για την Κυβέρνηση διότι είναι πυλώνες που συντελούν στην δημιουργία νέων, καλά αμειβόμενων και ποιοτικών θέσεων εργασίας. Αν θέλουμε να κρατήσουμε στην πατρίδα μας τα σπουδαία επιχειρηματικά και επιστημονικά ταλέντα που διαθέτουμε και να προσελκύσουμε τους Έλληνες που έφυγαν τα χρόνια της κρίσης, αυτές ακριβώς τις θέσεις πρέπει να προσφέρουμε. Το τελευταίο χρονικό διάστημα έχουμε λάβει αρκετές πρωτοβουλίες προς αυτή την κατεύθυνση, ενδεικτικά αναφέρω:

•  τα φορολογικά κίνητρα για τις επιχειρήσεις που επενδύουν στην Ε&Α, ειδικότερα την αύξηση του ποσοστού των υπερεκπτώσεων δαπανών Ε&Α που είναι σε ισχύ από 01.09.2020. Από το 130% ανεβάσαμε το ποσοστό στο 200%
• την δημιουργία του Elevate Greece την πύλη εισόδου του οικοσυστήματος καινοτομίας της χώρας.
• την εξαίρεση από το ενιαίο μισθολόγιο των ερευνητών που συμμετέχουν σε προγράμματα που χρηματοδοτούνται από τον ιδιωτικό τομέα ή από ανταγωνιστικά Ευρωπαϊκά προγράμματα
• την μεγαλύτερη ευελιξία στα Ερευνητικά κέντρα και τους ερευνητές
• τις συμφωνίες με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων για την αναβάθμιση των υποδομών των Ερευνητικών Κέντρων
• την θέσπιση φορολογικών κινήτρων για επενδυτικούς αγγέλους
• την δρομολόγηση Πολιτείας Καινοτομίας στην Αττική και του Τεχνολογικού Πάρκου 4ης γενιάς στην Θεσσαλονίκη – ThessIntec
• τις δράσεις ΕΣΠΑ όπως το Ερευνώ–Δημιουργώ–Καινοτομώ, Συνεργατικοί Σχηματισμοί Καινοτομίας, Κέντρα Ικανοτήτων, Γραφεία Μεταφορά Τεχνολογίας κα.

Παράλληλα συνεχίζουμε τις πρωτοβουλίες μας για την ενίσχυση της βασικής έρευνας, την περεταίρω αύξηση των δαπανών Ε&Α από τον ιδιωτικό τομέα, βελτιώνοντας και επισπεύδοντας ταυτόχρονα τις διαδικασίες πιστοποίησης δαπανών Ε&Α και την προώθηση ουσιαστικών εργαλείων που θα αυξήσουν την ανταγωνιστικότητα του εγχωρίου οικοσυστήματος καινοτομίας.

Αρκετά από τα ερευνητικά κέντρα της χώρας έχουν εκμεταλλευτεί αυτές τις διατάξεις κρατώντας τους επιστήμονες εδώ, αλλά και επαναπατρίζοντας αρκετούς που πήγανε στο εξωτερικό. Έχουμε ακόμα όμως πολλά να κάνουμε για να φτάσουμε στο επιθυμητό επίπεδο.

Τέλος, απλοποιούμε το νομοθετικό πλαίσιο για τους τεχνοβλαστούς (spin-off), δηλαδή τις εταιρείες ερευνητικών κέντρων και πανεπιστημίων. Καθιερώνουμε ένα ενιαίο, ξεκάθαρο θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας το οποίο θα διευκολύνει τους ερευνητές και τους καθηγητές στο να δημιουργούν και να λειτουργούν τους τεχνοβλαστους, επιδιώκοντας με αυτόν τον τρόπο να ενθαρρύνουμε τη δημιουργία περισσότερων στα ερευνητικά κέντρα και πανεπιστήμια της χώρας.

Η χώρα μας θα λάβει κάποια χρήματα από το Ταμείο Ανάκαμψης και για τον τομέα της έρευνας και της καινοτομίας.Έχετε ετοιμάσει κάποιο σχέδιο για την αξιοποίησή τους;

Το Ταμείο Ανάκαμψης είναι ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο για να βελτιώσουμε τις επιδόσεις μας και την ανταγωνιστικότητα της εθνικής οικονομίας σε πολλούς επιμέρους τομείς. Η χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης για την ενίσχυση της έρευνας και της καινοτομίας στην Ελλάδα θα υπερβαίνει τα 500 εκατ. ευρώ. Ήδη έχουμε συμφωνήσει για τη χρηματοδότηση της βασικής και εφαρμοσμένης έρευνας, την ουσιαστική ενίσχυση των ερευνητικών προγραμμάτων, την αναβάθμιση και επέκταση των υποδομών όλων των Ερευνητικών Κέντρων, επιπλέον μεταρρυθμίσεις για τις επενδύσεις σε έρευνα & ανάπτυξη (R&D) και υπέρ του οικοσυστήματος καινοτομίας. Οι προτάσεις μας προς το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας κατατέθηκαν αναλυτικά με επιχειρηματικό πλάνο ως προς τη χρονική διάρκεια και το προβλεπόμενο κόστος υλοποίησής τους μέχρι το 2025, όπως προβλέπεται, ενώ παράλληλα επεξηγείται γιατί κάθε πρόταση κρίνεται αναγκαία και χρήζει της συγκεκριμένης επένδυσης, ποια προβλήματα και δυσλειτουργίες του παρελθόντος και του παρόντος πρόκειται να θεραπεύσουν.