Εμβόλιο Covid19: Η αιτία μόλυνσης των εμβολιασμένων

Το εμβόλιο κατά του Covid19 δείχνει να μην επιδρά στον βαθμό που πρέπει κόντρα στην μετάλλαξη Δέλτα. Η συγκεκριμένη παραλλαγή του κορωνοϊού έχει δείξει πως έχει μεγάλη μεταδοτικότητα μεταξύ των ατόμων, για αυτό και έχει προκληθεί αύξηση των κρουσμάτων.

Πιο συγκεκριμένα, η ραγδαία εξάπλωση του στελέχους Δέλτα είναι ο κυριότερος λόγος που η αποτελεσματικότητα των εμβολίων Covid-19 δείχνει να μειώνεται σε σχέση με τα επίπεδα που είχαν δώσει οι κλινικές δοκιμές. Ούτως ή άλλως κανένα εμβόλιο δεν είναι απόλυτα αποτελεσματικό και τα κρούσματα μεταξύ πλήρως εμβολιασμένων ανθρώπων είναι αναμενόμενα.

Πόσο συχνά είναι τα κρούσματα μεταξύ των εμβολιασμένων;

Ανεκδοτολογικές αναφορές δίνουν την εντύπωση ότι το φαινόμενο είναι συχνό, στην πραγματικότητα όμως τα νούμερα παραμένουν χαμηλά και εντός των στατιστικά αναμενόμενων επιπέδων, καθησυχάζουν ειδικοί στους Financial Times.

«Κανένα εμβόλιο δεν είναι τέλειο […] και η περίπτωση της Covid-19 δεν διαφέρει» λέει ο Ουίλιαμ Σάφνερ, καθηγητής Λοιμωξιολογίας στο Πανεπιστήμιο «Βάντερμπιλτ» του Τενεσί.

Ας δούμε το παράδειγμα το εμβόλιο του κίτρινου πυρετού, το οποίο θεωρείται το πλέον αποτελεσματικό εμβόλιο ζωντανού ιού που έχει αναπτυχθεί μέχρι σήμερα, με μία και μόνο δόση να αποτρέπει το 98% των λοιμώξεων. Ακόμα κι έτσι, όμως, 2 λήπτες του εμβολίου στους 100 θα βρεθούν τελικά θετικοί αν εκτεθούν στον ιό.

Στην περίπτωση των εμβολίων Covid-19, οι κλινικές δοκιμές έδωσαν εντυπωσιακά επίπεδα αποτελεσματικότητας που στην περίπτωση των εμβολίων mRNA υπερβαίνουν το 90% στην πρόληψη της συμπτωματικής λοίμωξης.

Στην πράξη όμως, δεδομένα από τη Βρετανία, το Ισραήλ και τον Καναδά δείχνουν ελαφρώς μειωμένη αποτελεσματικότητα σε πραγματικές συνθήκες, πιθανότατα λόγω της εξάπλωσης μεταλλαγμένων παραλλαγών του ιού όπως το στέλεχος Δέλτα.

Ποιοι εμβολιασμένοι αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο;

Ελάχιστοι άνθρωποι που έχουν ολοκληρώσει το πρόγραμμα εμβολιασμού νοσούν σοβαρά. Σύμφωνα με δεδομένα πραγματικών συνθηκών του Public Health England:

Το εμβόλιο της Pfizer παραμένει 96% αποτελεσματικό στην πρόληψη της νοσηλείας. Αντίστοιχο εκτιμάται πως είναι το ποσοστό για το εμβόλιο της Moderna, το οποίο βασίζεται στην ίδια τεχνολογία mRNA.

Το εμβόλιο της AstraZeneca είναι 92% στην πρόληψη της νοσηλείας. Αντίστοιχο επίπεδο προστασίας εκτιμάται ότι προσφέρει το εμβόλιο της Johnson & Johnson που βασίζεται στην ίδια τεχνολογία ιικού φορέα.

Ωστόσο τα νούμερα αυτά είναι μέσοι όροι και ότι ο κίνδυνος που αντιμετωπίζει κάθε λήπτης του εμβολίου εξαρτάται από προσωπικούς παράγοντες, επισημαίνει η Νάταλι Ντιν, καθηγήτρια Βιοστατιστικής στο Πανεπιστήμιο Έμορι της Ατλάντα. «Όλα είναι σχετικά όσον αφορά τα εμβόλια και το ρίσκο» είπε.

Μπορεί κανείς να μετρήσει πόσο προστατευμένος είναι;

Δυστυχώς όχι ακόμα. Η πιο συνηθισμένη μέθοδος για την εκτίμηση των επιπέδων ανοσίας είναι η μέτρηση των εξουδετερωτικών αντισωμάτων στο αίμα. Ωστόσο στην ανοσία παίζουν ρόλο και τα Β και Τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος, τα οποία όμως είναι δύσκολο να μετρηθούν.

Τα τεστ αντισωμάτων συνήθως δείχνουν μόνο αν υπάρχουν ή όχι αντισώματα έναντι του κοροναϊού, ενώ στην πραγματικότητα η ανοσία είναι συνεχές φάσμα. «Δεν είσαι ασφαλής ή μη ασφαλής, προστατευμένος ή μη προστατευμένος. Οι άνθρωποι διαφέρουν μεταξύ τους ως προς το πόσο προστατευμένοι είναι από το εμβόλιο» εξηγεί στους FT ο Ντάνι Όλτμαν, καθηγητής Ανοσολογίας στο Imperial College του Λονδίνου.

Καλύτερη εκτίμηση της ανοσίας δείχνει το τεστ εξουδετέρωσης, το οποίο εξετάζει πόσες φορές μπορούν να αραιωθούν τα αντισώματα του αίματος μέχρι να πάψουν να εξουδετερώνουν υον ιό. Οι ανοσοκατεσταλμένοι ασθενείς μπορεί να διαθέτουν αντισώματα που μπορούν να αραιωθούν μόνο 100 φορές πριν πάψουν να είναι αποτελεσματικά, ενώ οι υγιείς νέοι μπορεί να φτάνουν τις 10.000 φορές σε αραίωση και «ίσως είναι άτρωτοι» στον ιό, σύμφωνα με τον Όλτμαν.

Τι σημαίνει η μειωμένη αποτελεσματικότητα για την ανοσία της αγέλης;

Το γεγονός ότι τα εμβόλια δεν είναι απόλυτα αποτελεσματικά σημαίνει ότι η συλλογική ανοσία μπορεί να είναι «ανέφικτη» αν η εμβολιαστική κάλυψη δεν ξεπεράσει το 90%, εκτιμά ο Κιτ Γέιτς, μαθηματικός του Πανεπιστημίου του Μπαθ στη Βρετανία.

Και όπως επισήμανε ο Άνταμ Κουσάρσκι, επιδημιολόγος της Σχολής Υγιεινής και Τροπικής Ιατρικής του Λονδίνου, ακόμα και μικρές αποκλίσεις της αποτελεσματικότητας των εμβολίων θα έχουν συνέπειες όσον αφορά την επιβάρυνση του συστήματος υγείας.

Για παράδειγμα, το Public Health England διαβεβαιώνει ότι τα εμβόλια που χρησιμοποιούνται στη Βρετανία είναι 91 με 97 τοις εκατό στην πρόληψη της νοσηλείας. «Αν όμως αναποδογυρίσεις τους αριθμούς βλέπεις πόσο αναποτελεσματικά είναι τα εμβόλια. Και μια αναποτελεσματικότητα κατά 9% αντί για 3% σημαίνει τρεις φορές περισσότερες νοσηλείες.