Γιάννος Κρανιδιώτης: 22 έτη από τον θάνατό του – το Κυπριακό και η χαμένη ευκαιρία

Στις 14 Σεπτεμβρίου, συμπληρώθηκαν είκοσι δύο χρόνια από την ημέρα που ο Γιάννος Κρανιδιώτης έφυγε από την ζωή (Τρίτη 14 Σεπτεμβρίου 1999).

Υπενθυμίζουμε πως ο τότε αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών για ευρωπαϊκά θέματα στην κυβέρνηση Κ. Σημίτη σκοτώθηκε μαζί με τον γιο του Νίκο και άλλα επτά άτομα σ’ ένα από τα πιο περίεργα αεροπορικά ατυχήματα στην παγκόσμια ιστορία.

Γιατί όμως θυμόμαστε μέχρι σήμερα τον Γιάννο Κρανιδιώτη; Τον θυμόμαστε διότι σήμερα το Κυπριακό βρίσκεται σε αδιέξοδο.

Πιθανώς, εάν ο Κρανιδιώτης δεν είχε φύγει τόσο νωρίς και τόσο αδόκητα, το Κυπριακό θα ήταν σήμερα λυμένο με την Κύπρο ως διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία (ΔΔΟ) στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ).

Ο Κρανιδιώτης ως πολιτικός και ακαδημαϊκός είχε ως κύρια έγνοια του το τρίπτυχο: Κυπριακό, ελληνοτουρκικά, Ευρώπη. Εργάστηκε με συστηματικότητα πάνω και στα τρία ζητήματα αυτά με στόχο την ανεύρεση λύσεων, την υπέρβαση αδιεξόδων.

Γιάννος Κρανιδιώτης: Ευρωπαϊκή πορεία

Ειδικά για την Κύπρο, τόπο της καταγωγής του, στόχος του ήταν η ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ένταξη που (θεωρούσε ότι) θα λειτουργούσε ως καταλύτης για την επίλυση του κυπριακού προβλήματος.

Η ιδέα της ένταξης ξεκίνησε το 1986, όταν στη Λευκωσία σύσσωμη σχεδόν η πολιτική τάξη ήταν ενάντια στην ένταξη «για να μην αποχωρήσει η Κύπρος από το κίνημα των Αδέσμευτων»!

Την υπόθεση «ένταξη της Κύπρου» ενστερνίστηκαν οι Κ. Σημίτης και Θ. Πάγκαλος, αλλά και το σύνολο της πολιτικής τάξης της Ελλάδας και ορισμένοι φωτισμένοι πολιτικοί ηγέτες στη Λευκωσία (Γ. Βασιλείου, Γλ. Κληρίδης κ.ά.). Και έτσι έγινε τελικά πραγματικότητα.

Αλλά δεν θα είχε γίνει χωρίς τη «στρατηγική διασυνδέσεων» που επεξεργάστηκε ο Κρανιδιώτης και που ξεκινούσε από την τελωνειακή ένωση της Τουρκίας με την ΕΕ (1995) μέχρι τη διεύρυνση με τις χώρες της τότε Αν. Ευρώπης (1998). Αλλά ενώ το ένα σκέλος του οράματός του – ένταξη Κύπρου – υλοποιήθηκε (2004), το δεύτερο σκέλος – επίλυση κυπριακού προβλήματος με διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία – όχι μόνο δεν υλοποιήθηκε, αλλά σήμερα φαίνεται πλέον ως σχεδόν ουτοπικό.

Οι ευκαιρίες που υπήρξαν για κάτι τέτοιο δεν αξιοποιήθηκαν από την πολιτική τάξη της Λευκωσίας, όπως δεν αξιοποιήθηκε ευρηματικά και η συμμετοχή της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Με αποτέλεσμα η τουρκοκυπριακή ηγεσία και η Τουρκία να επιδιώκουν σήμερα ως (απαράδεκτο) στόχο τη λύση των δύο κρατών, δηλαδή ουσιαστικά τη διχοτόμηση της Κύπρου.