Ένα ταξίδι με πολλά μηνύματα

Τώρα που πραγματοποιήθηκε η επίσκεψη του Έλληνα πρωθυπουργού και η συνάντησή του με τον Ρώσο πρόεδρο, μπορεί να γίνει μία πρώτη, κατ’ αρχήν αξιολόγηση, αν και όχι ολοκληρωμένη ανάλυση, διότι οι «ουρές» από τέτοιες επαφές βγαίνουν στην πορεία.

Μία παρατήρηση είναι ότι η συζήτηση φαίνεται ότι είχε έντονο το στοιχείο του ρεαλισμού. Δεν υπήρχαν φανφάρες, κορώνες και πανηγυρικοί τόνοι. Η συνάντηση ήταν εκ των πραγμάτων οριοθετημένη και έτσι παρέμεινε.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης με μία πολύ σταθμισμένη τοποθέτηση συμπύκνωσε όλη την ελληνική θέση σε μία φράση. Συνοπτικά και περιφραστικά, «είμαστε μέλη του ΝΑΤΟ και ΕΕ , άρα θα συντασσόμαστε με τις αποφάσεις, αλλά δεν θέλουμε να υπάρχει ένταση με τη Ρωσία, ούτε πρωτοστατούμε σε αυτήν, ούτε την υποδαυλίζουμε, ούτε συνηγορούμε».

Σε μία εξίσου συμπυκνωμένη φράση ο Βλαντιμίρ Πούτιν «εκτίμησε» ότι η Ελλάδα θα έχει «εγκρατή θέση» στην κρίση (σαφές το…σιβηρικό υπονοούμενο) και άδραξε την ευκαιρία να επαναλάβει την προειδοποίηση προς το ΝΑΤΟ «να μείνει μακριά από την Ουκρανία». Αυτό βέβαια είχε ειπωθεί και οι εκατέρωθεν γραμμές ΝΑΤΟ – Ρωσίας είχαν αποσαφηνιστεί στη συζήτηση που είχε προηγηθεί μεταξύ του Ρώσου και των Αμερικανών προέδρων, αλλά προφανώς η επανάληψη έχει το νόημά της , όχι για τις ΗΠΑ, αλλά κυρίως για τους Ευρωπαίους συμμάχους.

Εξάλλου είχε μπροστά του έναν αρχηγό κυβέρνησης κράτους – μέλους τόσο του ΝΑΤΟ όσο και της ΕΕ, η σημαία της οποίας βρισκόταν δίπλα στην ελληνική κατά τη συνάντηση.

Κατά τα λοιπά δεν πέρασε απαρατήρητη η απουσία αναφοράς εκ μέρους του Πούτιν στο Διεθνές Δίκαιο και στο Δίκαιο της Θάλασσας όταν παρότρυνε την Ελλάδα να κάνει «διάλογο» με την Τουρκία… Διάλογος μεν, δίχως αναφορά στο Διεθνές Δίκαιο δε. Ο Πούτιν δεν θέλησε να οχλήσει την πολύτιμη, ακόμα, Τουρκία την οποία αξιοποιεί ως μοχλό διατήρησης και διεύρυνσης της ρηγμάτωσης στο ΝΑΤΟ εκμεταλλευόμενος τις φιλοδοξίες της, παρά τις πιρουέτες του Ερντογάν στο ουκρανικό και όχι μόνο.

Ο Πούτιν ξέρει ότι το να αφήνει τον Ερντογάν να επιδίδεται στο αγαπημένο τουρκικό άθλημα της αναξιοπιστίας είναι μέρος του πακέτου και εξάλλου όποτε θέλει κλείνει τη μουσική και τα φώτα.

Στο Κυπριακό ωστόσο η θέση του ήταν απολύτως ταυτισμένη με την ελληνική. Κάτι που αφενός έχει βαρύνουσα σημασία δεδομένης και της ιδιότητας της Ρωσίας ως μόνιμου μέλους του Συμβουλίου Ασφαλείας, αφετέρου, δοθείσης της ευκαιρίας, λειτούργησε ως υπενθύμιση προς την Άγκυρα ότι η Μόσχα κρατά τα αυγά της μοιρασμένα και όποτε χρειαστεί μπορεί να τα μεταφέρει από το ένα καλάθι στο άλλο.

Η Ελλάδα μπορεί να αποτελέσει πολύ πειστικό ρωσικό μοχλό πίεσης προς την Τουρκία και αυτό το γνωρίζουν και οι τρεις.

Εν κατακλείδι και εν αναμονή της εφαρμογής των συμφωνιών που προηγήθηκαν της επίσκεψης του Έλληνα πρωθυπουργού και αυτών που θα ακολουθήσουν, αλλά και υπό την αίρεση των εξελίξεων στην ουκρανική κρίση, το ταξίδι ήταν χρήσιμο. Ίσως και επιβεβλημένο προκειμένου να αποσαφηνιστούν αμοιβαία οι θέσεις – ιδιαίτερα υπό το φως των γεγονότων στο ουκρανικό- και να επανεκκινήσουν οι σχέσεις.

Πρέπει να πιστωθεί στην κυβέρνηση ότι η απόφαση για μία τέτοια επίσκεψη, ενός ηγέτη κράτους μέλους του ΝΑΤΟ και της ΕΕ εν μέσω τέτοιας κρίσης να σοβεί μεταξύ αυτών και της Ρωσίας, δεν ήταν εύκολη. Και το πιθανότερο δεν άρεσε σε όλους. Αυτό αυξάνει περισσότερο την αξία της. Όχι για λόγους «κόντρας». Αλλά ως επίδειξη της (νέας) δυνατότητας της χώρας να παραμένει απολύτως αξιόπιστος σύμμαχος και εταίρος, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα τα συμφέροντά της σε ευαίσθητα πεδία στα οποία δεν υπάρχει κατ’ ανάγκην σύμπτωση απόψεων.