Ολοκαύτωμα στο Κούγκι: Σαν σήμερα έγινε η μεγαλύτερη αυτοθυσία

Την Άνοιξη του 1789 ο Αλή πασάς εκστράτευσε κατά των Σουλιωτών με 10.000 Τουρκαλβανούς. Η εκστρατεία έληξε άδοξα, με αποτέλεσμα τον Ιούλιο ο Αλή πασάς να συνομολογήσει συνθήκη με τους Σουλιώτες. Το Ολοκαύτωμα στο Κούγκι βρισκόταν ακόμη στην αρχή.

Τέσσερα χρόνια διήρκησε ο αγώνας μεταξύ Αλή πασά και Σουλιωτών. Οι Σουλιώτες κέρδιζαν όλες τις αποφασιστικές μάχες, αλλά ο Αλή πασάς έκτιζε κάστρα στα γειτονικά χωριά για μακροχρόνια πολιορκία. Από τις αρχές του Σεπτεμβρίου 1803, οι Σουλιώτες βρέθηκαν σε πολύ δύσκολη θέση. Ο Αλή πασάς με την βοήθεια του Πήλιου Γούση κατέλαβε την στρατηγική θέση του χωριού Αβαρίκο (ένα από τα 4 χωριά του Σουλίου το οποίο και κατέστρεψε), κυκλώνοντας τους Σουλιώτες.

Επιχείρησαν ηρωική έξοδο με το γιαταγάνι στο χέρι

Πολλοί κατέφυγαν στο οχυρωμένο από τον Σαμουήλ «Κούγκι», όπου από τις αρχές της πολιορκίας βρισκόταν 300 οικογένειες, ενώ άλλοι κατέφυγαν στον λόφο φυσικό-οχυρό της «Μπίρας». Το «Κούγκι», ένας ιστορικός οχυρός πύργος στην περιοχή του Σουλίου, βρίσκεται στην απόκρημνη κορυφή ενός απότομου βράχου. Στον Πύργο υπάρχει και μια μικρή εκκλησία αφιερωμένη στην Αγία Παρασκευή.

Η άμυνα των Σουλιωτών ήταν γενναία, αλλά ισχυρή και συνεχής η πίεση των δυνάμεων του Αλή πασά. Εξαντλημένοι από τις κακουχίες, την πείνα και τις ασθένειες, πολλοί Σουλιώτες επιχείρησαν ηρωική έξοδο με το γιαταγάνι στο χέρι, επιτυγχάνοντας τελικά να διασπάσουν τον κλοιό των Τουρκαλβανών.

Οι υπόλοιποι, μετά και την τελευταία μάχη στην Κιάφα (7/12/1803), υπέγραψαν συνθήκη εκπατρισμού τους στις 12/12/1803 με τον Αλή πασά Βελή, γυιό του Αλή πασά, λαμβάνοντας έγγραφες υποσχέσεις να εγκατασταθούν όπου επιθυμούσαν, να πάρουν μαζί τους όλη την κινητή τους ιδιοκτησία, συμπεριλαμβανομένου και του οπλισμού τους και να αποφυλακισθούν όσοι Σουλιώτες βρισκόταν στα μπουντρούμια του Αλή πασά στα Γιάννινα, αρκεί να εγκαταλείψουν το ταχύτερο δυνατό τα πατρώα εδάφη τους. Οι Σουλιώτες, αφού χωρίστηκαν σε ομάδες αποχώρησαν από το Σούλι.

Η ανατίναξη στο «Κούγκι» έγινε συνώνυμο της αυτοθυσίας

Ο Σαμουήλ παρέμεινε με 5 Σουλιώτες στο «Κούγκι», προκειμένου να παραδώσει στον Βελή πασά τα πυρομαχικά που βρισκόταν στην εκκλησία της Αγίας Παρασκευής. Ένας από τους ανθρώπους του Αλή πασά τον προκάλεσε λεκτικά λέγοντάς του: «Πόσα κολαστήρια στοχάζεσαι καλόγερε, θα σε κάμει ο Βεζύρης οπόταν σε βάλει εις το χέρι, από το οποίο και δεν γλυτώνεις;».

Ο Σαμουήλ απάντησε : «Δεν είναι άξιος ο Βεζύρης να πιάση άνθρωπον, όστις εκτός οπού δε φοβάται, γνωρίζει και άλλον δρόμον: του θανάτου». Αμέσως μετά ανατίναξε την αποθήκη με την πυρίτιδα, παρασύροντας στον θάνατο και δεκάδες Τούρκους. Ήταν 13 Δεκεμβρίου 1813. Ο ανθέλληνας Γερμανός λόγιος Γιάκομπ Μπαρτόλντι (1779-1825) έγραψε ότι η αποθήκη πυρομαχικών περιείχε 375 οκάδες ή 480 κιλά πυρίτιδας.

Η ανατίναξη στο «Κούγκι» έγινε συνώνυμο της αυτοθυσίας και του ανυποχώρητου αγώνα. Έκτοτε χρησιμοποιούμε την φράση «θα γίνει το Ολοκαύτωμα στο Κούγκι», όταν θέλουμε να δηλώσουμε ότι μια κατάσταση φθάνει στα άκρα και δεν μας νοιάζει για το τι θα επακολουθήσει. Την περιφρόνηση του θανάτου του Σαμουήλ και των 5 συντρόφων του ύμνησε ο μεγάλος μας ποιητής Αριστοτέλης Βαλαωρίτης με το καταπληκτικό του ποίημα «Ο ΣΑΜΟΥΗΛ», που ραγίζει τις καρδιές όλων των πραγματικών Ελλήνων.