Δικαίωση στη Γουατεμάλα για γυναίκες Μάγιας που βιάστηκαν στον εμφύλιο

Νίκη σταθμός στο δικαστήριο για τις αυτόχθονες γυναίκες που βιάστηκαν κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου στη Γουατεμάλα. Πέντε άνδρες καταδικάστηκαν σε κάθειρξη 30 ετών ο καθένας, σε μια απόφαση που χαιρετίστηκε ως δικαίωση των επιζώντων που πέρασαν χρόνια, παλεύοντας για απόδοση δικαιοσύνης. 

Οι γυναίκες που βιάστηκαν από παραστρατιωτικούς κατά τη διάρκεια του βάναυσου εμφυλίου πολέμου στη Γουατεμάλα θριάμβευσαν στο δικαστήριο, όταν οι βιαστές τους, καταδικάστηκαν σε 30 χρόνια φυλάκιση έκαστος.

Επιτέλους: Καταδικάστηκαν για τις αγριότητες εναντίον αυτοχθόνων του 1980

Το δικαστήριο με την ετυμηγορία του, καταδίκασε πέντε πρώην παραστρατιωτικούς για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και συγκεκριμένα για τους  βιασμούς πέντε γυναικών Μάγια Άτσι στις αρχές της δεκαετίας του 1980.

«Είμαστε πολύ χαρούμενοι, πολύ ικανοποιημένοι με το αποτέλεσμα», είπε η Brisna Caxaj, κοινωνιολόγος και συντονίστρια προγράμματος αρωγής για θέματα φύλου για το Impunity Watch Guatemala, η οποία και συνόδευσε τις γυναίκες καθ’ όλη  τη διάρκεια της σημαντικής δίκης.

«Το δικαστήριο αναγνώρισε τη χρήση σεξουαλικής βίας κατά τη διάρκεια της ένοπλης σύγκρουσης επειδή ασκούνταν συστηματικά, και επίσης διαπίστωσε πώς ο στρατός χρησιμοποίησε τους παραστρατιωτικούς για να διαπράξουν αυτά τα εγκλήματα», είπε ο Caxaj στον Guardian.

Η ετυμηγορία είναι ωστόσο και ελαφρώς γλυκόπικρη. Μια ομάδα 36 επιζώντων της φυλής των Maya Achi ξεκίνησε τη νομική διαδικασία που τελικά οδήγησε στην ετυμηγορία της Δευτέρας, αλλά στο μεταξύ, τρεις από τις γυναίκες πέθαναν στο διάστημα που μεσολάβησε.. Μία εξ αυτών μόλις την περασμένη εβδομάδα. Δεν πρόλαβε για λίγες μόλις ημέρες, να ακούσει την απόφαση δικαίωσή της. 

Βίαζαν κορίτσια 12 μόλις ετών

Η Πεντρίνα Λόπεζ, μία από τις πέντε γυναίκες των οποίων οι περιπτώσεις συμπεριλήφθηκαν άμεσα στη δίκη, ήταν μόλις 12 ετών όταν βιάστηκε στο Ραμπινάλ, 80 χιλιόμετρα βόρεια της Πόλης της Γουατεμάλας. Κατέθεσε κατά τη διάρκεια της δίκης και πήρε ξανά το βήμα της Δευτέρας το πρωί για να ζητήσει δικαιοσύνη.

Η López κάλεσε επίσης τους παραστρατιωτικούς να επιστρέψουν τα λείψανα των γονιών της. Τα είχαν αρπάξει με τη βία και τα εξαφάνισαν. 

Άλλοι Μάγια Άτσι, επιζώντες και θύματα  σεξουαλικών εγκλημάτων, έγιναν μάρτυρες σφαγών συγγενών τους,  συμπεριλαμβανομένων παιδιών.

Ένας άγριος εμφύλιος πόλεμος

Ο εμφύλιος πόλεμος της Γουατεμάλας το 1960-1996 άφησε περίπου 200.000 νεκρούς και 45.000 αγνοούμενους.

Πολλές από τις χειρότερες φρικαλεότητες συνέβησαν στις αρχές της δεκαετίας του 1980. Η 36χρονης διάρκειας  ένοπλη σύγκρουση ήταν μεταξύ αριστερών ανταρτικών ομάδων και του στρατού, αλλά η εκστρατεία κατά της εξέγερσης του στρατού, η οποία περιελάμβανε παραστρατιωτικούς, αναπτύχθηκε επίσης εναντίον των ιθαγενών πολιτών.

Πάνω από το 80% των θυμάτων των φρικαλεοτήτων ήταν αυτόχθονες άμαχοι Μάγια, σύμφωνα με μια επιτροπή καταγραφής της ιστορικής αλήθειας,  που υποστηρίζεται από τα Ηνωμένα Έθνη, η οποία επίσης κατέγραψε περισσότερες από 600 σφαγές που πραγματοποιήθηκαν από τον στρατό και τους παραστρατιωτικούς.

Διεπράχθησαν Γενοκτονίες – Παραδοχή πως: «Η σεξουαλική βία ήταν μέρος του πολέμου»

Κρατικοί παράγοντες διέπραξαν πράξεις γενοκτονίας σε ορισμένες περιοχές της χώρας, συμπεριλαμβανομένης της περιοχής Άτσι, ήταν μεταξύ των συμπερασμάτων της  επιτροπής.

Ένα εγχώριο δικαστήριο συμφώνησε το 2018, ώστε υψηλόβαθμοι πρώην στρατιωτικοί να αντιμετωπίζουν πλέον δίκη για γενοκτονία. «Η σεξουαλική βία ήταν μέρος του πολέμου», επιβεβαίωσε το τριμελές δικαστήριο, σε μία ετυμηγορία, που αποτελεί ορόσημο τη Δευτέρα. Σημείωσε δε, ότι η σεξουαλική βία ήταν γενικευμένη και συστημική κατά των γυναικών Achi, στις οποίες επέβαλαν επίσης οικιακή σκλαβιά.

Πριν από σχεδόν έξι χρόνια, δύο πρώην αξιωματικοί του στρατού καταδικάστηκαν για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας για τον συστημικό βιασμό και την υποδούλωση 11 γυναικών των Maya Q’eqchi στη δεκαετία του 1980 στην ανατολική Γουατεμάλα.

Το δεδικασμένο μιας άλλης φυλής των Μάγιας αυτοχθόνων άνοιξε τον δρόμο

Αυτή η υπόθεση ορόσημο, αυτό ακριβώς το δεδικασμένο, βοήθησε τους επιζήσαντες MayaσAchi να προχωρήσουν και τη δική τους υπόθεση και να την φέρουν ενώπιον της δικαιοσύνης. Το 2019 ωστόσο, ένας δικαστής αρχικά για την υπόθεση των γυναικών Achi αθώωσε τρεις παραστρατιωτικούς περιπόλους και αθώωσε προσωρινά άλλους τρεις, αφήνοντάς τους, μάλιστα  όλους ελεύθερους από την κράτηση.

Οι άνδρες ήταν επίσης αυτόχθονες και κάποιοι κατάγονταν μάλιστα από τα ίδια χωριά με τις γυναίκες που επέζησαν. Ο στρατός στρατολόγησε, συχνά με τη βία, ντόπιους άνδρες σε παραστρατιωτικές «περιπολίες πολιτικής άμυνας» κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου.

Κοινωνικό στίγμα για τα θύματα – Στα χωριά τους και στο δικαστήριο

«Οι γυναίκες αμφισβητήθηκαν από συγγενείς των κατηγορουμένων και αντιμετώπισαν χλευασμούς και προσβολές όταν οι άνδρες βγήκαν έξω», είπε η Lucia Xiloj, μία από τις τρεις αυτόχθονες γυναίκες δικηγόρους που εκπροσώπησαν τις ενάγουσες γυναίκες Achi. «Έχουν αντιμετωπίσει τόσες πολλές δυσκολίες», είπε στον Guardian, σημειώνοντας ότι οι γυναίκες στιγματίστηκαν στο δικαστήριο, αλλά και στον τόπο τους, από την κοινή γνώμη. 

Η απόφαση είναι μια νίκη για τις γυναίκες και οι κοινότητές τους θα δουν ότι εισακούσθηκαν και έγιναν πιστυετές για όσα υπέστησαν, είπε ο Xiloj. «Το δικαστήριο τόνισε μάλιστα στα επιχειρήματά του, για την έκδοση της ιστορικής για την Γουατεμάλα απόφασης, τη σημασία των μαρτυριών των ίδιων των γυναικών», είπε. «Αυτό δικαιώνει όλα αυτά τα χρόνια αγώνα κατά την αναζήτησή των θυμάτων για δικαιοσύνη».