Δύο προτάσεις για να μην ξαναγίνει η «Ελπίδα» απελπισία

Ο κόσμος φωνάζει και διαμαρτύρεται από την ταλαιπωρία που υπέστη και που πολλοί, πάρα πολλοί, συνεχίζουν να υφίστανται είτε λόγω απροσπέλαστων δρόμων ένεκα πάγου είτε επειδή ακόμα (!) δεν έχουν ηλεκτρικό.

Κατά βάθος όμως, όλοι που ταλαιπωρηθήκαμε και ταλαιπωρούμαστε γνωρίζαμε εκ των προτέρων τι θα γίνει. Απλά ο καθένας ήλπιζε να μην συμβεί σε αυτόν. Το ανησυχητικό είναι ότι ενώ όλοι ήξεραν πως θα εξελιχθεί, οι αρμόδιοι του μηχανισμού περίμεναν κάτι διαφορετικό.

Για να παραφράσουμε τη γνωστή ρήση του Αϊνστάιν «παράνοια είναι να κάνεις το ίδιο λάθος και να περιμένεις διαφορετικό αποτέλεσμα», να πούμε ότι παράνοια είναι επίσης «να κάνεις λιγότερα απ’ όσα επιβάλλεται και να περιμένεις να γίνει κάτι καλύτερο». Εκ των υστέρων αποδεικνύεται ότι δεν ακολουθήθηκαν βασικές διαδικασίες που προβλέπονται για τη διαχείριση κρίσεων.

Το πρώτιστο είναι ότι δεν υπήρχε ενιαίο συντονιστικό όργανο που να έχει συνολική εικόνα της κατάστασης ανά πάσα στιγμή και επιτελικός αρμόδιος ο οποίος να έχει την ευθύνη των αποφάσεων σε κάθε φάση της κρίσης και για κάθε περιοχή στο πλαίσιο μιας συνολικής διαχείρισης.

Ο κατακερματισμός της εικόνας, της διαχείρισης και των αποφάσεων, είναι συνταγή αποτυχίας.

Αυτό που λέγεται «situation awareness», τακτική αντίληψη της κατάστασης, απλά δεν υπήρχε. Άλλος έπαιρνε τις αποφάσεις για την Αττική Οδό, άλλος για την Κηφισίας, άλλος για το Κέντρο, άλλος για την Κατεχάκη κλπ. Λες και η απόφαση για το αν θα κλείσει ή αν θα παραμείνει ανοιχτή η Αττική Οδός δεν θα επηρέαζε τις άλλες κεντρικές αρτηρίες και παράπλευρες οδούς.

Το γεγονός και μόνο ότι άλλα ισχυρίζεται η Τροχαία, ότι εισηγήθηκε κλείσιμο και δεν εισακούστηκε αλλά διαψεύδεται από την Αττική Οδό, και άλλα υποστηρίζει η Αττική Οδός, ότι ζήτησε απαγόρευση για τα βαρέα οχήματα, αλλά δεν πήρε απάντηση από το υπουργείο κάτι που διαψεύδει ο κ. Στυλιανίδης, επιβεβαιώνει το μέγεθος της ασυνεννοησίας. Λαμβανομένων υπόψιν όλων αυτών και λίγα έγιναν.

Και αυτό δεν είναι μόνο πολιτικό θέμα, είναι κυρίως επιχειρησιακό.

Πολιτικές ευθύνες υπάρχουν όπως υπάρχουν σε διαφορετικό βαθμό σε όλα τα θέματα, αλλά το πρόβλημα είναι πρώτα και κύρια επιχειρησιακό, κάτι που σχετίζεται αφενός με την προφανή απειρία του υπουργού κ. Στυλιανίδη σε τέτοιου είδους κρίσεις, αφετέρου με τις παθογένειες του μηχανισμού. Η πιο σημαντική από αυτές είναι σκόρπιες αρμοδιότητες και ευθύνες.

Για να μην επαναληφθούν αυτά και σε χειρότερη εκδοχή, εκείνο που πρέπει να γίνει άμεσα και σε πρώτη φάση (θα το περιγράψουμε σε αδρές γραμμές, στην πορεία πρέπει να γίνουν και άλλα) είναι η δημιουργία ενός οργάνου διαχείρισης κρίσεων στο οποίο θα συμμετέχουν εκπρόσωποι όλων των εμπλεκομένων καθ΄ οιονδήποτε τρόπο φορέων κάθε τομέα και βαθμίδα: Πυροσβεστική, ΕΜΑΚ, Τροχαία, ΕΛ.ΑΣ., Ένοπλες Δυνάμεις, ΔΕΗ, ΕΚΑΒ, Περιφέρειες, Δήμοι, διαχειριστές αυτοκινητοδρόμων και σιδηροδρόμων. ΚΤΕΛ, κλπ , όπου ο καθένας θα έχει εικόνα αφενός της κατάστασης που επικρατεί στο πεδίο ευθύνης του, αφετέρου των μέσων και πόρων που έχει ή ΔΕΝ ΕΧΕΙ στη διάθεσή του ανά περιοχή (μηχανήματα, ανθρώπινο δυναμικό κ.ά.)

Έτσι ο επικεφαλής του οργάνου και οι επιτελείς θα λαμβάνουν τις αποφάσεις γνωρίζοντας τη συνολική κατάσταση και την επιμέρους εικόνα ανά περιοχή και περίπτωση. Οτιδήποτε λιγότερο από αυτό θα οδηγεί σε νέα ταλαιπωρία με κάθε νέα κρίση.

Και αν λάβουμε υπόψιν, όπως οφείλουμε, ακόμα χειρότερα σενάρια, πχ μία μεγάλη φυσική καταστροφή όπου θα χρειαστούν ταυτόχρονα επιχειρήσεις διάσωσης και εκκένωσης ή περίπτωση δολιοφθορών από εχθρική δύναμη που επιδιώκει είτε αποσταθεροποίηση είτε άνοιγμα εσωτερικού μετώπου σε ενδεχόμενη στρατιωτική σύγκρουση, καταλαβαίνουμε όλοι τι θα επακολουθήσει…

Κλείνοντας, μία πρόταση η οποία αν υλοποιηθεί θα λύσει πολλά προβλήματα και θα θέσει βάση για πολύ καλύτερες προϋποθέσεις διαχείρισης ανάλογων κρίσεων.

Να γίνει μία καταγραφή (από ειδική μικτή επιτροπή τεχνικών, επιστημόνων και αυτοδιοικητικών) των απαραίτητων μηχανημάτων και μέσων που πρέπει ΚΑΤ’ ΕΛΑΧΙΣΤΟΝ να διαθέτει κάθε Δήμος της χώρας (εκχιονιστικά, γκρέιντερ, υδροφόρες, πυροσβεστικά, μηχανήματα έργου κλπ) αναλόγως της μορφολογίας, του πληθυσμού, της έκτασης, της γεωγραφικής θέσης και άλλων παραμέτρων.

Αυτόν τον μίνιμουμ αριθμό μέσων θα αναλάβει να τον προμηθευτεί άπαξ κεντρικά το κράτος και να τον διαθέσει στους Δήμους. Ένα «εξοπλιστικό» για τη διαχείριση κρίσεων. Οι δήμαρχοι θα είναι προσωπικά υπεύθυνοι και υπόλογοι με ποινικές και αστικές ευθύνες για τη συντήρηση και διατήρηση σε επιχειρησιακή κατάσταση των μηχανημάτων.

Έτσι και όλοι οι Δήμοι θα έχουν τον ελάχιστο απαιτούμενο αριθμό μέσων για να ανταπεξέλθουν σε έκτακτες καταστάσεις (από εκεί και πέρα μπορούν να προμηθευτούν ότι επιπλέον νομίζουν) και το κράτος θα γνωρίζει τι υπάρχει διαθέσιμο στους Δήμους ανά πάσα στιγμή, άρα τι μπορεί να διαθέσει και που σε κάθε περίπτωση.

Αυτά για αρχή. Θα επανέλθουμε.