Ανταγωνισμός στη… φιλανθρωπία; Πιο έντονος από ποτέ
Μα τι συμβαίνει τελικά στον κόσμο των πολύ, των πάρα πολύ πλουσίων; Υπάρχει ανταγωνισμός στη φιλανθρωπία; Περάσαμε από την μάχη για περισσότερα κέρδη, σε αγώνα δρόμου, για το ποιος θα δωρίσει τα περισσότερα; Είναι οι λίστες των δωρητών και ευεργετών, πιο περιζήτητες από εκείνες των πλούσιων και ισχυρών της Γης;
Και αν ναι, αν όντως είναι έτσι, τότε πού πήγε τελικά, εκείνο το “Κάνε το καλό και ρίξ’ το στον γιαλό;”.
Ο John D. Rockefeller και ο Andrew Carnegie θα μπορούσαν να βεβαιώσουν πως η ανταγωνιστικότητα στην φιλανθρωπία, δεν είναι ένα καινούριο φαινόμενο. Αλλά σήμερα τρέχει πια με ταχύτητα πύραυλου και ξεκάθαρα είναι πιο έντονο από ποτέ.
«Θάρρος και ευγένεια»
Στις 20 Ιουλίου 2021, λίγο μετά την επιστροφή του ιδρυτή της Amazon, Τζεφ Μπέζος, στη γη μετά από μια 11λεπτη διαστημική πτήση με έναν από τους πυραύλους που είχε κατασκευάσει η εταιρεία διαστημικής εξερεύνησης Blue Origin, εμφανίστηκε στις κάμερες, φορώντας ακόμα τη μπλε διαστημική στολή του. Όμως βγαίνοντας από την διαστημική του, κάψουλα, είχε μόλις φορέσει και ένα καπέλο καουμπόη.
Με αυτό προχώρησε σε μία ανακοίνωση έκπληξη: Ανακοίνωσε τη θέσπιση του βραβείου «Θάρρος και ευγένεια».
«Χρειαζόμαστε ενοποιητές και όχι προσβλητικούς ανθρώπους», είπε και οι πρώτοι νικητές ήταν ο διάσημος σεφ José Andrés και ο αναλυτής τηλεοπτικών ειδήσεων Van Jones, καθένας από τους οποίους θα έπαιρνε 100 εκατομμύρια δολάρια.
Σίγουρα, τα 200 εκατομμύρια δολάρια είναι πολλά χρήματα (αν και ίσως όχι για έναν δισεκατομμυριούχο), αλλά πολλοί παρατήρησαν ότι η φιλανθρωπικού περιεχομένου ανακοίνωση μετά τη διαστημική πτήση, είχε μια απίστευτη ποιότητα.
Όλο αυτό φάνηκε να είναι μια βιαστικά επινοημένη κίνηση δημοσίων σχέσεων για να προλάβει τις επικρίσεις και τη γκρίνια ότι ο πλουσιότερος άνθρωπος του κόσμου δεν έστρεφε τη φιλανθρωπική του προσοχή στα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο πλανήτης στον οποίο και ο ίδιος κατοικεί αυτήν τη στιγμή, αλλά ενδιαφέρεται περισσότερο για άλλους.
Δωρεές άνευ όρων και φλερτ με το Διάστημα
Κατά μία έννοια, το ίδιο κουβάρι ανταγωνιστικών παρορμήσεων και υψηλών ιδανικών χαρακτηρίζει ευρύτερα τον αγώνα των δισεκατομμυριούχων, που φλερτάρουν με το διάστημα. Αγώνας, που συμπεριλαμβάνει τον Τζεφ Μπέζο με τον Ρίτσαρντ Μπράνσον της Virgin Atlantic και τον Έλον Μασκ της SpaceX.
Ο Μπέζος, ο Μπράνσον και ο Μασκ συχνά περιέγραφαν με μεγαλειώδεις, στρατοσφαιρικούς όρους αυτό που τελικά ήταν μια προσπάθεια να καταλυθεί το υψηλού επιπέδου διαστημικό εγχείρημα.
Μιλώντας σε δημοσιογράφους αφότου έγινε ο πρώτος από τους τρεις δισεκατομμυριούχους που έκανε ο ίδιος διαστημικό ταξίδι, ο Μπράνσον γιόρτασε τη Virgin Galactic, λέγοντας πως αυτή αποτελεί τελικά εργαλείο ισότητας.
«Φανταστείτε έναν κόσμο όπου άνθρωποι όλων των ηλικιών, όλων των καταβολών, από οπουδήποτε, οποιουδήποτε φύλου, οποιασδήποτε εθνότητας έχουν ίση πρόσβαση στο διάστημα. Και με τη σειρά τους, νομίζω, θα μας εμπνεύσουν πίσω εδώ στη Γη», είπε. Τον Φεβρουάριο, ο Μασκ είχε ανακοινώσει ότι το Inspiration4 του, το οποίο εκτοξεύθηκε τον Σεπτέμβριο, θα έφερε μαζί του, ένα «ένα ανθρωπιστικό μήνυμα».
Πίσω στη Γη
Μερικοί από τους πιο αξιόλογους φιλάνθρωπους, όπως ο ιδρυτής της Standard Oil, Τζον Ντ. Ροκφέλερ, προσπάθησαν πάντως να αντισταθούν στη φιλανθρωπική δημοσιότητα, προτιμώντας η προσφορά του να γίνεται βάσει κανόνων ιδιωτικότητας και διακριτικότητας. Αλλά η απαίτηση του κοινού για πληροφορίες σχετικά με τους κορυφαίους ευεργέτες του έθνους ήταν πολύ εντονη και ακόμη και ο Ροκφέλερ τελικά υπέκυψε, γνωστοποιώντας δεδομένα σχετικά με την προσφορά του στον Τύπο που ρωτούσε.
Οι κύριοι ανταγωνιστές φιλάνθρωποι τότε, ήταν ο Ροκφέλερ και ο μεγιστάνας του χάλυβα Andrew Carnegie. Οι δύο τους, ήταν αντίθετοι σε ιδιοσυγκρασία και όψη: ο Ροκφέλερ ψηλός και λιγομίλητος. ο Κάρνεγκι, κοντός και σνομπ. Επιπλέον, δεν συμπαθούσαν ιδιαίτερα ο ένας τον άλλον.
John D. Rockefeller GENERAL PHOTOGRAPHIC AGENCY
Ιδιωτικά, ο Carnegie αναφερόταν στον Rockefeller αποκαλώντας τον “ναυάγιο”, ενώ ο Rockefeller θεωρούσε τον Carnegie τρελό με τη δημοσιότητα. Καθώς οι δυο τους αναδείχθηκαν ως οι πλουσιότεροι άνθρωποι της εποχής τους, αλλά και ως κορυφαίοι φιλάνθρωποι, οι εφημερίδες άρχισαν να συγκρίνουν τις προσφορές τους, ρίζνοντας λάδι στη φωτιά του μνημειώδους ανταγωνισμού τους.
Andrew Carnegie
Οι σκιτσογράφοι απεικόνισαν τους δύο βιομήχανους ως δρομείς σε έναν «μαραθώνιο εκατομμυριούχων», με κέρματα να πέφτουν από τις τσέπες τους – και με ένα πλήθος να παρακολουθεί. Το υπονοούμενο τέτοιων απεικονίσεων ήταν σαφές: η φιλανθρωπία είχε γίνει αγώνας δρόμου με θεατές. Και αυτό ανέδειξε μια σημαντική διάσταση του φιλανθρωπικού ανταγωνισμού. Ναι, η προσφορά παρείχε έναν τρόπο στους πλούσιους να εξευγενίσουν τον εγωισμό τους και να τονώσουν τη δημοφιλία τους.
Κίνηση ματ από τον Τεντ Τέρνερ: Καλύτερα να δημοσιεύεται πόσα δίνουμε, παρά όσα έχουμε
Σε μια συνέντευξη που πήρε η αρθρογράφος των New York Times Maureen Dowd από τον συνιδρυτή του CNN Τεντ Τέρνερ τον Αύγουστο του 1996, ο μεγιστάνας των μέσων ενημέρωσης παραδέχτηκε ότι όταν είχε κάνει πρόσφατα πολλές δωρεές 100 εκατομμυρίων δολαρίων, αυτό που τον ανησυχούσε περισσότερο δεν ήταν ότι τα χρήματα θα ξοδευόταν αναποτελεσματικά, αλλά ότι οι δωρεές αυτές θα τον έκαναν τη θέση του, στη λίστα Forbes με τους 440 πλουσιότερους ανθρώπους της Γης να κατρακυλήσει, σημειώνοντας κατακόρυφη πτώση.
Επεκτείνοντας αυτόν τον συλλογισμό από τη δική του εμπειρία, ο Turner σχολίασε, πως παρόμοιες ανησυχίες μεταξύ των δισεκατομμυριούχων του έθνους μπορεί να τους εμποδίζουν να δώσουν μεγάλα ποσά. Το αντίδοτο που πρότεινε δεν ήταν να αποκηρύξει τη συνείδηση της φιλανθρωπικής δράσης, αλλά να τη διοχετεύσει προς μια πιο εποικοδομητική κατεύθυνση.
![2020's Biggest Charitable Donations [Infographic]](https://specials-images.forbesimg.com/imageserve/5ff6ceb3bd49085f199fcdd3/960x0.jpg?fit=scale)
Ζήτησε λοιπόν τη δημιουργία ενός εναλλακτικού συστήματος κατάταξης, που θα έδειχνε τους μεγαλύτερους δωρητές.
Αυτή η λίστα θα εκμεταλλευόταν την αυτοεκτίμηση και τον ανταγωνιστικό χαρακτήρα των πλουσίων που αρέσκονται να εξυπηρετούν το κοινό καλό. Ο Τέρνερ πρότεινε μάλιστα ότι ο Μπιλ Γκέιτς και ο Γουόρεν Μπάφετ, εκείνη την εποχή οι δύο πλουσιότεροι άνθρωποι στις ΗΠΑ, του είχαν ενημερώσει πως αν υπήρχε «μια λίστα με το ποιος έδινε παρά με το ποιος είχε», θα ήταν διατεθειμένοι να δωρίσουν ακόμη περισσότερα.
“Ελήφθη – Over” απάντησε το Forbes – Η λίστα φιλανθρωπίας, ήταν πια γεγονός
Αμέσως μετά τη δημοσίευση της συνέντευξης, το Fortune ανταποκρίθηκε στο κάλεσμα του Turner και δημοσίευσε αυτό που δήλωσε «την πιο αυστηρή και ολοκληρωμένη» λίστα φιλανθρωπίας που δημιουργήθηκε μέχρι σήμερα, κατατάσσοντας τους 25 κορυφαίους δωρητές του 1996.
Τα επόμενα χρόνια και άλλες εκδόσεις κατέγραψαν και δημοσίευσαν τις δικές τους αντίστοιχες λίστες.
Οι κορυφαίοι δωρητές συχνά συνεργάζονται κάπως διστακτικά με τους ερευνητές που καταρτίζουν αυτές τις λίστες, αλλά πολλοί από αυτούς έχουν επενδύσει στο ποια θα είναι η θέση τους στην κατάταξη. Τουλάχιστον, αυτές οι λίστες βοηθούν στη νομιμοποίηση και την προσοχή στον φιλανθρωπικό ανταγωνισμό.
Η δέσμευση Giving Pledge των Gates: Δωρίστε τη μισή σας περιουσία σε φιλανθρωπικούς σκοπούς
Η δεύτερη εξέλιξη που ενθαρρύνει τον φιλανθρωπικό ανταγωνισμό ήταν η εξάπλωση της πίεσης από ομοτίμους για την προώθηση της προσφοράς μεγάλης κλίμακας μεταξύ των ζάμπλουτων του κόσμου. Το πιο διάσημο παράδειγμα είναι εκείνο του Giving Pledge, η εκστρατεία που ξεκίνησε το 2010, με επικεφαλής τους Bill and Melinda Gates και Warren Buffett, για να πείσουν τους δισεκατομμυριούχους του κόσμου να δώσουν τουλάχιστον τη μισή περιουσία τους σε φιλανθρωπικούς σκοπούς.
Αξιοσημείωτο είναι πως αυτήν ακριβώς την δέσμευση έχουν υπογράψει 216 μεγιστάνες από 27 χώρες του κόσμου.
Ένα από τα πιο σημαντικά στοιχεία της δέσμευσης είναι η ευαγγελική της πτυχή: Ζητείται από τους υπογράφοντες να κάνουν δημόσια δήλωση των λόγων που τους οδήγησαν στο να βάλουν την υπογραφής τους, και αυτό εννοείται πως ενθαρρύνει τους πλούσιους συνομηλίκους τους να ενωθούν μαζί τους.
Όπως αναγνώρισε τουλάχιστον ένας από τους υπογράφοντες στην δεσμευτική επιστολή υπόσχεσής του, με την προώθηση αυτού του είδους, μιας δημόσιας δέσμευσης δηλαδή, τίθενται νέες βάσεις για τον ανταγωνισμό στο πεδίο της φιλανθρωπίας. Όπως επισήμανε ο μεγιστάνας των ακινήτων Sylvan Adams, «το Giving Pledge μας ενθαρρύνει να ξεπερνάμε ο ένας τον άλλον δίνοντας τον πλούτο μας. Λαμπρά!!!”
Το παράπονο του ιδρυτή του Facebook Mark Zuckerberg
Σε ένα πρόσφατα δημοσιευμένο βιβλίο σχετικά με τη «μάχη για την κυριαρχία» του Facebook, οι συγγραφείς περιλαμβάνουν ενδεικτικά την περιγραφή μιας χαρακτηριστικής σκηνής στην οποία ο ιδρυτής του Facebook Mark Zuckerberg παραπονιέται στους συμβούλους του, ότι η φιλανθρωπική δράση, που δημιούργησε με τη σύζυγό του Priscilla Chan, την πρωτοβουλία Chan Zuckerberg , για την οποία μάλιστα υποσχέθηκε το 99% της περιουσίας του στο Facebook, δεν έχει λάβει αρκετή θετική προσοχή.
«Γιατί οι άνθρωποι δεν με σκέφτονται όπως τον Μπιλ Γκέιτς;», αναρωτιέται μιλώντας μιλάει με τη Sheryl Sandberg, τη COO του Facebook. Το ξέσπασμα δεν ήταν μια από τις καλύτερες στιγμές του Zuckerberg, αλλά όταν πρόκειται για την αξιολόγηση της προσφοράς του, θα έπρεπε να έχει σημασία; Πρέπει το κοινό να ενδιαφέρεται εάν ένας δωρητής καθοδηγείται από την επιθυμία για κοινωνική θέση και αναγνώριση, μαζί με τα όποια «αγνά» ανθρωπιστικά κίνητρα, τον οδήγησαν σε μία τέτοια σημαντική δράση προσφοράς;
Και πού πήγε τελικά εκείνο το “Κάνε το καλό και ρίξ’ το στον γιαλό;”.
Μήπως η λαϊκή ρήση είναι πολύ λίγη, μπροστά στα μεγάλα ποσά; Μπορεί να είναι έτσι. Είναι όμως δίκαιο; Δεν είμαστε εμείς που θα το κρίνουμε. Γιατί δεν ανήκουμε στη λίστα των πλουσιότερων ανθρώπων της Γης. Και δεν θα μάθουμε ποτέ, πώς είναι να προσφέρεις εκατομμύρια.
Το γεγονός είναι πως λες και πρόκειται για μία άλλη κατηγορία buisness, η ανταγωνιστική φιλανθρωπία, μπορεί σίγουρα να οδηγήσει και σε επιδεικτικές δωρεές. Όμως η ιστορία της φιλανθρωπίας το αντισταθμίζει αυτό. Δείχνει πως μπορεί να αναδείξει και πραγματικά άξιους ευεργέτες. Αυτή η ιστορία είναι μια καλή υπενθύμιση ότι οι φιλανθρωπικές προσπάθειες των πλουσίων και των ισχυρών είναι εδώ και πολύ καιρό ένα κουβάρι.
Μπερδεμένες κλωστές, (θα ήταν ειρωνεία, αν μιλούσαμε για… σπάγκους), που δένει τα υψηλότερα στοιχεία της ανθρώπινης φύσης με τα πιο άθλια, αρχέγονα και ασήμαντα. Κάτι απ’ το υλικό του ουρανού, αναμεμειγμένο με το χώμα της γήινης ρίζας μας. Σκόνη αστεριών, επιθυμιών και ονείρων, που πέφτει και χρυσώνει πολλές ελλείψεις και ανάγκες.
Θα ήμασταν λοιπόν οι τελευταίοι, που θα κρίναμε, πόσο μάλλον θα κατακρίναμε κάτι τέτοιο.
Με στοιχεία από άρθρο του Town & Country
Διαβάστε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο
Το σχόλιο σας