Ιράν πυρηνικά: Κοντά στην συμφωνία με ΗΠΑ

Ένα ακόμη χρόνιο ζήτημα αναμένεται να λυθεί τις επόμενες ημέρες. Ο λόγος για την συμφωνία των ΗΠΑ με το Ιράν για τα πυρηνικά. Σύμφωνα με ανακοίνωση του Λευκού Οίκου, οι δύο πλευρές πλησιάζουν σε συμφωνία, που μπορεί να ανακοινωθεί τις επόμενες ημέρες.

“Έγινε ουσιώδης πρόοδος κατά τη διάρκεια της τελευταίας εβδομάδας”, όμως “δεν υπάρχει συνολική συμφωνία διότι δεν υπάρχει συμφωνία για την παραμικρή λεπτομέρεια”, δήλωσε εκπρόσωπος της αμερικανικής διπλωματίας.

Από την αρχή η διαπραγμάτευση

Η συμφωνία διαπραγματεύεται από την αρχή, καθώς ο πρώην πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ είχε επιλέξει να αποσυρθούν οι ΗΠΑ από το Κοινό Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης (ΚΟΣΔ), την συνθήκη για την αποπυρηνικοποίηση του Ιράν. 

 Το ΚΟΣΔ προέβλεπε την άρση των διεθνών οικονομικών κυρώσεων σε βάρος του Ιράν, με αντάλλαγμα αυστηρούς περιορισμούς στο πρόγραμμα πυρηνικής ενέργειας της χώρας, ώστε στη θεωρία τουλάχιστον να αποκλειστεί κάθε ενδεχόμενο η Ισλαμική Δημοκρατία να αποκτήσει πυρηνικό οπλοστάσιο.

Οι διαπραγματεύσεις εκτυλίσσονται ανάμεσα στα κράτη που είναι ακόμη συμβαλλόμενα μέρη στο ΚΟΣΔ (Κίνα, Ρωσία, Γαλλία, Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο και Ιράν), με τη συμμετοχή των ΗΠΑ εκ του σύνεγγυς – δεν γίνονται διαπραγματεύσεις πρόσωπο με πρόσωπο ανάμεσα στους Αμερικανούς και τους Ιρανούς.

Το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν

Tο Πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν περιελάμβανε αρκετούς ερευνητικές εγκαταστάσεις, δύο ορυχεία ουρανίου, έναν ερευνητικό αντιδραστήρα και εγκαταστάσεις επεξεργασίας ουρανίου που περιλαμβάνουν τις τρεις γνωστές μονάδες εμπλουτισμού ουρανίου.Το 1970, το Ιράν επικύρωσε τη Συνθήκη Μη Διάδοσης των Πυρηνικών Όπλων, καθιστώντας το πυρηνικό πρόγραμμα του θέμα για την Διεθνή Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (ΔΥΑΕ).

Το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν ξεκίνησε τη δεκαετία του 1950 με τη βοήθεια των Ηνωμένων Πολιτειών στο πλαίσιο του προγράμματος Ενέργεια για Ειρήνη. Μετά την επανάσταση του 1979, το μεγαλύτερο μέρος της διεθνούς πυρηνικής συνεργασίας με το Ιράν διακόπηκε.

Στη δεκαετία του 2000, η ​​αποκάλυψη του προγράμματος εμπλουτισμού ουρανίου του Ιράν έθεσε ανησυχίες στη διεθνή κοινότητα ότι ενδέχεται να προορίζεται για μη ειρηνικές χρήσεις. Η ΔΥΑΕ ξεκίνησε έρευνα το 2003 αφού μια ομάδα ιρανών αντιφρονούντων αποκάλυψε αδήλωτες πυρηνικές δραστηριότητες που διεξήγαγε το Ιράν. Το 2006, λόγω της μη συμμόρφωσης του Ιράν με τις υποχρεώσεις NPT, το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών ζήτησε από το Ιράν να αναστείλει τα προγράμματα εμπλουτισμού του. Το 2007, η Εθνική Εκτίμηση Πληροφοριών των Ηνωμένων Πολιτειών δήλωσε ότι το Ιράν σταμάτησε ένα φερόμενο ενεργό πρόγραμμα πυρηνικών όπλων το φθινόπωρο του 2003.

Οι πυρηνικοί σταθμοί

Ο πρώτος πυρηνικός σταθμός του Ιράν, ο αντιδραστήρας «Μπουσέρ I», ολοκληρώθηκε με μεγάλη βοήθεια από τη ρωσική κυβερνητικό οργανισμό Rosatom και άνοιξε επίσημα στις 12 Σεπτεμβρίου 2011. Από το 2015, το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν έχει κοστίσει 100 δισεκατομμύρια δολάρια σε απώλεια εσόδων από το πετρέλαιο και έχει χάσει άμεσες ξένες επενδύσεις λόγω των διεθνών κυρώσεων (500 δισεκατομμύρια δολάρια) που του έχουν επιβληθεί.

Από τον Φεβρουάριο του 2019, η ΔΥΑΕ πιστοποίησε ότι το Ιράν εξακολουθεί να συμμορφώνεται με το διεθνές κοινό ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης του 2015. Ωστόσο, τον Ιούλιο του 2019, η ΔΥΑΕ δήλωσε ότι το Ιράν παραβίασε τη συμφωνία. Το Ιράν από τότε που παραβίασε τον Ιούλιο 2019 την συμφωνία JCPOA, μπήκε σε διαμάχη με τους μισούς από τους υπογράφοντες της συμφωνίας, επειδή μια έκθεση της ΔΥΑΕ του Νοεμβρίου 2020 ανέφερε ότι το Ιράν είχε αναπτύξει περαιτέρω τεχνολογία φυγοκεντρωτών, η καινοτομία της οποίας απαγορεύτηκε ρητά από την JCPOA.