Κρίση στην Ουκρανία: Η σημασία των κυρώσεων για τη Ρωσία

Η κρίση στην Ουκρανία έχει συσπειρώσει τις δυνάμεις της Δύσης απέναντι στην Ρωσία. Τα πράγματα εντάθηκαν μετά την υπογραφή του διατάγματος που αναγνωρίζει την ανεξαρτησία του Ντονμπάς. Όπως ήταν επόμενο, η Ευρώπη και οι ΗΠΑ προχώρησαν στην επιβολή κυρώσεων.

Το βέβαιο είναι ότι το πρώτο κύμα των κυρώσεων αναμένεται να “πονέσουν” την ρωσική οικονομία. Αποκόπτουν την πρόσβαση της στις διεθνείς αγορές για δανεισμό μέσω ομολόγων. Παρόλα αυτά, το πλήγμα δεν είναι καίριο, καθώς δεν την γονατίζουν. Όπως και να έχει, ο Μπάιντεν ξεκαθάρισε ότι αυτό είναι ένα πρώτο βήμα και οι κυρώσεις θα κλιμακωθούν.

Πιο συγκεκριμένα, το πακέτο των κυρώσεων περιλαμβάνει

• Την στοχοποίηση όσων φυσικών και νομικών προσώπων συμμετείχαν στην παράνομη απόφαση της Ρωσίας να αναγνωρίσει τις περιοχές του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ.
• Την στοχοποίηση των τραπεζών που χρηματοδοτούν ρωσικές στρατιωτικές και άλλες επιχειρήσεις σε αυτές τις περιοχές.
• Την παρεμπόδιση του ρωσικού κράτους και της κυβέρνησης να έχουν πρόσβαση στις αγορές κεφαλαίων και στις χρηματοπιστωτικές αγορές και υπηρεσίες της ΕΕ.
• Την παρεμπόδιση του εμπορίου από τις δύο αυτές περιοχές προς και από την ΕΕ, για να διασφαλιστεί ότι οι υπεύθυνοι θα βιώσουν ξεκάθαρα τις οικονομικές συνέπειες των παράνομων και επιθετικών ενεργειών τους.

Από την άλλη, θα επηρεάσουν και την ίδια την Ε.Ε., πλήττοντας τομείς που είναι εκτεθειμένοι στη ρωσική επικράτεια. Επιπλέον, αν η κατάσταση εκτροχιαστεί, η διακοπή της ροής αερίου προς την Ευρώπη είναι ο οικονομικός άσος στο μανίκι της Μόσχας.

Το δόγμα Μπάιντεν

Ο Τζο Μπάιντεν ήδη από τους πρώτους μήνες της θητείας του είχε ως στόχο την ανάσχεση της Κίνας και της Ρωσίας. Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία θα μπορούσε να πει κανείς ότι βοηθά τον Αμερικανό Πρόεδρο να επεκτείνει την ατζέντα του. 

Η ρητορική του Μπάιντεν, κατά την διάρκεια των διαγγελμάτων, και ο τρόπος που επέμεινε να παρουσιάζει τις ρωσικές κινήσεις ως την αρχή ενός συνολικότερου σχεδίου επίθεσης, σημαίνει ότι ταυτόχρονα ήθελε να δώσει τον τόνο ότι ξεκινά μια συνολικότερη περίοδος αντιπαράθεσης.

Σε αυτή τη φάση είναι σαφές ότι για ένα διάστημα παρότι και οι δύο πλευρές θα επιμένουν στη δυνατότητα να υπάρξει διπλωματική συζήτηση, η έμφαση θα είναι στη διαχείριση της τρέχουσας ρήξης και μπορεί κανείς να υποθέσει ότι θα υπάρξουν και άλλες στιγμές όπου οι τόνοι θα ανέβουν και πιθανώς να τα ρήγματα να είναι μεγαλύτερα.

Όμως, την ίδια στιγμή γίνεται και μια πραγματική διαπραγμάτευση και μάλιστα σε δύο επίπεδα. Τόσο ανάμεσα στη Δύση και τη Ρωσία όσο και στο εσωτερικό κάθε πόλου για το πώς θα εξελιχθεί αυτή η αντιπαράθεση και το βάθος της διαίρεσης στο διεθνές σύστημα.

Γρίφος η επόμενη κίνηση του Πούτιν

Επί του πρακτέου ωστόσο, όλα θα κριθούν από τις κινήσεις του ιδίου του Πούτιν. Πόσο μακριά θα πάει ο ρώσος πρόεδρος; Πόσο ακόμη θα τραβήξει το σκοινί; Τα εν λόγω ερωτήματα έχουν ουσία. Αναγνωρίζοντας την ανεξαρτησία, ή ακόμη και προσαρτώντας, ένα κομμάτι της ανατολικής Ουκρανίας, ο ρώσος ηγέτης δεν εξασφαλίζει άλλωστε καμία από τις εγγυήσεις ασφαλείας τις οποίες έχει ήδη καταθέσει ως αίτημα προς την πλευρά της Δύσης.

Προς το παρόν, η ρωσική πλευρά σκοπίμως διατηρεί έναν βαθμό ασάφειας αναφορικά με όσα προτίθεται να κάνει. Επί του παρόντος, δεν έχουν ακόμη διασαφηνιστεί -για παράδειγμα -τα ακριβή γεωγραφικά όρια των περιοχών τις οποίες η Μόσχα αναγνώρισε ως ανεξάρτητες. Θα παραμείνουν ανατολικά της γραμμής επαφής, όπως εκείνη έχει χαραχτεί σήμερα ανάμεσα στις ουκρανικές δυνάμεις και στους ρωσόφωνους αυτονομιστές, ή θα επιχειρήσουν να μετακινηθούν δυτικότερα; Τα ρωσικά στρατεύματα πάντως, που έχουν συγκεντρωθεί κοντά στα σύνορα με την Ουκρανία και στη Λευκορωσία, δεν φαίνεται προς το παρόν να φεύγουν.

Μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο, τίθενται αν αμφιβόλω πλέον και οι διπλωματικές επαφές που θεωρητικώς προωθούνταν περί μιας διεθνούς Συνόδου για το Ουκρανικό. Η ρωσική πλευρά παρουσιάζεται διατεθειμένη να συναντηθεί με τους Αμερικανούς. Οι Αμερικανοί ωστόσο δεν είναι προς το παρόν σαφές εάν θα ήθελαν αυτή την εβδομάδα να έχουν κάποια συνάντηση με τους Ρώσους.

Το Κίεβο, από την πλευρά του, βρίσκεται σε δύσκολη θέση. Εάν προχωρήσει σε μια πιο δυναμική στρατιωτική απάντηση, θα είναι σαν να δίνει το πρόσχημα στη Ρωσία να εισβάλει. Από την άλλη πλευρά ωστόσο, δεν μπορεί να σταθεί κατά τρόπο παθητικό απέναντι σε όλα όσα συμβαίνουν.