Ουκρανία: Οι επόμενες ρωσικές κινήσεις και οι κυρώσεις της ΕΕ

Η Ουκρανία αποτελεί αυτή τη στιγμή το κέντρο των εξελίξεων. Μετά την αναγνώριση του Ντονμπάς από τον Ρώσο Πρόεδρο, τα πράγματα επιταχύνθηκαν και η Δύση επέβαλλε κυρώσεις, πρώτα η Βρετανία, μετά οι ΗΠΑ και στο τέλος η Ευρωπαϊκή Ένωση.

Από την άλλη, τόσο οι εκπρόσωποι του Κρεμλίνου, όσο και ο ίδιος ο Πούτιν έχουν διαμηνύσει σε όλους τους τόνους ότι θέλουν να διαπραγματευτούν με την Δύση. Την ίδια ώρα οι προβλέψεις για την επικείμενη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία δίνουν και παίρνουν.

Τα τρία σενάρια που έχει στο μυαλό του ο Πούτιν

Το Reuters παρουσιάζει τρία πιθανά σενάρια για την εξέλιξη της κρίσης, από το λιγότερο μέχρι το πλέον βίαιο.

Εξασφάλιση των αποσχισμένων περιοχών και έπειτα παύση

Τη στιγμή που αρκετοί αναλυτές πιστεύουν ότι η αποστολή «ειρηνευτικών δυνάμεων» – δηλαδή, ρώσων στρατιωτών – στις αποσχισμένες περιοχές δεν είναι παρά το πρώτο βήμα μιας πλήρους εισβολής, άλλοι σημειώνουν ότι θα μπορούσε να είναι και το τελευταίο ή έστω… το τελευταίο προς το παρόν, από την άποψη των στρατιωτικών επιχειρήσεων. Ταυτόχρονα, η Ρωσία θα μπορούσε να αναζητήσει άλλους μοχλούς πίεσης της Ουκρανίας. «Κάτι τέτοιο θα έβγαζε τον Πούτιν από το αδιέξοδο του να είναι υποχρεωμένος να εισβάλει. Έχει κάνει κάτι., Μπορεί να ισχυριστεί ότι νίκησε, όταν απευθύνεται στο εγχώριο κοινό του», υποστηρίζει μιλώντας στο Reuters ο Τιμ Ρίπλεϊ, συγγραφέας του βιβλίου «Μικροί Πράσινοι Άνθρωποι: Οι Πόλεμοι του Πούτιν από το 2014».

Ο Ρίπλεϊ αναφέρει ότι πιστεύει πως τα πιθανότερα επόμενα βήματα δεν περιλαμβάνουν την κατάληψη ευρύτερων περιοχών, αλλά την άσκηση πίεσης με άλλους τρόπους, όπως ο ναυτικός αποκλεισμός των ουκρανικών λιμανιών προς τη Μαύρη Θάλασσα. Στόχος σε μια τέτοια περίπτωση θα ήταν να τρομοκρατήσει την Ουκρανία, διατηρώντας μια διαρκή κρίση, αλλά και να δείξει ότι οι δυτικοί σύμμαχοι του Κιέβου δεν μπορούν να του προσφέρουν ουσιαστική βοήθεια. Ταυτόχρονα, η Ρωσία έχει ήδη επιτύχει ορισμένους σημαντικούς στόχους, όπως να εξαναγκάσει τους συμμάχου του ΝΑΤΟ να δηλώσουν ανοιχτά ότι δεν θα αποστείλουν στρατεύματα για την προστασία της Ουκρανίας, αλλά και να εξασφαλίσει την άδεια της γειτονικής Λευκορωσίας για σταθερή παρουσία μεγάλου αριθμού ρωσικών δυνάμεων στην επικράτειά της.

«Η Λευκορωσία ήταν μια μεγάλη κίνηση με στόχο την αλλαγή των ισορροπιών στην περιοχή… Μεταμορφώνει πλήρως τις μεθόδους που θα πρέπει να χρησιμοποιήσει το ΝΑΤΟ για να υπερασπιστεί τα κράτη της Βαλτικής», παρατηρεί ο Ρίπλεϊ.

Διεύρυνση της αποσχισμένης περιοχής, με τις συγκρούσεις να περιορίζονται στην ανατολική Ουκρανία

Οι αυτονομιστές της ανατολικής Ουκρανίας ελέγχουν λιγότερη από τη μισή έκταση των δύο επαρχιών που διεκδικούν. Χωρίς να προχωρήσει σε εισβολή μεγάλης κλίμακας, η Ρωσία θα μπορούσε να επιχειρήσει να διευρύνει τις αποσχισμένες περιοχές. Τα σχετικά μηνύματα της Μόσχας στη διάρκεια του τελευταίου 24ώρου υπήρξαν αντικρουόμενα σε σχέση με την ακριβή έκταση που έχουν αναγνωρίσει ως αυτόνομη.

Ένας στόχος θα μπορούσε να είναι η Μαριούπολη, το σημαντικότερο λιμάνι της ανατολικής Ουκρανίας. Η κατάληψή της, θα επέτρεπε στη Μόσχα να δημιουργήσει χερσαία γέφυρα μεταξύ της Κριμαίας και των αυτονομιστικών θυλάκων και να εξασφαλίσει τον πλήρη έλεγχο των ακτών της Θάλασσας του Αζόφ. Πρόκειται για έναν στρατηγικό στόχο, ο οποίος παράλληλα θα ασκούσε σημαντικές οικονομικές πιέσεις στο Κίεβο.

Όμως ένας πόλεμος για αυτή την τόσο σημαντική περιοχή της ανατολικής Ουκρανίας, το πιθανότερο είναι ότι θα έφερνε σκληρές κυρώσεις για τη Ρωσία, ενώ θα πετύχαινε μόνο περιορισμένα στρατηγικά κέρδη. Από μόνος του, δεν θα αρκούσε για να πετύχει την τοποθέτηση μιας κυβέρνησης-μαριονέτας, που σύμφωνα με εκτιμήσεις είναι ένας από τους κύριους στόχους της Μόσχας. «Η κατάληψη έξι χωριών έξω από το Ντονιέτσκ δεν αλλάζει τίποτα», επισημαίνει ο Ρίπλεϊ.

Πλήρης εισβολή

Δυτικά κράτη, και κυρίως οι ΗΠΑ και η Βρετανία, προειδοποιούν εδώ και αρκετές εβδομάδες για την πιθανότητα ευρύτερης εισβολής της Ρωσίας με στόχο την κατάληψη ολόκληρης της Ουκρανίας – ή τουλάχιστον την ανατροπή της κυβέρνησης του Κιέβου. Ορισμένοι σχολιαστές είδαν το μαγνητοσκοπημένο διάγγελμα του Πούτιν το βράδυ της Δευτέρας ως απόδειξη ότι δεν θα ικανοποιηθεί, αν δεν δει την Ουκρανία να διοικείται από μια κυβέρνηση που αναγνωρίζει τη ρωσική ηγεμονία.

«Φαίνεται πιθανό ο Πούτιν να έχει πολλά περισσότερα στο νου του, από το να πάρει απλώς ένα κομματάκι από τα ανατολικά της Ουκρανίας και να αναλάβει επισήμως την ευθύνη περιοχών που ήδη ήλεγχε de facto», έγραψε ο Σον Γουόκερ, δημοσιογράφος του Guardian. «Οι τελευταίες λέξεις του Πούτιν, ότι αν το Κίεβο δεν σταματήσει τη βία θα φέρει την ευθύνη για την “αιματοχυσία” που θα ακολουθήσει, ήταν τρομερά δυσοίωνες. Με απλά λόγια, ακούστηκαν σαν κήρυξη πολέμου».

Σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης η Ουκρανία

Το Συμβούλιο Ασφαλείας της Ουκρανίας προέβη στην κήρυξη ολόκληρης της Ουκρανίας σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης -με εξαίρεση τις ανατολικές επαρχίες του Λουγκάνσκ και του Ντονέτσκ που είναι σε εμπόλεμη κατάσταση- ενώ η χώρα άρχισε να επιστρατεύει εφέδρους ηλικίας 18-60 ετών.

Συγκεκριμένα, μετά από συνεδρίαση του συμβουλίου, ο ανώτατος αξιωματούχος ασφαλείας Oleksiy Danilov δήλωσε ότι η κατάσταση έκτακτης ανάγκης θα επιβληθεί σε όλες τις περιοχές εκτός από το Ντονέτσκ και το Λουγκάνσκ, οι οποίες αναγνωρίστηκαν ως ανεξάρτητες από την Ρωσία με το διάγγελμα του Βλαντίμιρ Πούτιν.

Η κατάσταση έκτακτης ανάγκης θα ξεκινήσει τα μεσάνυχτα της 24ης Φεβρουαρίου και θα κρατήσει για 30 ημέρες, σύμφωνα με το σχετικό διάταγμα. Σύμφωνα με το προσχέδιο που είδε το φως της δημοσιότητας, προτείνεται η απαγόρευση των μαζικών συγκεντρώσεων και οι απεργίες.

Παράλληλα, τονίζεται πως η κίνηση των εφέδρων θα περιοριστεί εντός της επικράτειας της χώρας, ενώ εξετάζεται και η επιβολή νυχτερινής απαγόρευσης κυκλοφορίας. Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, θα διενεργούνται έλεγχοι προσωπικών εγγράφων, θα απαγορεύεται η παραγωγή και διανομή ενημερωτικού υλικού που μπορεί να αποσταθεροποιήσει την κατάσταση, ενώ επιβάλλονται ειδικοί κανόνες για τη χρήση των επικοινωνιών και τη μετάδοση πληροφοριών με ηλεκτρονικά δίκτυα.

Το Κοινοβούλιο αναμένεται να εγκρίνει την πρόταση εντός 48 ωρών.

Οι κυρώσεις της Ευρώπης προς την Ρωσία

Σύμφωνα με ανακοίνωση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, εγκρίθηκε σήμερα μια δέσμη μέτρων ως απάντηση στην απόφαση της Ρωσικής Ομοσπονδίας να προχωρήσει στην αναγνώριση περιοχών του Ντονμπάς της Ανατολικής Ουκρανίας ως ανεξάρτητες οντότητες, καθώς και στην αποστολή ρωσικών στρατευμάτων σε αυτές τις περιοχές.

Συγκεκριμένα επιβάλλονται κυρώσεις:

• Στα 351 μέλη της Ρωσικής Κρατικής Δούμας (Κάτω Βουλή), που ψήφισαν την αναγνώριση της ανεξαρτησίας των αυτοαποκαλούμενων «Λαϊκών Δημοκρατιών» σε Ντονέτσκ και Λουγκάνσκ.
• Στοχευμένα μέτρα σε επιπλέον 27 άτομα και οντότητες «υψηλού προφίλ», που διαδραμάτισαν ρόλο στην υπονόμευση ή την απειλή της εδαφικής ακεραιότητας, της κυριαρχίας και της ανεξαρτησίας της Ουκρανίας. Σε αυτούς περιλαμβάνονται στελέχη της κυβέρνησης, στρατιωτικοί, τράπεζες και Ρώσοι ολιγάρχες.

Οι κυρώσεις περιλαμβάνουν δέσμευση περιουσιακών στοιχείων και απαγόρευση διάθεσης κεφαλαίων σε όσους βρίσκονται στη σχετική λίστα, ενώ ισχύει και απαγόρευση εισόδου ή διέλευσης από εδάφη της Ε.Ε. Περιορισμοί στην οικονομία και το εμπόριο ανάμεσα σε Ντονέτσκ και Λουγκάνσκ και Ε.Ε.

Ποιοι θα είναι στη λίστα

Ωστόσο σύμφωνα με ευρωπαϊκές διπλωματικές πηγές που επικαλείται το BBC, είναι αναμενόμενο ότι ο υπουργός Άμυνας της Ρωσίας Σεργκέι Σόιγκου και η εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα είναι μεταξύ των ονομάτων στη λίστα κυρώσεων της ΕΕ. Αυτό σημαίνει ότι θα είναι ανάμεσα σε αυτούς που θα υπόκεινται σε ταξιδιωτική απαγόρευση στην ΕΕ, ενώ θα δεσμευτούν και τα περιουσιακά τους στοιχεία.

Για τις εξελίξεις στην Ουκρανία συγκλήθηκε έκτακτη Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ, που θα πραγματοποιηθεί αύριο Πέμπτη.

Στην επιστολή πρόσκλησής του για την αυριανή σύνοδο των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Charles Michel, γράφει: «Η χρήση βίας και εξαναγκασμού για αλλαγή συνόρων δεν έχει θέση στον 21ο αιώνα.

«Θα ήθελα να σας ευχαριστήσω για την ενότητα που επιδείχθηκε τις τελευταίες ημέρες, ιδίως με την ταχεία έγκριση σήμερα του πακέτου κυρώσεων από το Συμβούλιο.

«Οι επιθετικές ενέργειες της Ρωσικής Ομοσπονδίας παραβιάζουν το διεθνές δίκαιο και την εδαφική ακεραιότητα και κυριαρχία της Ουκρανίας.

«Είναι σημαντικό να συνεχίσουμε να είμαστε ενωμένοι και αποφασισμένοι και να καθορίζουμε από κοινού τη συλλογική προσέγγιση και τις δράσεις μας. Ως εκ τούτου, θα ήθελα να σας καλέσω σε ένα ειδικό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο την Πέμπτη 24 Φεβρουαρίου, το οποίο θα πραγματοποιηθεί αυτοπροσώπως στις Βρυξέλλες και θα ξεκινήσει στις 20:00.

Ο άσος του Πούτιν

Έχοντας δει τα πρώτα σημάδια της στρατηγικής του Βλάντιμιρ Πούτιν, όλοι καταλαβαίνουν πως πάντα έχει πολλούς άσους στο μανίκι και πολλές φορές δεν τους χρησιμοποιεί κάνοντας οικονομία δυνάμεων. Ένας από τους άσους είναι το κλείσιμο της στρόφιγγας.

Αυτό αυτομάτως σημαίνει πως η Ευρώπη θα αποκτήσει ένα μεγάλο πρόβλημα, το οποίο είναι δυσεπίλυτο. Ο λόγος είναι γιατί η Ρωσία κατέχει ένα από τα μεγαλύτερα δίκτυα φυσικού αερίου, με αποτέλεσμα η Ευρώπη να χρειάζεται την Ρωσία.

Τα δεδομένα, όμως, μπορούν να αλλάξουν ανά πάσα στιγμή, καθώς η κατάσταση στην Ουκρανία και γενικότερα στο Ανατολικό Μέτωπο είναι εξαιρετικά ρευστή και μυρίζει μπαρούτι. Σε περίπτωση περαιτέρω επιδείνωσης δε ή, πολύ περισσότερο, ενός πολέμου, τότε τίποτα δεν μπορεί να αποκλειστεί. Το αντίθετο.

Ίσως γι’ αυτό υπάρχουν πολλοί, όπως ο Τιμ Πάρτριτζ της DB Group Europe, που δεν διστάζουν να πουν ότι «η Γερμανία πυροβόλησε τα πόδια της με το κλείσιμο των μονάδων λιγνίτη και των πυρηνικών αντιδραστήρων».