Ενεργειακό σοκ στη Γερμανία λόγω της εξάρτησης από τη Ρωσία

Επί αρκετά  χρόνια, οι ΗΠΑ προειδοποιούσαν τη Γερμανία ότι θα δημιουργούσε μια επικίνδυνη ενεργειακή εξάρτηση από τη Ρωσία, την πηγή περισσότερων από τις μισές εισαγωγές ορυκτών καυσίμων της. Τώρα που ο πόλεμος στην Ουκρανία έκανε το Βερολίνο να φτάσει στο ίδιο συμπέρασμα, η κυβέρνηση διαπιστώνει ότι μπορεί να είναι πολύ αργά για αλλαγή πορείας, αναφέρει δημοσίευμα του Bloomberg.

Ο κύριος όγκος των προμηθειών φυσικού αερίου και άνθρακα θα μπορούσε να αποκοπεί

Η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης βρίσκεται αντιμέτωπη με την προοπτική ότι ο κύριος όγκος των προμηθειών φυσικού αερίου και άνθρακα θα μπορούσε να αποκοπεί, διαλύοντας τη βιομηχανική της βάση και προκαλώντας οικονομική αναταραχή. Εταιρείες όπως η Uniper και ο χημικός γίγαντας BASF είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένες και με τα αποθέματα φυσικού αερίου να βρίσκονται σε χαμηλά επίπεδα, τα προβλήματα θα εξαπλωθούν γρήγορα στις βιομηχανίες και τα νοικοκυριά που ήδη υποφέρουν από τους συνεχώς αυξανόμενους λογαριασμούς.

“Εάν είτε οι Ευρωπαίοι δεν θέλουν πλέον να αγοράζουν το φυσικό αέριο είτε η Ρωσία τους το κόψει, αυτό θα ήταν ένα πολύ σημαντικό σοκ”, δήλωσε ο David Folkerts-Landau, επικεφαλής οικονομολόγος της Deutsche Bank, σε συνέντευξή του στην τηλεόραση του Bloomberg αυτή την εβδομάδα. “Θα έχεις μια πολύ σοβαρή ύφεση”.

Η κυβέρνηση του καγκελάριου Όλαφ Σολτς δήλωσε ότι οι ανάγκες της χώρας σε φυσικό αέριο καλύπτονται μέχρι τον επόμενο χειμώνα. Όμως, οι αποθήκες φυσικού αερίου της Ευρώπης είναι πλήρεις κατά λιγότερο από το ένα τρίτο και πολύ κάτω από τον μέσο όρο για αυτή την εποχή του έτους.

Για να αντισταθμίσει το χαμένο ρωσικό φυσικό αέριο, η Γερμανία θα χρειαστεί παραδόσεις από ολόκληρο τον παγκόσμιο στόλο των 600 δεξαμενόπλοιων υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG), εκτιμά η Κεντρική Ένωση Γερμανικών Επιμελητηρίων Βιομηχανίας και Εμπορίου (DIHK).

Καμία ένδειξη προς το παρόν από τη Μόσχα – Μήπως κρύβε άσσους στο μανίκι;

Προς το παρόν, η Μόσχα δεν έχει δώσει καμία ένδειξη ότι μπορεί να διακόψει τις προμήθειες, ενώ η Γερμανία αντιτίθεται σε κυρώσεις ή πολιτικές πιέσεις που θα προκαλούσαν πλήρες ενεργειακό εμπάργκο. Αλλά ήδη, το Βερολίνο βρίσκεται σε κατάσταση κρίσης.

Η γερμανική κυβέρνηση ενέκρινε μια έκτακτη πληρωμή ύψους 1,5 δισεκατομμυρίων ευρώ για την εξασφάλιση υγροποιημένου φυσικού αερίου. Με τις τρέχουσες τιμές, αυτό η ποότητα αερίου κρατά για περίπου μια εβδομάδα, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Bloomberg, και το LNG είναι συνήθως τουλάχιστον 10% ακριβότερο από τις προμήθειες που διοχετεύονται από τη Ρωσία.

“Το λέω αυτό με μεγάλη λύπη και χωρίς χαμόγελο στο πρόσωπό μου: Η Γερμανία εξαρτάται από τις ρωσικές εισαγωγές ενέργειας”, δήλωσε αυτή την εβδομάδα ο Robert Habeck, αντικαγκελάριος της Γερμανίας και υπουργός Οικονομίας.

Τι θα γίνει σε περίπτωση διακοπής προμηθειών

Σε περίπτωση διακοπής των προμηθειών, η Uniper θα ήταν πιθανότατα μία από τις πρώτες εταιρείες που θα αισθανόταν τις επιπτώσεις. Η εταιρεία κοινής ωφελείας με έδρα το Ντίσελντορφ έχει περισσότερα από τα μισά μακροπρόθεσμα συμβόλαια φυσικού αερίου με τη Ρωσία και βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα ζοφερό μέλλον εάν διακοπούν οι προμήθειες αυτές. Οι ακραίες μεταβολές των τιμών την ανάγκασαν να δανειστεί δισεκατομμύρια ευρώ. Εν τω μεταξύ, η επένδυσή της στον αγωγό Nord Stream 2 προς τη Ρωσία είναι πιθανότατα χαμένη.

Το κόστος για τη γερμανική εταιρεία παραγωγής φυσικού αερίου και πετρελαίου Wintershall

“Η κατάσταση στα ρωσο-ουκρανικά σύνορα μας αφήνει βαθιά αναστατωμένους”, δήλωνε ο διευθύνων σύμβουλος Klaus-Dieter Maubach μία ημέρα πριν από την έναρξη της εισβολής του προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν.

Η γερμανική εταιρεία παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου Wintershall είδε επίσης της μείωση της αξίας μιας επένδυσης 1 δισ. ευρώ που είχε επενδύσει στο αμφιλεγόμενο έργο (Nord Stream 2), το οποίο είχε ενοχλήσει επί μακρόν τις ΗΠΑ, αλλά παρόλα αυτά πλησίαζε στην ολοκλήρωσή του μέχρι που η κυβέρνηση σταμάτησε την πιστοποίηση.

Ο πρώτος αγωγός Nord Stream, ο οποίος παρακάμπτει την Ουκρανία για να συνδέσει απευθείας τη Γερμανία με τα ρωσικά κοιτάσματα φυσικού αερίου, εγκαινιάστηκε από την πρώην καγκελάριο Άγκελα Μέρκελ το 2011, χαρακτηρίζοντάς τον ως “αξιοσημείωτο επίτευγμα”.

Πειραματικοί σταθμοί LNG

Ο Σολτς ανακοίνωσε επίσης ότι σχεδιάζει να επισπεύσει την κατασκευή των πρώτων τερματικών σταθμών υγροποιημένου φυσικού αερίου LNG της χώρας, αλλά αυτό θα χρειαστεί ακόμη χρόνια.

Βραχυπρόθεσμα, η κυβέρνηση δημοσίευσε ένα σχέδιο για την αντιμετώπιση της κρίσης, το οποίο περιλαμβάνει τη δημιουργία αποθεμάτων άνθρακα για τις μονάδες ηλεκτροπαραγωγής και τον εξαναγκασμό των εταιρειών φυσικού αερίου να διατηρούν τα ελάχιστα επίπεδα αποθήκευσης. Σχεδόν το ένα τρίτο αυτής της χωρητικότητας ελέγχεται από τη ρωσική Gazprom κάτι που αποτελεί μια περαιτέρω ένδειξη της εξάρτησης της Γερμανίας.

Τελική λύση οι ΑΠΕ

Η τελική λύση είναι η στροφή προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ), η οποία επίσης θα χρειαστεί χρόνο και χρήμα. Η Γερμανία έχει ήδη υποχωρήσει από την χρήση της πυρηνικής ενέργειας μετά την καταστροφή του αντιδραστήρα της Φουκουσίμα πριν από μια δεκαετία, ενώ οι τρεις τελευταίοι αντιδραστήρες της πρόκειται να κλείσουν φέτος.

Οι ασφαλιστικές εταιρείες Euler Hermes και Allianz εκτιμούν ότι για να αποκτήσει η Ευρωπαϊκή Ένωση ανεξαρτησία από τη ρωσική ενέργεια θα απαιτούνταν επενδύσεις ύψους 170 δισ. ευρώ ετησίως. Ο Χάμπεκ, πρότεινε αυτή την εβδομάδα νομοθεσία που θα τριπλασίαζε περίπου τον ρυθμό προσθήκης αιολικής και ηλιακής ενέργειας.

“Αυτό που οικοδομήθηκε συνειδητά τα τελευταία 10, 15 χρόνια -δηλαδή, να γίνει μεγαλύτερη η εξάρτηση από τη ρωσική ενέργεια- δεν μπορεί φυσικά να αλλάξει εντελώς μέσα σε λίγες ημέρες ή σε τρεις μήνες”, δήλωσε ο Χάμπεκ την Πέμπτη, αφού συναντήθηκε με επιχειρηματίες για να συζητήσει την υφιστάμενη κρίση. “Θα παραμείνουμε και πρέπει να παραμείνουμε ανοιχτοί για εισαγωγές ενέργειας από τη Ρωσία”.

Βασική ανησυχία

Ο λόγος ανησυχίας είναι σαφής. Η Ρωσία προμηθεύει περισσότερο από το ήμισυ του φυσικού αερίου της Γερμανίας, το ήμισυ του άνθρακα και περίπου το ένα τρίτο του πετρελαίου της. Το Bloomberg εκτιμά ότι η αντικατάσταση του ρωσικού φυσικού αερίου θα απαιτούσε επιπλέον 82 δεξαμενόπλοια υγροποιημένου φυσικού αερίου τον μήνα, περισσότερο από την παραγωγή του Φεβρουαρίου του Κατάρ, ενός από τους κορυφαίους παραγωγούς παγκοσμίως.

Η διακοπή των παραδόσεων από τη Ρωσία δεν είναι ένα τραβηγμένο σενάριο, επειδή το φυσικό αέριο παρέχει στην κυβέρνηση μόνο το ένα τέταρτο των εσόδων σε σύγκριση με το πετρέλαιο, σύμφωνα με τον Stefan Ulrich, αναλυτή του Bloomberg.

“Η βιομηχανική παραγωγή στη Γερμανία θα επηρεαζόταν εξαιρετικά σε μια τέτοια εξέλιξη”, δήλωσε ο Φόλκερ Τρέιερ, επικεφαλής του συμβουλίου εξωτερικού εμπορίου της DIHK, προσθέτοντας ότι η αντιστάθμιση της απώλειας του ρωσικού φυσικού αερίου βραχυπρόθεσμα “αγγίζει τα όρια του αδύνατου”.

Κίνδυνος για τη βιομηχανία

Μια έλλειψη φυσικού αερίου θα μπορούσε να ωθήσει τη BASF να σταματήσει τη λειτουργία ορισμένων εργοστασίων, προκαλώντας πλήγμα στον εφοδιασμό υλικών που χρησιμοποιούνται σε αυτοκίνητα, λιπάσματα και φάρμακα σε όλη την Ευρώπη. Ορισμένες εταιρείες αρχίζουν να ρωτούν για εναλλακτικά καύσιμα σε περίπτωση διακοπής του φυσικού αερίου, σύμφωνα με τον Wolfgang Hahn, ιδιοκτήτη της Energy Consulting GmbH, η οποία συμβουλεύει εκατοντάδες εταιρείες στη Γερμανία.

“Πρόκειται για τη μεγαλύτερη ενεργειακή κρίση που έχουν αντιμετωπίσει οι άνθρωποι στην Ευρώπη μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο”, δήλωσε ο Hahn. “Η δεκαετία του 1970 ήταν απλώς μια κρίση τιμών. Αυτή η κρίση είναι ακόμα πιο σοβαρή”.