Η επόμενη μέρα μετά το “τέλος εποχής” του ομίλου Μουζενίδη

Όταν ο ισχυρός άνδρας του τουριστικού ομίλου Μουζενίδη, Μπόρις Μουζενίδης έφυγε από τη ζωή την άνοιξη του περασμένου έτους στη Μόσχα ύστερα από επιπλοκές λόγω κορονοϊού, πολλοί ήταν εκείνοι που θεώρησαν ότι το οικοδόμημα που είχε χτίσει όλα αυτά τα χρόνια θα βρει συνέχεια στα χέρια των απογόνων του και πιο συγκεκριμένα του γιού του Ιωάννη. Λίγοι, ωστόσο, ήταν εκείνοι που γνώριζαν την πραγματική εικόνα ενός πολυμέτωπου επιχειρηματικού εγχειρήματος με μεγάλα ανοίγματα και πολλά ρίσκα.

Η είδηση της πτώχευσης, λίγους μήνες αργότερα, ήρθε να επιβεβαιώσει τους ψίθυρους, που είχαν ξεκινήσει ήδη να ακούγονται και να σηματοδοτήσει την αρχή του τέλους μιας αυτοκρατορίας, η οποία περιλάμβανε από τουριστικό πρακτορείο, ενοικίαση και management ξενοδοχείων σε όλη την Ελλάδα, παιδικές κατασκηνώσεις μέχρι εμπορικό κέντρο, κατασκευαστική εταιρεία και μικρού μεγέθους αεροπορική εταιρεία, την Ellinair.

Ενδεικτικό της πολυσχιδούς δραστηριότητας του ομίλου είναι ότι στο ΓΕΜΗ οι εμπορικές επωνυμίες της εταιρείας περιλαμβάνουν τις Mouzenidis Travel, Bomo Hotels, Bomo, Τουρισιτκή Κασσάνδρας, Grekomed, Grekomania, Solun, Active Mice, Elion Club, Enigma Mall, Enigma Shopping Center, Greek Rent, Greekoleto, Igen, Ellin Camp και Big Fish.

Η αρχή του τέλους

“Εάν ζούσε ο αείμνηστος Μπόρις, τα πράγματα δεν θα έφταναν σε αυτό το σημείο, σίγουρα θα κατάφερνε να τα μανουβράρει”, αναφέρουν χαρακτηριστικά πηγές που γνώριζαν καλά και είχαν συνεργαστεί επί σειρά ετών με τον επιχειρηματία. Αν και πλέον δεν έχει καμιά σημασία, ενδεχομένως ο Μπόρις Μουζενίδης να μπορούσε να αποτρέψει την πτώση και να σώσει από την καταστροφή το γιγάντιο δημιούργημά του. Το μόνο σίγουρο είναι ότι σε κάποιες περιπτώσεις δεν αρκεί μόνο η ικανότητα για να αντιμετωπιστεί το απρόβλεπτο που φέρνει η ζωή.

Οι πρωτόγνωρες συνθήκες και το ασφυκτικό περιβάλλον που δημιούργησε η παγκόσμια υγειονομική κρίση, μην αφήνοντας μεγάλο περιθώριο κινήσεων και ευελιξίας σε επιχειρήσεις, όπως αυτή του Μουζενίδη, ήταν εκείνες που έπαιξαν καταλυτικό ρόλο και σύμφωνα με κύκλους της αγοράς “έδωσαν τη χαριστική βολή”, βάζοντας τους τίτλους τέλους στην εποχή της παντοδυναμίας του ομίλου Μουζενίδη, ο οποίος από τη δεκαετία του 1990, αποτελούσε τον σημαντικότερο tour operator στον εισερχόμενο τουρισμό από τη Ρωσία και τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης στη χώρα μας.

Άλλωστε, ήταν εκείνος, που πριν περίπου 30 χρόνια, διέβλεψε τις προοπτικές που ανοίγονταν και “ξεκλείδωσε” την πόρτα για έρθουν οι Ρώσοι τουρίστες στη χώρα μας. Όπως είχε πει ο Μπόρις Μουζενίδης σε παλιότερες συνεντεύξεις του όλα ξεκίνησαν το 1992 όταν εγκαταστάθηκε στην Ελλάδα από τη Γεωργία, έχοντας το επάγγελμα του μηχανικού αυτοκινήτων. Ήταν η φράση ενός φίλου του ότι “στην Ελλάδα έχουμε ήλιο και θάλασσα”, που λειτούργησε σαν έναυσμα για να ανοίξει το πρώτο τουριστικό γραφείο στη Θεσσαλονίκη, απευθυνόμενος αρχικά σε τουρίστες από τη Ρωσία ενώ στη συνέχεια επεκτάθηκε και σε άλλες χώρες της Ανατολικής Ευρώπης.

Έτσι, λοιπόν, ξεκίνησε μια μακροχρόνια διαδρομή στον τουριστικό κλάδο, φθάνοντας να απασχολεί περίπου 1.500 εργαζόμενους στη διάρκεια της θερινής σεζόν και εκτός από την Ελλάδα να έχει παρουσία σε 16 χώρες, μεταξύ των οποίων η Ρωσία, η Ουκρανία, η Λευκορωσία και η Βαλτική. Στο απόγειο της ακμής του, ο όμιλος εμφάνιζε τζίρο που άγγιζε τα 350 εκατ. ευρώ ενώ πωλούσε από πακέτα διακοπών -περίπου 300.000 σε ένα καλοκαίρι- μέχρι ακίνητα μέσα από την Grekodom. Μέχρι το 2019 κατείχε τη μερίδα του λέοντος στη διακίνηση Ρώσων τουριστών στη χώρα μας με κύριους προορισμούς όπως η Χαλκιδική, η Αθήνα, η Κρήτη, η Εύβοια και η Πελοπόννησος. Όλα, ωστόσο, ανατράπηκαν με το ξέσπασμα της πανδημίας του κορονοϊού στις αρχές του 2020.

Οι αριθμοί, άλλωστε, μιλούν από μόνοι τους και είναι αμείλικτοι. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας, οι αφίξεις από τη Ρωσία το 2019 είχαν ανέλθει τις 583 χιλιάδες ενώ το 2020 οι αφίξεις έπεσαν κατακόρυφα στις 26 χιλιάδες. Το τεράστιο πλήγμα που δέχθηκε ο τουρισμός σε συνδυασμό με τα μεγάλα ανοίγματα της Mouzenidis Travel -με αποκορύφωμα το εγχείρημα της αεροπορικής εταιρείας Ellinair, η οποία απορρόφησε ένα σημαντικό μέρος από τους πόρους και την απώλεια του ιδρυτή, οδήγησαν τον άλλοτε κραταιό τουριστικό οργανισμό σε δεινή θέση.

Η επόμενη μέρα

Η είδηση της αναστολής των δραστηριοτήτων της Mouzenidis Travel και η αίτηση προστασίας από τους πιστωτές της τον περασμένο Ιούνιο προκάλεσε σε πρώτο χρόνο “παγωμάρα” στην εγχώρια αγορά ενώ στη συνέχεια ακολούθησε και η ανακοίνωση για αναστολή λειτουργίας και της Ellinair. Με υποχρεώσεις που πλησιάζουν τα 100 εκατ. ευρώ, η εταιρεία είχε καταθέσει αίτηση παράτασης της ισχύος των προληπτικών μέτρων, η οποία, ωστόσο, απορρίφθηκε από το Πολυμελές Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης στις αρχές του έτους, κάτι που μπορεί να ανοίξει τον δρόμο για χρηματικές αξιώσεις από τους πιστωτές της.

Επιπλέον, στα τέλη Ιανουαρίου κατέθεσε αίτημα πτώχευσης και στο ρωσικό διαιτητικό δικαστήριο για τις δραστηριότητες του ομίλου στην αγορά της Ρωσίας. Η διακοπή της λειτουργίας της Mouzenidis Travel άφησε ένα κενό στην ελληνική αγορά τουρισμού, το οποίο είναι ανάγκη να αναπληρωθεί με στόχο να διατηρηθούν οι ισορροπίες και να μη γκρεμιστούν τα θεμέλια που έβαλε ο Μπόρις Μουζενίδης.

Ήδη κάποια πρώην στελέχη του ομίλου, αξιοποιώντας την εμπειρία τους έχουν δημιουργήσει τις δικές τους εταιρείες, προσπαθώντας να χαράξουν τη δική τους πορεία στον τουρισμό, ο οποίος τα τελευταία δύο χρόνια κλήθηκε να αντιμετωπίσει αρκετές προκλήσεις. Τέλος, τα περισσότερα ξενοδοχεία που βρίσκονταν κάτω από την ομπρέλα Bomo hotels έχουν μισθωθεί από άλλες εταιρείες μεταξύ των οποίων και η HotelBrain.