Το «σφυρί» των μεγάλων οίκων σίγησε για τους Ρώσους

Stop από τους διεθνείς οίκους στις δημοπρασίες ρωσικής τέχνης. Δεν πρόκειται για λεκτικό σχήμα, αλλά για συντονισμένη απόφαση, καθώς μετά τα μεγάλα μουσεία που δέχτηκαν ισχυρή πίεση από την κοινή γνώμη, σειρά παίρνουν οι διεθνείς οίκοι δημοπρασιών στον «πόλεμο» με τους Ρώσους ολιγάρχες.

Τελευταίος ο Bonhams συντάσσεται με την απόφαση των Sotheby’s και Christie’s και ακύρωσε την προγραμματισμένη για τις 15 Ιουνίου πώληση ρωσικής τέχνης (αφαίρεσε από το site τη σχετική είδηση και το κάλεσμα σε ενδιαφερόμενους). Τον ίδιο μήνα αναμέναμε πωλήσεις και από τους άλλους μεγάλους οίκους, που όμως έκαναν γνωστές τις προθέσεις τους από το ξεκίνημα της κρίσης.

Ο οίκος Sotheby’s, ο οποίος διεξήγαγε κάθε χρόνο δύο δημοπρασίες ρωσικής τέχνης στο Λονδίνο, έσπευσε να κλείσει το γραφείο του στη Μόσχα. Η κίνησή του δεν είναι αναίμακτη, καθώς πέρυσι τζίραρε συνολικά από τις δύο λονδρέζικες πωλήσεις 33,5 εκατομμύρια λίρες (44,3 εκατομμύρια δολάρια).

Αντιθέτως, ο Christie’s δήλωσε ότι η ρωσική αγορά «είναι σχετικά μικρή» και εξήγησε ότι η στάση του οίκου δεν είναι «πολεμική», αλλά εδράζεται στο ότι «έχουμε ευθύνη να ανταποκρινόμαστε στην ευαισθησία και τις ανάγκες των πελατών μας, αλλά και σε γεωπολιτικά γεγονότα που συμβαίνουν ερήμην του προγραμματισμού μας», εξήγησε εκπρόσωπος του οίκου.

Οι ατελείωτες λίστες

Στο μεταξύ, οι λίστες κυρώσεων όλο και αυξάνουν. Την Τρίτη, μόνο το Ηνωμένο Βασίλειο συμπλήρωσε άλλα 370 ονόματα Ρώσων και Λευκορώσων στον κατάλογο με περισσότερα από 1.000 άτομα, που βλέπουν το βάρος των οικονομικών κυρώσεων από τη ρωσική εισβολή.

Και για όποιον υποθέσει ότι οι λίστες αυτές έχουν συμβολική αξία χωρίς πρακτικό αντίκρισμα, οι άνθρωποι των οίκων έχουν σηκώσει το θέμα ψηλά, δηλώνοντας σε κάθε ευκαιρία την πολιτική που θα ακολουθήσουν. Συγκεκριμένα, ο Christie’s απαγορεύει οποιαδήποτε συναλλαγή με άτομα ή εταιρείες που περιλαμβάνονται στις λίστες. «Τα πολιτικά πρόσωπα αλλά και όσοι σχετίζονται με το καθεστώς, υπόκεινται επίσης σε επιστάμενο έλεγχο» υποστήριξε εκπρόσωπος. «Ακολουθούμε αυστηρά τις παρούσες κυρώσεις και συμμορφωνόμαστε με τους κανονισμούς που έχουν τεθεί σε ισχύ, ενώ παρακολουθούμε στενά το ζήτημα καθώς οι λίστες ενημερώνονται», δήλωσε εκπρόσωπος του Sotheby’s.

Στο προηγούμενο σημείωμα, γράφαμε ότι ολιγάρχες που διατηρούν ισχυρούς δεσμούς με τον Πούτιν, είναι μανιώδεις συλλέκτες έργων τέχνης. Ο Βίκτορ Βέκσελμπεργκ και ο Πετρ Έιβεν αντιμετωπίζουν κυρώσεις στις ΗΠΑ, την Ευρωπαϊκή Ένωση και το Ηνωμένο Βασίλειο, με αποτέλεσμα να παραιτηθούν από τις θέσεις «μαικήνα» που διατηρούσαν τιμητικά στα μουσεία.

Ξεχωριστό ενδιαφέρον παρουσιάζει η περίπτωση του οίκου Phillips, ο οποίος δέχεται έντονες πιέσεις επειδή οι ιδιοκτήτες του είναι Ρώσοι. Βεβαίως, πρέπει να σημειώσουμε ότι ο οίκος δεν πραγματοποιεί πωλήσεις αφιερωμένες στη ρωσική τέχνη. Αλλά για να μην αμφιβάλλει κανείς για τα αντιπολεμικά αισθήματα της εταιρείας, προχώρησε αυτόν το μήνα σε μια γενναία δωρεά. Έδωσε τα καθαρά έσοδα της πώλησης έργων του 20ου αιώνα και σύγχρονης τέχνης, ύψους 5,8 εκατομμυρίων λιρών (7,7 εκατομμυρίων δολαρίων), στον Ουκρανικό Ερυθρό Σταυρό.

«Τα άτομα ή τα ιδρύματα που στοχοποιούνται από τις κυρώσεις, εμποδίζονται να δραστηριοποιούνται άμεσα ή έμμεσα στις πωλήσεις μας» δήλωσε ένας εκπρόσωπος της Phillips, συμπληρώνοντας: «Εύλογα είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί αυτή τη στιγμή».

Υπάρχουν βέβαια και οι «εξαιρέσεις». Οίκοι δημοπρασιών, όπως η «Hermitage Art Sales» με έδρα το Μονακό, που εξακολουθούν και πραγματοποιούν πωλήσεις ρωσικής τέχνης και σοβιετικών αναμνηστικών. Τι θα γίνει, όμως, με τα έργα που θα θελήσουν να βγάλουν στην αγορά οι Ρώσοι μεγαλοσυλλέκτες; Τώρα μάλιστα που έχουν αυξημένη ανάγκη ρευστότητας, θα βρουν και πάλι κλειστές τις πόρτες των οίκων; Στην πορεία του χρόνου, είναι βέβαιο ότι θα συναντήσουμε τέτοια παραδείγματα με περίφημα έργα και ιδιοκτήτες φαντάσματα.