Φυσικό αέριο: Εκτός ευρωπαϊκού χάρτη Υπόγειων Αποθηκών η Ελλάδα

Η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα που δεν διαθέτει υπόγεια αποθήκη φυσικού αερίου. Ο λόγος είναι ότι αδυνατεί εδώ και χρόνια να αξιοποιήσει το εξαντλημένο κοίτασμα φυσικού αερίου της Νότιας Καβάλας ώστε να το μετατρέψει σε  υποδομή αποθήκευσης ποσοτήτων του καυσίμου.

Λόγω του ουκρανικού πολέμου η ΕΕ έχει λάβει την απόφαση της απεξάρτησης από την Gazprom. Το πρώτο βήμα είναι να γεμήσουν τις υπάρχουσες υπόγειες αποθήκες φυσικού αερίου. Η Αθήνα φαίνεται να κωλυσιεργεί στον διαγωνισμό που έχει σε εξέλιξη το ΤΑΙΠΕΔ για την αξιοποίηση της ΥΑΦΑ Ν. Καβάλας.

Πόσες είναι οι υπόγειες αποθήκες φυσικού αερίου στην ΕΕ

Στην Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκονται 170 εγκαταστάσεις. Σύμφωνα με τις πληροφορίες του Οικονομικού Ταχυδρόμου, η χωρητικότητα των υπόγειων αποθηκών ανέρχεται σε περισσότερα από 121,1 δις. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου ή 4,2 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια με το 42% εξ αυτών να βρίσκεται στη Γερμανία (60 ΥΑΦΑ 31 δις. κυβικών μέτρων), 16 να είναι στη Γαλλία, 13 με χωρητικότητα 15 δις. κ.μ. στην Ιταλία και επιπλέον επτά να βρίσκονται στη φάση της κατασκευής στη συγκεκριμένη χώρα. Η Ολλανδία επίσης είναι στα κράτη με 5 ΥΑΦΑ υψηλής χωρητικότητας αερίου. Στη γειτονιά μας μεγάλο αριθμό αποθηκευτικών εγκαταστάσεων συνολικής χωρητικότητας 2,5 δις. κυβικών μέτρων έχει η Ρουμανία.

Η Ε.Ε. μετά τον εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και την ενεργειακή κρίση που είχε προκληθεί πριν τον πόλεμο όταν η Gazprom δεν γέμιζε οκτώ από τις αποθήκες της στην Ευρώπη, έδωσε εντολή ώστε τα κράτη – μέλη της να φουλάρουν όσες εγκαταστάσεις διαθέτουν ώστε να έχουν εξασφαλίσει ρεζέρβες φυσικού αερίου τον ερχόμενο χειμώνα.

Η υπόθεση της Ν. Καβάλας

Η Ελλάδα, είναι απούσα από αυτήν την πρωτοβουλία καθώς ο διαγωνισμός για την αξιοποίησης της υποδομής στη Ν. Καβάλα έχει κολλήσει για πάνω από ένα εξάμηνο στην καθυστέρηση έκδοσης του κανονισμού τιμολόγησης από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας.

Η ΡΑΕ εσχάτως τον έδωσε σε δημόσια διαβούλευση αλλά αν και αυτή έληγε στις 14 Μαρτίου έδωσε κι άλλη παράταση μέχρι το τέλος του μήνα. Πηγές της αγοράς αναφέρουν στον ΟΤ, πως με αυτά τα δεδομένα είναι αμφίβολο αν στα τέλη του Μαίου οι υποψήφιοι επενδυτές θα καταφέρουν να δώσουν δεσμευτικές προσφορές, ώστε από τα τέλη του 2022 με αρχές του 2023 να έχουν ξεκινήσει η επενδύσεις για τη μετατροπή του παλιού κοιτάσματος υποθαλάσσια της Νότιας Καβάλας σε ΥΑΦΑ.

Ποια είναι η σημασία

«Η δημιουργία υπόγειας αποθήκευσης στην Ελλάδα», σύμφωνα με αρμόδιους αξιωματούχους, «ώστε να αυξηθεί το επίπεδο ασφάλειας εφοδιασμού της χώρας με φυσικό αέριο και να μην οδηγηθεί το Εθνικό Σύστημα Φυσικού Αερίου (ΕΣΦΑ) σε ακραίες καταστάσεις, είναι μονόδρομος».

Μία υποδομή υπόγειας αποθήκης αποτελεί σημαντική επένδυση για κάθε Σύστημα Μεταφοράς Φυσικού Αερίου καθώς συμβάλλει καθοριστικά στη βελτιστοποίηση της λειτουργίας του (εξισορρόπηση φορτίου, gas hub) και ενισχύει την ενεργειακή ασφάλεια της αγοράς φυσικού αερίου (ασφάλεια εφοδιασμού) σε εθνικό αλλά και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, προς όφελος του τελικού καταναλωτή.

Η επάρκεια και οι υπόγειες αποθήκες

Η υπόγεια αποθήκη είναι ένα εργαλείο που προσφέρει ποικίλους μηχανισμούς υποστήριξης για τον περιορισμό και την αποφυγή κρίσεων ασφάλειας εφοδιασμού. Ενδεικτικά, οι υπόγειες αποθήκες μπορούν να λειτουργήσουν ως ένα επιπλέον σημείο εισόδου στο Σύστημα Μεταφοράς, αυξάνοντας έτσι το επίπεδο ασφάλειας εφοδιασμού της χώρας με φυσικό αέριο. Στις ΥΑΦΑ αποθηκεύονται σε μακροχρόνια βάση σημαντικές ποσότητες φυσικού αερίου, είτε για εμπορικούς σκοπούς είτε για χρήση σε ώρα ανάγκης – εκτιμάται ότι όταν κατασκευαστεί η υπόγεια αποθήκη στη Ν. Καβάλα θα μπορεί να αποθηκευτεί φυσικό αέριο για 20 μέρες, διάστημα που θεωρείται από τους ειδικούς ιδιαίτερα μεγάλο και κομβικό για να «απορροφηθούν» κραδασμοί στην επάρκεια, αλλά και στις τιμές του φυσικού αέριου.

Αξίζει να τονιστεί ότι η Ελλάδα και η Ευρώπη βιώνουν την τρίτη σοβαρή ενεργειακή κρίση. Οι προηγούμενες δύο το 2012 και την περίοδο 2016-2017 προκλήθηκαν εξαιτίας της έλλειψης απαραίτητων ποσοτήτων φυσικού αερίου. Η χώρα μας βρέθηκε οριακά στο να καλύψει τις ανάγκες και αυτό το πέτυχε χάρη στον Τερματικό Σταθμό LNG στη Ρεβυθούσα. Πλέον, μόνο αυτός, δεν αρκεί, σύμφωνα με τις επισημάνσεις αρμοδίων στελεχών.